مهین دخت ایرانی
یکی از مشکلاتی که این روزها مانعی برای ازدواج جوانان و به خصوص دختران جوان محسوب می شود رسم جهیزیه دادن توسط خانواده دختر است .که متاسفانه این روزها به دلایل مختلفی شکل افراطی به خود گرفته است .
از آنجا که جامعه ما یک جامعه ملی و دینی است ابتدا باید ببینیم که تاریخچه ان در فرهنگ و مذهب ما به چه شکل بوده است .
در شرع مقدس اسلام پرداخت و تامین هزینه های زندگی بر عهده مرد است و دختر و خانواده او هیچ مسئولیت شرعی در قبال پرداخت جهیزیه بر عهده ندارند .و حتی در رابطه با زندگی حضرت فاطمه زهرا و حضرت علی بن ابیطالب پیامبر با دریافت مهریه دخترشان به صورت نقد از حضرت امیر جهیزیه ی ساده ای برای زندگی این دو بزرگواران تهیه نمودند تا از حلال ترین مال که مهریه خانم حضرت زهرا بود اسباب زندگی آنها تامین شود.
در ایران باستان نیز در قدیمیترین گزارشهای موجود، یعنی در قانون حمورابی، به جهاز اشاره شده است و از روی آن میتوان فهمید جهاز برای عروس از قبل یک رسم بوده است. قوانین مربوط به جهاز در اقوام باستان به این صورت بوده است که بعد از مرگ شوهر، همسرش مالک جهاز است. جهاز او فقط توسط فرزندان خودش به ارث میرسد و اگر پدر، جهاز را برای دخترش فراهم کرده باشد خود دختر مالک او محسوب نمیشود.
آنچه که مسلم است این است که رسم جهیزیه به شکل افراطی و مفصل ان که امروزه در فرهنگ ایران وجود دارد نه در اسلام و نه در ایران باستان مرسوم نبود است . و آنچه به شکل یک عرف و رسم رواج داشته کمک و حمایت مالی توسط خانواده ها بوده است .
که البته با توجه به بالا رفتن هزینه های جانبی ازدواج نظیر خرید لباس و طلا و برگزاری مراسم و منزل و …باعث فشار به پسر و خانواده او می شود و اگر خانواده دختر بتوانند در این زمینه حمایت کنند بسیار پسندیده است .و اگر توانایی ان را ندارد از هزینه های اضافی کاسته شود تا مرد توانایی تهیه وسایل زندگی را داشته باشد . نه آنکه خانواده دختردر زمینه برگزاری مراسم و خرید طلا و لباس و دیگر ملزومات.و خانواده پسر در زمینه تهیه جهیزیه توسط خانواده دختر آنقدر سخت گیری کنند که ازدواج جوانان به تعویق بیافتد .
آنقدر این روزها سخت گیری در زمینه جهیزیه چه از جانب خود دختر و چه از جانب خانواده پسر سخت شده است که به جرات می توان گفت کمر پدران دختردار را شکسته است
و در فضایی که روز به روز بر هزینه های زندگی افزوده میشود و بسیاری از خانواده با صرف جویی بسیار زیاد نیازهای اولیه ی زندگی خود را فراهم می کنند جهیزیه عاملی شده است برای دلهره خانواده ها و مانعی شده است برای ازدواج جوانان .
متاسفانه در جامعه امروز پرداخت جهیزیه مفصل به صورت یک رسم ملزوم و مهم درآمده است و عوامل مهمی چون چشم و هم چشمی،تجمل گرایی ،تبلیغات و سخت گیری ها در ان تاثیر داشته است . و آنچه بیشتر از همه این روزها آزار دهنده ست افزایش روزبه روز قیمت ها و فشار بیشتر بر قشر متوسط وپایین جامعه است.
در کشوری که ازدواج و تشکیل خانواده به صورت یک ارزش و امرمقدس معرفی می شود
در جامعه ای که ازدواج به عنوان راهی برای کامل شدن دین و انسان معرفی می شود.
در جامعه ای که عرف ان هیچ رابطه ای را به جز ازدواج شرعی و دایم بین دختر و پسر نمی پذیرد
آنچه بسیار عجیب به نظر می رسد تشریفات نامعقولی است که به جای تسهیل این امر ان را روز به روز سخت تر می کند و هیچ برنامه ریزی های صحیح اقتصادی و اجتماعی و قانونی برای ان وجود ندارد و صرفا دچار شعار زدگی شده است .
آنچه بسیار تلخ تر از این مسائل است افزایش بی رویه طلاق ها و فروپاشی زندگی هایی ست که با وجود تشریفات بسیار زیاد شروع شده است بی گمان علت بسیاری از جدایی ها انتخاب اشتباه و عدم مهارت ارتباطی در زندگی مشترک و زناشویی است و این نشان می دهد که اگر تمرکز خانواده ها و زوجین به جای مهریه و جهیزیه و ملزومات و مراسم..به انتخاب و آموزش صحیح زندگی زناشویی به جوانان بود تا بتوانند با درک متقابل زندگی خود را بسازند مطمعنا آمار جدایی ها اینقدر بالا نبود .
آنچه هم اکنون نیاز است هم خانواده ها و هم جوانان و هم مسئولین به ان توجه کنند مسئله آسان گیری اقتصادی برای ازدواج و به جای ان سخت گیری در بحث انتخاب و هم کفو بودن اخلاقی و اجتماعی و اعتقادی و کسب مهارت در زندگی زناشویی است تا بتوان هدف اصلی تشکیل خانواده و ازدواج را که سالم سازی اجتماع و آرامش روانی و جنسی افراد است تامین نمود.