پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ روزنامه نیویورکتایمز در گزارشی اختصاصی به نقل از مقامهای ناشناس آمریکایی نوشته به نظر میرسد انفجارهای اخیر در مناطق نظامی و هستهای ایران “کار اسرائیل و با اطلاع آمریکا” بوده است و این که خسارت وارد شده به تاسیسات هستهای نطنز میتواند برنامه هستهای ایران را تا دو سال به عقب براند.
در این گزارش اختصاصی که نیویورک تایمز روز جمعه، دهم ژوییه، آن را منتشر کرده آمده: “دو مقام اطلاعاتی که از ارزیابیهای جدید آمریکا و اسرائیل از تصاویر مربوط به تاسیسات خسارت دیده نطنز مطلع هستند میگویند ممکن است دو سالی طول بکشد تا ایران بتواند برنامه هستهای خود را به مرحله قبل از این انفجارها بازگرداند”.
به نوشته بی بی سی، در گزارش نیویورک تایمز که محصول همکاری دیوید سنگر، رونن برگمن و اریک اشمیت است، با توجه به انفجارهای چند هفته اخیر ادعا شده: “مقامهایی که انفجار نطنز را دنبال کردهاند آن را به لحاظ پیچیدگی همسان حمله سایبری استاکسنت خواندهاند که طراحی آن حدود یک سال طول کشید و حدود ۱۰ سال پیش با ورود به کامپیوترهای برنامه هستهای ایران به آنها آسیب جدی وارد کرد. در جریان انفجار هفته گذشته، تئوری اصلی این است که یک وسیله انفجاری در تاسیسات به شدت محافظت شده (نظنز) احتمالا در نزدیکی یک خط لوله گاز کار گذاشته شده است. اما برخی از کارشناسان دیگر این فرضیه را طرح کردهاند که این میتوانسته نتیجه یک حمله سایبری باشد که تاسیسات گازی آنجا را دستکاری و موجب انفجار شده است”.
نیویورک تایمز نوشته که چند مقام مصاحبهکننده با این روزنامه گفتهاند که از نظر آنها “یک استراتژی آمریکایی-اسرائیلی در حال شکلگیری است”، چیزی شبیه یک سری حملات زیرزمینی که هدفش فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و معیوب کردن تاسیسات هستهای ایران است.
بامداد پنجشنبه، دوازدهم تیر، به وقت ایران یکی از ساختمان های مرکز مونتاژ سانتریفوژهای ایران در نطنز در ۲۵۰ کیلومتری جنوب تهران دچار انفجار شد.
شورای عالی امنیت ملی ایران اعلام کرده علت انفجار به طور دقیق مشخص شده اما به دلایل امنیتی جزئیات آن بعدا اعلام خواهد شد.
ایران به طور رسمی هیچ گروه یا کشوری را مسئول این انفجار اعلام نکرده است اما خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از مقامات ایرانی که نامی از آنها برده نشده، اسرائیل را دخیل خواند.
صبح روز پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹ یکی از ساختمانهای تأسیسات هستهای نطنز دچار انفجار و آتشسوزی شد.
تصویرهای ماهوارهای از تأسیسات هستهای نطنز آسیبدیدگی یکی از ساختمانها در شمال غربی این تأسیسات را نشان میدهد که چند مؤسسهٔ مطالعاتی برآورد کردهاند که ساختمان آسیب دیده، کارگاه نصب و تنظیم سانتریفیوژها باشد.
تصاویر ماهوارهای منتشر شده، نشان میدهد که آسیبهای تأسیسات هستهای نطنز بسیار گستردهتر از آن چیزی است که قبلاً اعلام شده بود. بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز یکشنبه ۱۶ تیر ۹۹ تأیید کرد که آتشسوزیها میتواند توسعه و تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را برای یک زمان متوسط کند گرداند.
خسارت وارد شده بهطور دقیق اعلام نشد اما سازمان انرژی اتمی ایران یکشنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۹، تأیید کرد که حادثه نطنز «خسارات قابل توجهی» به بار آورده که روند نصب تجهیزات گریز از مرکز در این سایت را در «میان مدت» با تأخیر روبرو میکند.
ادی کوهن، مشاور پیشین دفتر نخستوزیر اسرائیل در نخستین ساعات بامداد و ۱۰ ساعت پیش از آنکه مقامهای سازمان انرژی اتمی ایران وقوع آتشسوزی در تأسیسات نطنز را به رسانهها اعلام کنند، ادعا کرد که اسرائیل بزرگترین کارخانه غنیسازی اورانیوم در ایران را بمباران و تخریب کردهاست. بر اساس ادعای او انفجار و آتشسوزی در تأسیسات هستهای ایران در نتیجهٔ حملهٔ جنگندههای اف ۱۶ اسرائیلی انجام شدهاست. او همچنین از موارد مسمومیتهای رادیواکتیو خبر داد و گفت که ایران از کارشناسان روس برای مقابله با آلودگی رادیواکتیو درخواست کمک کردهاست. پیش از این حضور پهپادهای اسرائیلی در سایت نطنز گزارش شدهاست، به طوری که در تاریخ دوم شهریور ماه سال ۱۳۹۳ روابط عمومی کل سپاه پاسداران از سرنگونی یک فروند پهپاد جاسوسی اسرائیلی توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه در نزدیکی تأسیسات هستهای نطنز خبر داده بود.
