✍️ حبیب رمضانخانی
دیروز که مراسم تحلیف جو بایدن انجام و ترامپ از کاخ سفید خارج شد، شکست ترامپ در مقابل ایران و انداخته شدن او و دولتش به زباله دان تاریخ، فصل مشترک اظهارات مسئولین و صدا و سیمای به ظاهر ملی ما شد.
مقابل شکست هر حریفی، رقیب پیروزی وجود دارد. با این اوصاف آیا ما پیروز میدان شدیم؟
بررسی اوضاع مردم ایران در دوران ترامپ، مخصوصا سه سال اعمال تحریم ها، گویای این هست که بر مردم ایران چه رفته است. در این دوران سرمایه ها و اندوخته های مردم، با بالا رفتن افسار گسیخته ارزش دلار، تنزل یافت و گرانی و تورم ناشی از آن فقر و نداری مردم را تشدید کرد. رسما طبقه متوسط جامعه که موتور محرک جامعه مدنی و دموکراسی خواهی بود، به زیر خط فقر رفت و دغدغه اجتماعی او به دغدغه کسب معاش و حفظ و تبدیل سرمایه اندکش تغییر یافت.
در این دوران به دلیل بالا رفتن آمار بیکاری، متناسب با آن آمار جرم و ناامنی تشدید شد. نخبگان و سرمایه های این مرز و بوم راه مهاجرت در پیش گرفته و دیگرانی دل به کوهستان و دریا برای جستن وضعیتی بهتر شدند که فقط در یک مورد به دلیل تهدیدات دولت ترامپ، یک هواپیمای لبریز از نخبگان ایرانی را منهدم کردیم.
در این چهار سال مردم بیش از پیش از امید به اصلاح و چشم انداز روشن فردا، رویگردان و ناامید شدند و اوج آن را در انتخابات اسفند ۹۸ به نمایش گذاشتند. سرمایه اعتماد اجتماعی ته کشید و مردم انگیزه برای همراهی و اطمینان به مسئولین را از دست دادند.
در این چهار سال چه جوانانی که به دلیل مشکلات اقتصادی قید ازدواج و فرزندآوری را زدند. چه خانواده هایی که فروپاشید و چه سرمایه ها و انرژی هایی که به جای بهره وری و تولید به انحراف کشیده شد.
در این دوران در دو فقره اعتراضات مردمی دی ماه ۹۶و آبان ۹۸، بخشی از مردم مقابل حکومت ایستاده و با برخورد شدید و تلفات بالا یک گسست بزرگی شکل دادند.
در سطح بین المللی صادرات نفت ایران بسیار کاهش و اندک درآمد حاصل از آن مسدود گردید. تجار و بازرگانان ایرانی در انتقال ساده منابع مالی دچار مشکلات بسیار پیچیده شده و متعاقب آن نه تنها سرمایه گذاری جدیدی صورت نگرفت، بلکه به فراوانی سرمایه ها از کشور خارج و بازار صادرات خود را به نفع رقبا از دست دادیم. و در تمام این موارد، بخش خصوصی و مردم متضرر شدند.
می توان این موارد را به تعداد بالا برشمرد و آن هایی که در ذهن شماست را به آن افزود! حال با این اوصاف، می توان به سوال بالا که پیروز میدان ما هستیم، جواب داد.
اگر منظور از ایران، حاکمیت و گروه های منتفع از تحریم هست، بله ایران پیروز شد. چرا که هدف اصلی ترامپ از این فشارهای خرد کننده، دست آخر شورش مردم و ساقط کردن حاکمیت بود. ولی حاکمان ما با فشار مضاعفتر، مردم را کنترل و پیروز این هماورد شدند! گروه ها و افرادی از پی تحریم و بهانه دور زدن آن، انحصار واردات و صادرات را به دست و با میدان داری هرچه بیشتر بر اقتصاد و جامعه مسلط و رقیبان را حذف کردند.
نتیجه؛ حاکمیت و مسئولین در کنار گروها و افراد وابسته، به دلیل مقاومت مردم، در مقابل ترامپ پیروز شدند و ضمن حفظ جایگاه، موقعیت خود را مستحکم کردند. ولی در مقابل مردم ایران با از دست دادن عمری گران، نه تنها افزوده ای نداشتند، بلکه سراسر سرمایه مالی و جانی خود را از دست دادند و بازنده اصلی شدند. آری مردم ایران و ترامپ هر دو هزینه دادند و باختند. دلیل خوشحالی مسئولین همین است، دو حریف با هم درگیر و شخص سومی پیروز شد!