دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز سهشنبه ۱۸ اردیبهشت رسما کشورش را از توافق هستهای میان ایران و شش قدرت جهانی خارج کرد. او فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریمهای هستهای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمیگردد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران بلافاصله بعد از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نطقی تلویزیونی از ایرانیان خواست نگران تبعات اقتصادی تصمیم رئیسجمهوری آمریکا نباشند. او همچنین گفت مذاکرات با طرفهای اروپایی برای تامین منافع ایران از برجام را ادامه میدهد . وی افزود همه چیز وابسته به منافع ماست. اگر برجام بخواهد کاغذی باشد بدون این که منافع ملت ایران را تضمین کند آنگاه راه روشنی پیشروی خود داریم .
رهبر ایران نیزدر واکنش به خروج آمریکا از برجام در سخنان تندی علیه رییسجمهور ایالات متحده گفت که بیش از ۱۰ دروغ در حرفهای سخیف دونالد ترامپ بوده ، رهبر ایران درباره ادامه اجرای برجام با فرانسه، آلمان و بریتانیا خواستار تضمین قطعی و عملی شد.
اما جدا از واکنش رهبر و رئیس جمهوری ایران به خروج آمریکا از برجام ، شماری از نمایندگان مجلس ایران از جمله مجتی ذوالنوری از نمایندگان اصولگرا و رییس کمیته هستهای مجلس و محسن کوهکن، نماینده لنجان در مجلس نیز صبح روز چهارشنبه نوزدهم اردیبهشت، در اعتراض به خروج آمریکا از برجام، پرچم این کشور و کاغذی را به عنوان نماد برجام آتش زدند. اغازگر این اقدام که از سوی علی لاریجانی٬ رئیس مجلس نیز مورد مخالفت قرار نگرفت٬ محسن کوهکن٬ نماینده لنجان بود که ضمن تائید این موضوع از اقدام خود دفاع هم کرده است.
کوهکن که سابقه ۱۴ سال حضور در مجلس و هشت سال عضویت در هیئت رئیسه را دارد٬ گفته خودش به تنهایی و «بدون مشورت با کسی» این تصمیم را گرفته است. وی علت اقدام خود را نیز «خصومت ۴۰ ساله آمریکا با ملت و دولتهای ایران و حاکمیت» جمهوری اسلامی اعلام کرده و افزوده است: «ما باید با یک رفتار انقلابی خشم و انزار خود را نسبت به این اقدام زشت نشان میدادیم. چون عکس ترامپ را پیدا نکرده بودم، پرچم این کشور را آتش زدم.» آنطور که این نماینده اضافه کرده٬ بعد از آتش زدن برجام و پرچم آمریکا، برخی از نمایندگان٬ این اقدام را «تائید کرده و استقبال کردند. حتی برخی میگفتند که ای کاش با یک برنامهریزی این کار انجام میشد و گلایه میکردند که چرا از قبل آنها را در جریان نگذاشتم.» وی همچنین گفته در صورت شانه خالی کردن اروپا از تعهدات خود در توافقنامه برجام٬ «برای آنها تابوت درست میکنیم.»
آتشزدن پرچم آمریکا و کاغذی تحت عنوان توافقنامه برجام در مجلس شورای اسلامی٬ اما انتقادهایی را برانگیخته است. علی مطهری٬ نایب رئیس مجلس شورای اسلامی٬ آتش زدن پرچم آمریکا در صحن علنی مجلس را رفتاری «بد» توصیف کرده و گفته «کار عاقلانه» و «درستی نبود.» به گفته وی٬ با آتش زدن پرچم آمریکا در مجلس٬ «در حقیقت مردم آمریکا را در برابر خودمان قرار میدهیم.» مطهری افزوده که بهدلیل «ناگهانی» بودن این حرکت٬ «نمیشد هیچ واکنشی به این رفتار ناگهانی نشان داد.» علیرضا رحیمی٬ دیگر نماینده مجلس نیز در اعلام نظری گفت که آتشزدن پرچم کشورها٬ «در فرهنگ اسلامی هیچ جایی ندارد و در منطق سیاسی و نگاه عقلانی هم مردود است.» به گفته وی با خروج آمریکا از برجام، «احساس شعف عدهای برای تسویه حساب سیاسی با روحانی و ظریف، آتش به اختیارشان را به سطح آتشبازی در صحن مجلس کشانده است.» این نماینده همچنین گفته «اکثریت قاطع نمایندگان و رئیس مجلس٬ رئیسان فراکسیونهای امید، مستقلین و ولایی» هم موافق چنین «اقدام احساسی و مردودی نبودند.»
اما اقدام شماری از نمایندگان مجلس ایران در اتش زدن پرچم امریکا در اعتراض به خروج آمریکا از برجام، که بیشتر رنگ و بوی جناحی داشته و شروعی برای تسویه حساب سیاسی با روحانی و ظریف، به حساب می اید از ان جهت که به گفته برخی از نمایندگان مجلس و بسیاری از کارشناسان سیاسی موجب هتک حیثیات مجلس گردیده و از همه مهمتر خلاف منافع ملی بوده و در مغایرت با شان و شئون نمایندگی مجلس محسوب میگردد می تواند براساس ” قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ” پیگیری گردیده و مطابق مقرارت نمایندگانی که مرتکب چنین اقداماتی شده اند از سوی هیأت نظارت بر نمایندگان مورد مجازات قرار گیرند .
