✍️نعمت الله قطب الدین ، تحلیلگر سیاسی و بین الملل اهل تاجیکستان
طبق آخرین گزارش های به دست رسیده در روسیه آزادی بیان تنها برای آن افرادی وجود دارد که از مسائل سیاسی دور هستند و در تمجید کرملین کوتاهی نمی کنند.
روسیه در رده بندی در بین 179 دولت جایگاه 149 را در آزادی بیان کسب کرده است و به روزنامه نگاران مخالف برچسب هایی همچون جاسوسی برای دولت های خارجی از سوی دستگاههای مختلف روسیه زده شده و این گونه در تلویزیون دولتی معرفی می شوند. کار برای آنها در روسیه خیلی مشکل ساز است. چون هر زمان امکان بروز حادثه ای اسفناک برای مخالفان دولت وجود دارد.
امروز کرملین شاهد حضور گسترده مردم در تظاهراتی است که برای حمایت از آلکسی آناتولیویچ ناوالنی فعال سیاسی و کنشگر مبارزه با فساد در روسیه انجام می شود ، آلکسی آناتولیویچ ناوالنی بعد از بازگشت از آلمان فورا دستگیر و به زندان منتقل شد.
مردم روسیه به تغییراتی که پوتین در قانون اساسی این کشور وارد نموده به شدت مخالفند. این تغییرات که به رئیس جمهور اختیارات زیادی می دهد و نقش مجلس دومای روسیه را بالا می برد مورد حمایت پوتین است. مجلس دومای روسی وظیفه آن مشورت دادن به دولت است.
بسیاری ها بر این باورند که پوتین در فکر بعد از تمام شدن دوره ریاست جمهوری خود، یعنی بعد از سال 2024 است، تا نقش خود را بالاتر برد، که حق شرکت در آن را ندارد ، طبق نظرسنجی های انجام شده، تنها %25 روسها به تغییراتی که پوتین در قانون اساسی وارد کرده است راضی هستند اما بیش از %65 در صد مردم مخالف این تغیرات هستند.
وضعیت مخالفان در روسیه بسیار دشوار است ، از جمله قتل یکی از چهرههای سیاسی و فعال روس به نام بوریس نمتسوف که در سال 2015 به شکل وحشیانه ای در حاشیه 200 متری قصری کرملین به قتل رسید، مردم روسیه را دچار شک کرد و صدمه بزرگی را در جامعه روسیه به وجود آورد.
دعوت های زیادی برای یافتن قاتلان این مخالف صورت گرفت و شخص پوتین در نامه به مادرش نوشت که او حتما قاتلان بوریس نمتسوف را به جزای خود می رساند ، اما انگشتی اتهام به سوی کرملین است.
بوریس نمتسوف در دوران زمامداری یلتسین فعالیت کرده بود و از نخبگان سیاسی و اصلاح طلب جوان به شمار می رفت ، او یکی از مخالفان شدید پوتین بود. نمتسوف وقتی به قتل رسید که در حال تحقیقات در باره دخالتی ارتش روسیه در درگیریهای شرقی اوکراین بود.
در این جنگ بیش از 13 هزار نفر کشته شدند، که در سال 2014 با دخالت مستقیم روسیه آغاز شد ، در سال 2017 دادگاه مسکو 5 مرد چچنی را به اتهام قتل نمتسوف به مدت 11 و 7 سال به زندان محکوم کرد.
مسئولان روسیه می گویند که او به خاطر انتقاد از اسلام کشته شد، اما مخالفان این ادعای کرملین را رد کرده، می گویند که نمتسوف با دستور مستقیم رسلان کریموف یکی از فرماندهان نیروهای ویژه روسیه در چچن کشته شده است و این هدیه رمضان قادروف رهبر دیوانه چچن به استاد خود پوتین بوده است. لازم به ذکر است که هیج گاه رسلان کریموف توقیف نشد و به خارج از روسیه فرار کرد.
بعد از فروپاشی شوروی در روسیه حزب های زیادی به فعالیت شروع کردند ، یکی از آن ها حزب پوتین با نامی روسیه واحد است. رئیس این حزب دمیتری آناتولیِویچ مِدوِدِف است.
از زمان تاسیس این حزب ، پیروزی در تمامی انتخابات مجلس و ریاست جمهوری نصیب همین حزب است. در سالهای 2003 و 2007 و 2011 و 2018. سال 2012 پوتين با نام این حزب نامزدی ریاست جمهوری شده بود.
