نگام ؛ بین الملل _ دولت ایالات متحده دور دوم تحریمهای خود را علیه ایران، که پس از اجرای برجام در دولت پیشین لغو شده بود، روز جمعه اعلام کرد. مایک پمپئو وزیر خارجه و استیون منوشن وزیر خزانه داری آمریکا این خبر را اعلام کردهاند.دور دوم تحریمهای آمریکا که ۱۴ آبان اجرایی میشوند، صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، کشتیرانی، و نظام بانکی ایران را هدف میگیرد.آقایان پمپئو و منوشن در نشستی مشترک در واشنگتن گفتند، تحریمها تا وقتی تهران به خواستههای واشنگتن تن در ندهد، باقی میمانند.
حسن مقیمی
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، تحریمهای آمریکا علیه ایران را “اشتباه” خوانده و گفته کشورش از این تحریمها تبعیت نخواهد کرد.
آقای اردوغان روز سهشنبه شش نوامبر تحریمهای آمریکا را “گامی در جهت بیثبات کردن جهان” توصیف کرد و گفت “ما نمیخواهیم در یک دنیای امپریالیستی زندگی کنیم.”
آمریکا شش ماه بعد از خروج از توافق هستهای ایران، روز دوشنبه پنج نوامبر تحریمهای ایران را که بعد از امضای برجام برداشته بود، به طور کامل بازگرداند و افراد و شرکتهای تازهای را به فهرست این تحریمها اضافه کرد.
پیش از اقای اردوغان، مولود چاوشاوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه هم با انتقاد از تجدید تحریمهای آمریکا، منزوی کردن ایران را خطرناک توصیف کرد و گفت که مجازات کردن مردم ایران ناعادلانه است.
آقای چاوشاوغلو که به ژاپن سفر کرده به خبرنگاران گفت : “من تصور نمیکنم که این تحریمها هیچ نتیجهای داشته باشد. به نظر من گفتگوی معنادار و مذاکره مفیدتر از تحریمها است.”
پیش از این اتحادیه اروپا، چین و روسیه هم از این اقدام آمریکا انتقاد یا ابراز تاسف کردند و گفتند که ایران به تعهدات خود در توافق هستهای پایبند بوده است.
معافیت از تحریم نفتی
تحریمهای آمریکا علاوه بر بانکها و موسسات مالی و صنعت حمل و نقل، صادرات نفت خام ایران را هدف قرار داده است.
با وجود آن که آمریکا هدف خود را به صفر رساندن فروش نفت خام ایران همزمان با موعد بازگشت تحریمها اعلام کرده بود، اما در نهایت به تعدادی از کشورها معافیت موقت از تحریم برای خرید نفت ایران داد.
ترکیه یکی از هشت کشوری است که برای ادامه خرید نفت از ایران، از آمریکا معافیت گرفته است.
مولودد چاوش اوغلو در توکیو گفت که برای کشورهایی مثل ترکیه و ژاپن جایگزین کردن منابع انرژی برای تبعیت از تحریمها کار آسانی نیست.
علاوه بر ترکیه کشورهای ژاپن، چین، هند، کره جنوبی، تایوان، ایتالیا و یونان هم معافیت موقت از تحریمهای نفتی آمریکا علیه ایران را دریافت کردهاند.
وزیر خارجه ترکیه هشدار داد که “نهتنها کشورهای همسایه بلکه بسیاری از کشور در مناطق مختلف جهان از این تحریمهای یکجانبه ضربه میخورند.”
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در نشست اعضای حزب عدالت و توسعه در پارلمان با اشاره به غیر قابل قبول بودن تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه ایران اظهار داشت: تحریم های ایران در راستای بر هم زدن نظم جهانی است، نمی خواهیم در یک دنیای امپریالیست زندگی کنیم.
وی همچنین با تاکید بر مبارزه با انواع گروه های تروریستی و شبکه های فساد گفت: “تاکنون 2 هزار نفر به جرم همکاری با داعش بازداشت و 7 هزار تن دیگر از کشور اخراج شده اند. از ورود بیش از 70 هزار نفر نیز به ترکیه جلوگیری کردیم.
