بهمن جلالی؛ از انقلاب ۵۷ تا انقلاب در عکسهای قاجاری
پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ بهمن جلالی یکی از عکاسان مطرح ایران بود که نقش موثری در نسل تازه عکاسان ایرانی داشت. او سالها در دانشکدههای عکاسی تدریس میکرد و تعداد زیادی از عکاسان جوان از شاگردان او بودهاند. آثار او در بیش از ۵۰ نمایشگاه عکس در ایران و چند کشور اروپایی به نمایش گذاشته شده است.
«بهمن جلالی» متولد سال ۱۳۲۳ که در دانشگاه ملی در رشته اقتصاد تحصیل کرد و عکاسی را به صورت تجربی آموخت، نخستین کار حرفهایش در عکاسی را در کنار «قباد شیوا» و در مجله «تماشا» متعلق به رادیو تجربه کرد و پس از آن برای آموزش و یادگیری عکاسی، راهی لندن شد.
«جلالی» در لندن با استودیو «جان ویکرز» آشناشد و آشناییاش با این استودیو، منجر به عضویت وی در انجمن سلطنتی عکاسان انگلستان شد.
نخستین نمایشگاه عکس انفرادیاش را در سال ۱۳۵۰ و گالری «قندریز» برپا کرد. در سال ۱۳۵۶ به همراه «اسد بهروزان» از ایران شناسان معروف، به ایران بازگشت و در پروژههایی با او به همکاری پرداخت. در سال ۱۳۵۶ حاصل عکاسی خود را از هفت کشور آفریقایی در کتابی تحت عنوان «هنر آفریقای سیاه» چاپ و منتشرکرد.
«جلالی» در خلال انقلاب و روزهای جنگ ایران و عراق نیز به عکاسی مشغول بود که این دوران، از مهم ترین روزهای فعالیت هنری وی محسوب میشوند.
او در ساخت مستند «روایت شهری که بود» که به ویرانههای خرمشهر میپردازد نیز همکاری داشت و آثارش از این شهر را در برلین نیز به نمایش گذاشت.
او چندین سال به گردآوری و اصلاح نگاتیوهای شیشهای کاخ گلستان پرداخت و آثاری را اعمال تغییراتی در عکسهای قاجاری، بازآفرینیکرد. مجموعه این نگاتیوها در کتاب گنج پیدا چاپ شدهاست.
جلالی در دانشگاههای تهران، هنر و دانشگاه آزاد و مرکز تحقیقات و مطالعات ارشاد و آموزشگاه هنری ماه مهر به تدریس و تحقیق میپرداخت. او همچنین با پروژه چاپ کتاب عکس ایران در آلمان همکاری داشت. جلالی عکسخانه ایران را بنیان گذاشت و سردبیر فصلنامه عکسنامه نیز بود.
او با استفاده از آن تصاویر، فتومونتاژهایی خلقکرد و در آنها برخی ساختهای اجتماعی و فرهنگی را به چالش کشید، ساخت هایی که به لحاظ نگاه جهتدار و به طور مشخص مردمدار هستند. این آثار در کتابی با عنوان «گنج پیدا شده» منتشر شدهاند.
اردیبهشت ۱۳۷۴ شمسی موزه «عکسخانه شهر» به همت چند تن از عکاسان به نام ایران از جمله «بهمن جلالی» گشایش یافت. این موزه تا به امروز به عنوان تنها مرکز تخصصی کاربردی عکاسی و تاریخ عکاسی ایران به شمار میرود .
در سال ۱۳۷۷ نیز فصلنامه «عکس نامه» با سردبیری «جلالی» فعالیت خودش را شروعکرد. مجلهای که هدف عمدهاش طرح مباحث نظری در حیطه عکاسی و تاریخ عکاسی ایران و جهان بود.
در سال ۸۶ نمایشگاهی بزرگ از آثار جلالی در بنیاد تاپیس شهر بارسلون اسپانیا برگزار شد که مورد توجه قرار گرفت. جلالی این نمایشگاه را مهمترین اتفاق زندگی خود پس از چهل سال عکاسی میدانست. مدیریت هنری نمایشگاه ۱۶۵ سال عکاسی ایران که پاییز ۱۳۸۸ در پاریس برگزار شد، بر عهده وی بود. آخرین فعالیت جلالی، ۲۱ آذر ماه و سخنرانی در پیش همایش عکاسی قاجار در فرهنگستان هنر تهران بود.
جلالی بیش از ۵۰ نمایشگاه عکس در ایران، فرانسه، آلمان، مجارستان، چکسلواکی سابق، فنلاند، اسپانیا، استرالیا و سایر کشورها برگزار کرد.
هفتمین جایزه «سپکتروم» در سال ۲۰۰۹ در حالی از سوی بنیاد فرهنگی «نیدرزاکسن» به این عکاس تعلق گرفت که دو سال از مرگ او میگذشت. «جلالی» در ۲۳ دی ماه ۱۳۸۸ بر اثر سرطان پانکراس از دنیا رفت و هنرمندان سرشناسی همچون عباس کیارستمی، رضا کیانیان، محمد رحمانیان، بهمن فرمانآرا، خسرو سینایی، جعفر پناهی، محمود کلاری، آیدین آغداشلو، محمد چرمشیر، و همچنین جمعی از شاگردان و دانشجویان او، خانواده جلالی را از خانه هنرمندان تا قطعه هنرمندان بهشت زهرا همراهی کردند.