در این جا ما در باره چهره دیگری از شخصیتهای سیاسی و اجتماعی و فعال روسیه یعنی آلکسی آناتولیویچ ناوالنی صحبت می کنیم.
ناولنی حزب روسیه واحد را حزب دزدان و فاسدان می نامد. سال گذشته وقتی انتخابات برای تغیرات قانون اساسی صورت گرفت، و نتیجه آن به نفع و خواسته پوتین شد و ماندن او را در قدرت تا سال 2036 تضمین کرد، طرفداران ناولنی این انتخابات را یک انتخابات فرمایشی خواندند.
در ماه آگوست یک ماه پیش از انتخابات ، ناولنی توسط یک عامل سازمان اطلاعات داخلی روسیه (FSB) مسموم شد ، و برای درمان به آلمان رفت. و بعد از غیبت 149 روزه خود در ماه نخستین سال 2021 به روسیه برگشت.
ناوالنی از تهدید مقامات روسیه مبنی بر این که اگر پای خود را در روسیه گذارد، دستگیر می شود ابا نکرد ، اما بعد از رسیدن به روسیه ، مقامات دولتی روسیه او را دستگیر و به زندان انداختند. سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) گروهی را برای مسموم کردن ناوالنی با گاز اعصاب به ناولنی مامور کرده بود که کار او را تمام کنند.
تحقیقات نشان می دهد که ناوالنی توانسته یکی از کار کنان سرویس امنیت فدرال روسیه را فریب داده، تا او را از تصمیم خود آگاه کند. گاز اعصاب که به ناویچاک معروف است، از طریق لباسهای داخلی او کار گذاشته شده بود. ناوالنی از یک سفر از شهر تامسک به موسکو در هواپیما درد را احساس می کند.
قضیه ناوالنی روابط روسیه با اروپا را در بدترین شرایط ممکن قرار داده است. مسکو سه نفر از دیپلمات های اروپایی را از خاک خود اخراج کرد. یک آلمانی و دو نفر دیگر لهستانی و سوئدی بودند. ژوزف بوریل که در سفر به مسکو در کنار سرگئی لاواروف بود این عمل را محکوم کرد، و گفت روابط ما در بدترین شرایط قرار دارد. او ابراز داشت روابط ما شدیدا آسیب دیده است، دولت قانون، حقوق بشر ، جامعه مدنی و آزادی بیان دائم در قلب روابط اروپا با روسیه می ماند.
با وجود این که روسیه انتقادهای اروپا در قضیه ناولنی را بی اساس دانسته، آن را دخالت در امور داخلی خود می داند. بایدن هم به روسیه شدیدا انتقاد کرده است .
دادگاهی در مسکو آلکسی ناوالنی، منتقد سرشناس پوتین را به سه سال و نیم حبس قطعی محکوم کرد. او شش سال پیش به اتهام اختلاس به سه سال و نیم زندان تعلیقی محکوم شده بود. آقای ناوالنی یک سال در حبس خانگی بوده است که این زمان باید از دوره محکومیتش کم شود. اما ناولنی مسوولان را متهم می سازد که با طرح این محکومیت قصد ساکت کردن او را دارند
ما شاهد تظاهرات در سراسر روسیه برای آزادی ناولنی بودیم ، ناولنی که بیش از ده سال می شود در زمینه مبارزه فساد در روسیه فعالیت می کند، امروز یکی از چهره های معروف و تأثیر گذار روسیه به شمار می رود. او در انتخابات سال 2013 برای ریاست شهرداری مسکو با کسب 27 در صدی آرا نفر دوم شد ، سال 2017 او سازمان مبارزه با فساد را رهبری می کرد.
از سال 2010 او را چندین مرتبه با اتهام اداری، جنایی و شهروندی و چند اتهام ساختگی دیگر از سوی حاکمان روسیه دادگاهی کردند. طرفداران ناوالنی همه این اتهام ها را بی اساس و سیاسی می دانند. او پنج مرتبه در دادگاهی اروپا برای دفاع از حقوق انسان از مقام های روسیه شکایت کرد، و در این زمینه پیروز شد.
سال 2009 روزنامه ویدیماست او را شخصیت سال اعلان کرد. در سال 2012 هم روزنامه Time ناولنی را در ردیف 100 شخصی تاثیر گذار در جهان معرفی کرد. او در شبکههای اجتماعی و اینترت خیلی فعال است. و پربیننده ترین برنامه های او در یوتیوب هستند. فقط یک ویدئو او در باره قصری جدید پوتین زیاده از 100 میلیون بیننده دارد.
