✍️ علی اشرف فتحی
آیتالله سید کمال حیدری چه میگوید و چه میخواهد؟مارتین لوتر شیعه؟
آیتﷲ سید علی میلانی؛ فقیه ۶۸ ساله متولد کربلا و مقیم قم که دغدغهاش مباحث اعتقادی شیعه بوده است، در سایت اینترنتی خود درباره آیتﷲ سید کمال حیدری؛ فقیه ۶۰ ساله متولد کربلا و مقیم قم که دغدغه او هم سالها دفاع از اعتقادات شیعی بوده، نوشته است: افکار وی مردود است.
آقای میلانی تنها مجتهدی نیست که در نقد سید کمال حیدری وارد صحنه شده است. برخی مراجع دیگر نیز در پاسخ به استاد عراقی مقیم قم بیانیههایی صادر کردند و یا در پاسخ به مقلدان وی به رد آرای جنجالی سید کمال حیدری پرداختند.
سید کمال از طریق سیمای جمهوری اسلامی به شهرتی فراگیر رسیده است. وی حدود یک دهه در شبکه ایرانی «الکوثر» در دفاع از عقاید شیعیان سخن میگفت و وهابیها را به چالش میکشید. مدیران شبکه کوثر معتقد بودند که برنامههای سید کمال تأثیرات عمیقی در جهان اسلام گذاشته و موجب گرایش اهل سنت به شیعه شده است. آنها از عمق اثرگذاری این برنامه در عربستان سعودی سخن میگفتند. تا اینکه در ماه رمضان سال ۹۲ سید کمال حیدری جملهای بر زبان آورد که چالش عمیقی در محافل شیعی و حوزوی علیه وی ایجاد کرد: «من ادعا میکنم که بسیاری از میراث روائی شیعه از کعبالاحبارها و یهودیان و نصرانیها و مجوسها به ما رسیده است».
این جمله و بازتابهای گسترده آن، سید کمال را به مسیری انداخت که سایت وی، آن را «حرکت اصلاحی علامه سید کمال حیدری» میخواند و برخی رسانههای عربزبان از آن بهعنوان یک انتفاضه علیه برخی اعتقادات شیعی یاد میکنند. از آن سال موجی در سایتها و شبکههای اجتماعی عربزبان به راه افتاد که: «یکی از علمای شیعه اعتراف کرده که شیعه، یک مذهب اسلامی نیست و ریشه یهودی و مجوسی و نصرانی دارد».
وی به شیعیان هشدار میدهد که وهابیت با حربههای علمی جدیدی به تخطئه شیعه همت گمارده است:
«اخیرا بر مبانى آقاى خوئى، آمدهاند روایت به روایت، در اصول کافى، در وسائل، در کتب صدوق، مىگویند بر مبانى خودتان این روایت یا ضعیف است یا ده مجهول در آن وجود دارد. این را نیز پیاده کردند؛ در کجا؟ در مسأله اثبات امامه الائمه؛ چون ما ادله عقلى مبنی بر اثبات ائمه که نداریم؛ دلیل ما برای امامت امامان باقر و صادق و جواد و هادى و عسکرى(ع) و امام زمان(عج) همه ادله نقلى است. اخیراً پایاننامه دکترا در بغداد درآمده از «عداب الحمش»؛ ایشان آمده نوشته «المهدی المنتظر فی روایات أهل السنه والشیعه الامامیه» و آنجا رفته و بحث کرده، مىگوید اصول کافى شما در باب امامت امام عسکرى(ع) دوازده روایت آورده؛ آن دوازده روایت را بر مبانى آقاى خوئى در معجم رجال حدیث یک به یک بررسی کرده؛ یازده روایت را تضعیف کرده و یک روایت مانده! اینها را باید حل کنیم آقایان! فردا همین جوان دانشگاهى مىآید و مىگوید شما بر چه اساسى این حرف را مىزنید؟ مىگویید در روایت آمده؛ مىگوید روایت که ضعیف است. چه جوابى برای اینها داریم؟».
چند سال از جنجالآفرینی سید کمال حیدری میگذرد. اگرچه دیگر او را در بخش برونمرزی تلویزیون ایران نمیبینیم؛ ولی وی روابط خود را با نهادهای علمی رسمی ایران حفظ کرده است. فعالیت دفتر وی در نجف و قم با جدیت ادامه دارد. مؤسسه حوزوی تحت نظر وی به جذب و تربیت نیرو مشغول است و تصاویر وی در مناطق مختلف شهرهای نجف و کاظمین گویای آن است که حملات تند وی به فقهای نامدار این شهر، سبب محدود شدن وی نشده است.
شاگردان وی میکوشند استادشان جای خالی مرحوم سید محمدحسین فضلﷲ را پر کند. نزدیکی وی به آرای نواندیشان دینی ایران و همسویی وی با امثال مرحوم بهبودی و آیتﷲ آصف محسنی میتواند به تدریج، جریان تجدیدنظرطلب درونحوزوی را تقویت کند. سید کمال با فعالیتهای چند سال اخیر خود نشان داده که بیمیل نیست با بدنهی نوگرای دینی جامعه ایران پیوند یابد.
او شاگردان فعالی دارد که دست به قلم هستند و اهل تألیف کتاب. برخی مثل شاگرد لبنانیاش شیخ حیدر حبﷲ اکنون در رده اساتید و نویسندگان مطرح حوزوی، همپای استاد خود به پروژهای که «اصلاح فهم دینی»اش میخوانند مشغولند و برخی نیز در ردههای میانی حوزوی مشغول تألیف و پژوهش هستند.
سید کمال همچنین از معدود روحانیون تجدیدنظرطلبی است که روابط حسنه خود با مسؤولین جمهوری اسلامی را حفظ کرده است. شهرت وی مدیون رسانه رسمی جمهوری اسلامی بوده و او نیز همانگونه که تصریح کرده است، از نظر مبانی فقهی به امام خمینی نزدیک است و نه استادش آیتﷲالعظمی خویی….