از ژوئیه 2016 تاکنون در چارچوب عملیات های صورت گرفته 761 تروریست در داخل ترکیه، هزار و 92 تروریست در شمال عراق، سه هزار تروریست طی عملیات سپر فرات و 4 هزار و 500 تروریست طی عملیات شاخه زیتون ازپای درآمده اند.”
اردوغان تصریح کرد: موفق ترین مبارزات ترکیه با تروریسم، شبکه های فساد و قاچاق مواد مخدر و هرگونه تخلف و قانون شکنی که امنیت و آرامش جامعه را مختل می کند در دولت ما انجام گرفته است.
کشورهای واردکننده نفت از ایران
تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا که از دیروز اجرایی شده تاثیر منفی بر کشورهای وارد کننده نفت از آن کشور برجای خواهد گذاشت.
ایالات متحده از تمام کشورهای جهان به جز 8 کشور خواسته است تا واردات نفت و گاز ایران را متوقف کنند.
امنیت انرژی برای کشورهایی چون چین٬ هند و ترکیه که از ایران نفت وارد می کنند بسیار مهم است. این کشورها برای معافیت از تحریم ها قبل از شروع آن با مقامات واشنگتن دیدارهای متعددی برگزار کردند.
بر اساس آمار سازمان مدیریت اطلاعات انرژی آمریکا چین با 24 درصد٬ هند با 18 درصد٬ کره جنوبی با 14 درصد٬ ترکیه با 9 درصد٬ ایتالیا با 7 درصد٬ فرانسه٬ ژاپن و امارات هرکدام با 5 درصد به ترتیب بیشترین واردات نفت از ایران در سال 2017 را داشته اند.
ایران سال گذشته روزانه حدود 2 میلیون 130 هزار بشکه به قیمت متوسط 52 دلار و در مجموع 777 میلیون و 450 هزار بشکه نفت صادر کرده است. 62 درصد از این صادرات به آسیا و 38 درصد به اروپا بوده است.
همچنین بر اساس آمار اداره گمرک چین این کشور در ماه اوت روزانه 786 هزار بشکه نفت از ایران خریده است. این رقم برای ماه سپتامبر به 518 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
هند در ماه اوت روزانه 523 هزار و در ماه سپتامبر گذشته 528 هزار بشکه نفت از ایران خریده است.
واردات نفت اتحادیه اروپا از ایران از 460 هزار بشکه در ماه اوت به 300 هزار بشکه در ماه سپتامبر کاهش یافته است
میزان واردات نفت ژاپن از ایران در ماه اگوست امسال روزانه 183 هزار بشکه بود که این مقدار در ماه سپتامبر به 43 هزار بشکه رسید. کره جنوبی نیز در ماه جولای روزانه 194 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرد.
از ماه ژانویه تا ژوئن امسال، امارات متحده عربی 128 هزار، شیلی 120 هزار، ایتالیا 154 هزار، اسپانیا 119 هزار، فرانسه 94 هزار و یونان نیز 66 هزار بشکه در روز از ایران میعانات گازی خریدهاند.
میزان کل واردات فراوردههای نفتی ترکیه در سال گذشته 42 میلیون و 653 هزار تن بود که 25 میلیون و 767 هزار تن از این مقدار به واردات نفت خام مربوط میشد. سهم ایران از وارادات نفت ترکیه در همین مدت 11 میلیون و 492 هزار تن بوده است.
بر اساس دادههای سازمان نظارت بر بازار انرژی ترکیه، میزان واردات نفت خام از ایران در ماه ژوئن با کاهش 69 درصدی به 287 هزار و 843 تن رسید.
ترکیه در ماه جولای نیز 867 هزار و 269 تن از ایران نفت خام وارد کرد که این میزان نسبت به ژوئن افزایش 201 درصدی نشان میداد. بدن ترتیب میانگین واردات ماهانه نفت ترکیه از ایران به 957 هزار بشکه در ماه که سال گذشته ثبت شده بود نزدیک شد.