چرا کرملین از ناولنی هراس دارد؟
برای چه کرملین از ناولنی هراس دارد ؟ هر قدر که اعتماد مردم نسبت به حاکمیت کم شود، همان قدر مخالفان برای حکومت تهدید جدی به حساب می آیند. هر گاه که برای یکی از مخالفان کرملین سوء قصدی صورت می گیرد و یا آنها کشته و یا مسموم می گردند با چنین عباراتی کرملین آن ها را رد می کند : “” ما نیاز به این کار نداریم، قربانی مدت هاست در سیاست روسیه نقشی ایفا نمی کند. مرگ مخالفان برای کرملین ضرر بیشتری دارد تا منفعت.
در حقیقت همه این جنایات برای کرملین امتیاز است. همه این ها به خوبی آشکار می سازد که کرملین از چه چیزی ترس و هراس و وحشت دارد. حکومت پوتین از سه جهت از فعالیت های مخالفان ترس و هراس دارد. به وجود آوردن تحریم نسبت به مسئولان طراز اول وفادار به پوتین، پایین آمدن اعتبار پوتین در داخل و خارج، ارائه برنامه برای بعد از پوتین توسط دیگران تا نخبگان را به خود جلب کند. برنامه ای که بتواند آن چه را که در دولت پوتین نبوده به وجود بیارد.
برنامه ای که نخبگان را قانع کند که در نظام بعد از پوتین در روسیه همه شرایط اقتصادی را فراهم می آورد، برابری را تنظیم می کند.
آن چه در نظام اقتصادی پوتین سبب کشتن بوريس نمتسوف و دو بار سم دادنی مخالف سر سخت دیگر کارا مرزی و اخیرا ناوالنی شده هم در همین است.
نمتسوف و کارا مرزی بودند که مقامات آمریکایی و سایر کشورهای دیگر را قانع کردند و توانستند قانون ماگینتسکی را به وجود بیارند و دلیل دیگر تحریم های بین المللی و اروپایی هم همین است.
دولت پوتین بنیاد سازمان روسیه آزاد Free Russian Foundation که کارا مرزی معاون رئیس آن است را در روسیه یک سازمان غیر مرغوب و مرتبط با غرب می داند و فعالیت های آن را تحت تعقیب قرار می دهد. این سازمان برای رساندن معلومات دقیق و مستند به مقامات آمریکایی و سیاستمداران آن برای تنظیم سیاست تحریم نقشی بزرگی بازی می کند.
ناوالنی برای کرملین خیلی خطرناک است. کار چند ساله او در بخش مبارزه با فساد و رسوایی مسوولان مرتبط با پوتین ضربه مهلکی به آبرو و اعتبار سیاسی و زندگی پوتین در داخل روسیه زد. در سال 2020 اعتبار پوتین در پایینترین سطح خود در 20 سال گذشته رسید که این خطر بزرگی برای دولت مافیایی پوتین به شمار می رود. ناولنی یک التیرناتیو حقیقی را برای به دست گرفتن قدرت بعد از پوتین نمودار می کند. همچنین وعده هایی که پوتین داده بود، هیچ یک از آن ها به تحقق نپیوست. ناوالنی در مقابل ، یک برنامه حقیقی به جامعه روسیه پیشنهاد می کند. او پیشنهاد دارد که باید بودجه بخش سلامت را دو برابر کرد. همچنین در بخش تعلیم و مطالعات علمی بودجه چند برابری لازم است ، و این بودجه باید از حساب مبارزه با فساد و خریدهای شرکتهای دولتی و کم کردن مخارج حاکمان دولتی و نیروهای نظامی و امنیتی روسیه تامین شود.
ناوالنی برای صاحب کاران خرد امتیازهایی مانند کم کردن مالیات را پیش بینی کرده است ، و برنامه های اقتصادی در دست دارد که می تواند چرخه اقتصادی روسیه را به گردش درآورد. ناوالنی نه تنها یک نظریه را پیشنهاد می کند بلکه چگونگی عمل کردن به آن ها را برای روس ها شرح می دهد و می فهماند.
در شبکه یوتیوب او بیش از 4 میلیون طرفدار دارد. در باره فیلم اخیر او در بارهی قصر پوتین چه سرو صدایی را در جامعه روسیه ایجاد کرد، که حتی پوتین مجبور شد این خبر را نفی کند.