مطابق ماده1 ” قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ” به منظور حفظ شأن و منزلت نمایندگان و نظارت درباره امور مربوط به دوران نمایندگی در ابتدای هر دوره مجلس شورای اسلامی و حداکثر سه ماه پس از انتخاب هیأت رئیسه دائمی، هیأت نظارت که از این پس هیأت نامیده می شود مرکب از افراد زیر برای همان دوره تشکیل می گردد: الف ـ یکی از نواب رئیس به انتخاب هیأت رئیسه برای هر سال ب ـ یک نفر از اعضای کمیسیون اصل نودم (90) به انتخاب مجلس پ ـ یک نفر از اعضای کمیسیون قضائی و حقوقی به انتخاب مجلس ت ـ چهار نفر از سایر نمایندگان به انتخاب مجلس .
مطابق ماده 2 این قانون هیأت نظارت بر نمایندگان صلاحیت رسیدگی به امور زیر را دارد: الف ـ گزارشهای واصله درباره سوء استفاده و تخلف مالی یا اخلاقی نماینده و درآمدها و هزینه های غیرمتعارف وی ب ـ گزارش های مربوط به رفتار خلاف شؤون نمایندگی پ ـ گزارش های واصله درباره اعمال خلاف امنیت ملی کشور و سایر اعمال مجرمانه از بعد انتظامی .
طبق این قانون منظور از موارد خلاف شؤون نمایندگی رفتار خلاف عرف مسلم نمایندگی است به نحوی که نوعاً نمایندگان آن را خلاف شأن بدانند.
در ” قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ” دریافت هرگونه هدیه نقدی یا غیرنقدی غیرمتعارف از اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی یا عمومی و دولتی داخلی یا خارجی تحت هر عنوان توسط نمایندگان ونیز سوء استفاده از اختیارات نمایندگی و اخذ هر نوع امکانات و امتیازات از بخشهای دولتی، عمومی و خصوصی به هر عنوان و هر شکل، توسط نماینده به نفع خود و اقربای وی به ناحق و اعمال نفوذ و استفاده از سمت نمایندگی برای این منظور و سوءاستفاده از اطلاعات و اسناد در دسترس وی ممنوع و مرتکب مستوجب اعمال مجازات برابر با این قانون است .
در عوض کلیه امور مربوط به حقوق نمایندگی ملت که در قانون اساسی به آن تصریح شده است اعم از اظهارنظر و اعلام مواضع در مسائل داخلی و خارجی کشور و آزادی در انجام وظایف قانونی و اعمال رأی خود و کسب اخبار و اطلاعات مورد نیاز وظایف نمایندگی و قانونگذاری و تحقیق و تفحص در تمام امور کشور و سؤال و استیضاح وزرا و رئیس جمهور و رأی اعتماد و رأی عدم اعتماد و مأموریت های محوله که همه آنها در راستای ایفای وظایف نمایندگی به عمل می آید از شمول مجازات موضوع این قانون مستثنی است. همچنین درماده9 این قانون امده ، نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهارنظر و رأی خود کاملاً آزادند و نمی توان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده اند یا آرائی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده اند تعقیب یا توقیف کرد.
مطابق ماده 6 ” قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ” در صورت احراز تخلفات از سوی نمایندگان ،هیأت با توجه به اهمیت تخلفات و شرایط و موقعیت ارتکاب آنها نسبت به اعمال یک یا چند مجازات ذیل در مورد نمایندگان متخلف تصمیم می گیرد: الف ـ تذکر شفاهی بدون درج در پرونده ب ـ تذکر کتبی با درج در پرونده پ ـ اخذ تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار تخلف ت ـ کسر حقوق از یک ماه تا یک سال به میزان یک دوم ث ـ محرومیت از عضویت در مجامع و شوراها یا کمیته های تحقیق و تفحص ج ـ محرومیت از نامزدی برای عضویت در هیأت رئیسه مجلس و هیأت رئیسه کمیسیونها چ ـ اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه غیرعلنی توسط رئیس مجلس ح ـ اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه علنی توسط رئیس مجلس .
نتیجه اینکه : مطابق تبصره ماده 77 ائین نامه داخلی مجلس ، وظایف نمایندگى شامل نطق، بحثهاى داخل دستور، بحثهاى جلسات کمیسیونها، اظهارنظر و اعلام مواضع در مسائل داخلی و خارجی کشور و سایر موارد نظارتى و قانونى است. و براساس ماده 80 این ائین نامه ، نمایندگان براساس مسؤولیت نمایندگى، متعهد و ملتزم به حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم مى باشند. در مواردى که نماینده اى رعایت تعهدات فوق را ننماید برابر مقررات مستحق مجازات خواهد بود . براین اساس از انجا که به اتش کشیدن نمادین یک توافق بین المللی و پرچم یک کشور ولو اینکه ان کشور امریکا باشد در صحن علنی مجلس ، خارج از وظایف نمایندگی بوده و موجب هتک حیثیات مجلس و نمایندگان ان و از همه مهمتر موجب هتک حیثیات یک ملت در پیشگاه جامعه جهانی گردیده است . هیأت نظارت بر نمایندگان می تواند نمایندگانی که به بهانه خروج آمریکا از برجام مرتکب چنین اقداماتی شده اند را به استناد ماده 80 ائین نامه داخلی مجلس و ” قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ” به سبب رفتار خلاف شؤون و عرف مسلم نمایندگی مطابق مقررات مورد مجازات قرار دهد .