– 8 کشور از تحریمهای نفتی آمریکا معاف شد
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا طی نشست خبری درباره تحریمهای این کشور علیه ایران اعلام کرد که کشورهای چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه را شامل تحریم واردات نفت از ایران نکرده است. وی همچنین گفت که تاکنون 20 کشور واردات نفت از ایران را کاملا متوقف کردهاند و صادرات نفت این کشور روزانه 1 میلیون بشکه کاهش یافته است.
دومین بسته تحریمی آمریکا علیه ایران از تاریخ 5 نوامبر آغاز شد. در همین راستا شرکت ملی نفت، شرکت بازرگانی نفت و شرکت ملی نفتکش ایران با محدودیت های بینالمللی مواجه خواهند شد. همچنین فروش نفت و فرآورده های نفتی ایران نیز شامل این بسته تحریمی خواهد شد.
امکان استفاده از لیر ترک در تجارت آنکارا با تهران در تنگنای تحریمهای آمریکا
آغاز دور دوم تحریم های آمریکا علیه ایران و همچنین موضوع معافیت موقتی 8 کشور از جمله ترکیه از این تحریم ها، می تواند استفاده از پول ملی به ویژه لیر ترک در مبادلات تجاری که پیشتر توسط سران دو کشور بر آن تاکید شده بود، را وارد فاز جدی تری کند.
محمد کوچ، مسئول هماهنگی سیاست داخلی مرکز مطالعات ایرانی در آنکارا ( ایرام) با اشاره به این موضوع که “تحریم ها می تواند برخی مشکلات در تجارت ترکیه و ایران به بار آورد”، گفت: علاوه بر خروج ایران از نظام بانکی جهانی، یکی دیگر از مشکلات اصلی محدودیت تجارت با استفاده از دلار با این کشور است. فروش نفت و گاز در بازارهای بین المللی با دلار انجام می شود و ما نیز در هر صورت باید به خرید آن از ایران ادامه دهیم.
وی با بیان این که ترکیه یکی از 8 کشوری است که به طور موقتی از این تحریم ها معاف شده، اظهار داشت: اما به رغم این موضوع پرداخت ها با دلار انجام نخواهد شد. از سوی دیگر محدودیت هایی در مورد استفاده از ریال در تجارت با تهران نیز لحاظ شده است. رایزنی های مقامات دو کشور در این مورد ادامه دارد.
کوچ تاکید کرد: با توجه به این موضوع لیر ترکیه می تواند تنها گزینه در مبادلات پولی بین دو کشور انتخاب شود. دستکم ایران می تواند برای تهیه لوازم مورد نیاز فوری از ترکیه از لیر استفاده کند.
این کارشناس مسائل ایران معتقد است که هدف اصلی تحریم های موجود ایجاد فاصله بین دولت و مردم این کشور بوده و به همین علت تهران از آنکارا، مسکو و پکن انتظار دارد که تابع این فشار “ناحق” نشده و در برابر آن ایستادگی کنند.
ترکیه به عنوان یکی از شرکای مهم تجاری ایران به شمار می رود. ایران سال گذشته به ارزش 3.2 میلیارد دلار از ترکیه واردات و در مقابل نیز به ارزش 7.5 میلیارد دلار صادرات انجام داده است.
بر اساس داده های نهاد تنظیم بازار انرژی ترکیه، آنکارا سال گذشته 44.6 درصد از نیازهای نفت خام خود را از ایران تامین کرده است. این میزان معادل 26.9 درصد کل نیاز واردات نفتی ترکیه که درکل 42 میلیون و 653 هزار تن اعلام شده بود، است.
حجم تجاری دو کشور سال گذشته در سطح 10.7 میلیارد دلار قرار داشت. این میزان در 9 ماه نخست امسال نیز در سطح 7.5 میلیارد دلار تحقق یافته است.
گفتنی است تحریمهای آمریکا علیه ایران شامل بخش های انرژی، مالی و دریایی این کشور که در چارچوب توافق هسته ای در سال 2015 لغو شده بود، روز گذشته 5 نوامبر 2018 مجددا آغاز شد.
در ادامه وزارت خزانهداری آمریکا لیست 700 فرد و شرکت ایرانی را در رابطه با تحریمهای جدید خود علیه این کشور منتشر کرد.