ساعاتی پیش از انتشار خبر وقوع حادثهٔ نطنز در بامداد پنجشنبه، گروهی به نام «یوزپلنگان وطن» در ایمیلی به خبرنگاران بیبیسی فارسی مسئولیت حادثهٔ یاد شده را به عهده گرفت. در این ایمیل ادعا شدهاست که اعضای این گروه در دستگاههای امنیتی ایران حضور و فعالیت دارند. بیبیسی نوشته که نمیتواند صحت این ادعا را تأیید کند.این گروه طی ویدئو و بیانیهٔ مکتوب، رهبر عالی ایران علی خامنهای را «ضحاک» (نام شخصیت افسانهای در کتاب شاهنامه) توصیف کردهاست و میخواهند دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هستهای را متوقف کنند.
دربارهٔ اینکه چنین گروهی واقعاً وجود خارجی داشته باشد تردید جدی میان تحلیل گران هست. مئیر جاودانفر مدرس سیاست معاصر ایران در مرکز بینرشتهای-هرتزلیا و روزنامهنگار ایرانی – اسراییلی میگوید که بعید است گروهی ایرانی که توانسته باشد از سد قوی امنیتی نطنز عبور کرده و در آنجا خرابکاری کند؛ با انتشار این ویدئو خود را در معرض خطر دستگیری قرار دهد. به سختی میتوان قضاوت کرد که این ویدئو توسط موساد یا یک سازمان امنیتی دیگر ساخته شدهاست.لحن بیانیه ای که در ویدئو خوانده میشود و محتوای آن از جمله استفاده از عنوان ضحاک برای سید علی خامنه ای مشابه ادبیات سازمان مجاهدین خلق است. رونن برگمن روزنامهنگار و تحلیل گر برجسته امنیتی اسراییلی نیز میگوید که یوزپلنگ نماد تیم ملی فوتبال جمهوری اسلامی ایران است و بعید است که یک گروه جدی مخالف جمهوری اسلامی چنین نامی را برای خود انتخاب کند. مقارن تحلیل این رویداد، نشریه آمریکایی دیلی بیست افشا کرد که دهها اکانت با هویت جعلی در رسانه جمعی فعالیت میکنند و علیه ایران مطلب مینویسند؛ نامهایی که وجود خارجی ندارند. «رافائل بدانی» یکی از این اکانتهاست که در نشریات متعدد همچون واشینگتن اگزمینر(Washington Examiner) ریل کلیر مارکت(RealClear Markets) امریکن تینکر(American Thinker) و نشنال اینترست (The National Interest) مقالات ضد ایرانی منتشر کردهاست. این شبکه توسط امارات متحده عربی سازماندهی و هدایت میگردد.
بر اساس این گزارش، ساخت این سوله از سال ۹۲ شروع شد ولی بعد از توافق هستهای متوقف شد و در تیرماه سال ۹۷ به بهرهبرداری رسید. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، هفته پیش گفته بود که این سوله در دست ساخت بودهاست. این رسانهها افزودهاند: «این سالن برای سانتریفوژهای IR 2 m ,IR 4,IR ۶ که جزو سانتریفوژهای نوع پیشرفته ایران هستند، ایجاد شد و بهدلیل کوتاهی سقف، سوله دیگری برای سانتریفوژهای قدبلندتر ایران راهاندازی شد». در بخش دیگری از این گزارش آمده که «در این سوله یک سالن مونتاژ ۶۰ سانتریفوژ میتوانست نصب شود» و «مهمترین تست در این سالن تست سرعت بود که با ابزارهای مدرن شدنی است».
در گزارش رسانههای ایران آمدهاست: مهاجمان ساعت دو شب روز پنجشنبه ۱۰ تیرماه را احتمالاً به دلیل «کاهش تهمیدات امنیتی در روزهای تعطیل» انتخاب کرده بودند و علت انتخاب این محل این بودهاست که «تلفات جانی نداشته باشد و از سوی دیگر بخشهای غنیسازی اورانیوم زیر زمین قرار دارد و بهدلیل اکتیو بودن و قرار داشتن مواد هستهای در حمله به آن عواقب بینالمللی وسیعی دارد؛ درحالیکه سوله مونتاژ در سطح زمین واقع است و مواد هستهای هم در آن قرار ندارد».