مذاکرات نماینده ولی فقیه در حج، حجتالاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی عسکر، با مقامات عربستان سعودی برای اعزام حجاج ایرانی به حج در سال جاری و رسیدن به یک توافق،
حتی در داخل کشور با مخالفت های جدی برخی از اصول گرایان (محمد صادق کوشکی ، سایت تابناک ، حجتالاسلام احمد سالک نائبرئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ، خصوصاً این مقاله “مخاطرات و تبعات حج امسال برای ایران؛ مسأله حج امسال برای ایرانیها «امنیتی» است.۸۰ هزار زائر ایرانی به دستان بی کفایت و جنایتکار آلسعود سپرده می شوند؟ + تصاویر۱۸+ “، و…) و غیر اصول گرایان مواجه شده است.
آنان بر این گماناند که به وعده های عربستان سعودی نمی توان اعتماد کرد و ایران نباید شهروندان خود را به عنوان گوشت قربانی در اختیار حکومت افراطی و ایران ستیز رژیم آل سعود قرار دهد.
در نهایت، در ۱۴ تیر ۹۶ نماینده ولی فقیه اعلام کرد که این مسأله ۱۰ روز پیش در شورای عالی امنیت ملی طرح و به تصویب رسیده است. می دانیم که کلیه مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید آیت الله خامنه ای قابل اجرا است. به همین دلیل قاضی عسکر گفته که اعزام حجاج به عربستان تصمیم نظام است و “معنایش آن است که تمام ارکان نظام الان پای حج ایستادهاند و همه ملتزماند حج به خوبی انجام شود”.
درست در همین روز، عادل جبیر، وزیر امور خارجه عربستان پس از پاسخ منفی قطر به درخواست های ۱۳ گانه ۴ کشور عربستان سعودی، امارات متحده، مصر و بحرین گفت، ایران “مقام اول را در حمایت از تروریسم در جهان دارد و کشوری تحت تحریم و خارج از حقوق بینالملل و منزوی است که اگر قطر با آن همکاری کند چیزی جز نتیجه منفی برایش به همراه نخواهد داشت”.
بدین ترتیب، نماینده ولی فقیه با افرادی مذاکره کرده که وزیر خارچه شان می گوید اساساً ایران “خارج از حقوق بین الملل” قرار دارد. کافی است هر فرد و گروهی به معنای این گزاره توجه کند تا لااقل اندکی بهراسد.
کمی پیش از فاجعه تروریستی ۱۱ سپتامبر، شاهزاده بندربن سلطان سفیر سابق عربستان در واشنگتن و رئیس سابق دستگاه جاسوسی سعودی گفت و گویی با ریچادر درلاو- رئیس سرویس مخفی انگلستان – داشت. شاهزاده بندر به او گفت: “ریچارد! خیلی آن زمان دور نیست که در خاورمیانه، خدا واقعا باید به داد شیعیان برسد. ما دیگر از دست این ها جانمان به لبمان رسیده است!”
از آن زمان تاکنون، اتفاقات بسیاری در دو کشور رخ داده و تخاصم عربستان سعودی با ایران هیچ گاه به اندازه امروز نبوده است.
عربستان، کشوری حامی تروریسم
فرزند پادشاه عربستان، پس از رهبری سه خطای جنگ یمن، تخاصم با ایران و محاصره و تهدید قطر؛ به ولیعهدی رسید. محمدبن سلمان چندی پیش گفته بود که ما جنگ را به داخل ایران می کشانیم و به دنبال آن عملیات تروریستی داعش در تهران رخ داد. ( رجوع شود به مقالههای : “عربستان با اقدامات تروریستی ترامپ را به جنگ با ایران سوق می دهد” و “نقشه سعودی ها برای به جنگ داخلی کشاندن ایران از راه تروریسم“).
گزارش اندیشکده هنری جکسون انگلیس، که تازه منتشر شده است، می گوید عربستان سعودی بدون شک در صدر دولت های حامی تروریسم قرار دارد. به طور همزمان در آمریکا هم گزارش های بسیاری منتشر می شود که عربستان سعودی بزرگترین حامی مالی و ایدئولوژیک تروریسم ضد غربی است. اما دولت های ترزا می و دونالد ترامپ دارای بهترین روابط با سعودی ها هستند، چون عربستان بزرگترین خریدار سلاح در جهان- پس از هند- است.
پولیتیکو در ۸ تیر ۱۳۹۶ مقاله ای با این تیتر انتشار داد: “ولیعهد جدید عربستان، یک فرد تند خوی ناشی است. ترامپ باید با او مانند آدمی با همین ویژگیها رفتار کند“.
ای قوم به حج رفته …
بدون تردید باید روابط ایران با کلیه کشورهای منطقه- خصوصاً عربستان سعودی- بهبود یافته و به روابط کاملاً دوستانه تبدیل شود. اما در وضعیت خطرناک کنونی چرا باید حجاج به عربستان سعودی اعزام شوند؟ آیا از اعزام حجاج برای بهبود روابط استفاده می شود؟ آیا نباید این احتمال را در نظر گرفت که ممکن است حجاج قربانی بی تدبیری تصمیم گیرانی شوند که حکم فقهی حج برای آنان مهمتر از جان ایرانیان است؟
تا حدی که من می فهمم، توجه به چند نکته زیر می تواند در تغییر تصمیم اعزام حجاج موثر واقع شود.
یکم- فرض کنیم که سعودی ها به بهانه ای ۵ الی ۱۰ هزار حاجی ایرانی را قتل عام کنند. جهان چه واکنشی نشان خواهد داد؟ هیچ. همه طرف سعودی را گرفته و ایران را محکوم خواهند کرد. مگر در حج قبلی که بیش از ۳ هزار تن از حجاج کشورهای مختلف کشته شدند، همه دولت های کشورهای مسلمان از عربستان سعودی حمایت به عمل نیاوردند؟ این وضع کشورهای مسلمان است. اسرائیل، آمریکا، انگلیس ، و…که جای خود دارند.
در صورت وقوع این فاجعه احتمالی، گروه حماس چه خواهد کرد. همان کاری را که در جنگ سوریه کرد. در جنگ سوریه حماس طرف گروه های مورد حمایت ترکیه و قطر را گرفت، از ایران دور شد و به صراحت گفت که ما فقط و فقط از ایران برای خاطر خدا پول و اسلحه می گرفتیم (رجوع شود به مقاله “جمهوری اسلامی و حماس: کمک در راه خدا“). حماس میان ایران و عربستان سعودی، سعودی ها را انتخاب خواهد کرد، یا در بهترین حالت، اعلام می کند که در این نزاع بی طرف است.
دوم- فرض کنیم سعودی ها هزاران تن از حجاج ایرانی را به بهانه ای قتل عام کنند. در آن صورت ایران چه واکنشی نشان خواهد داد؟ حداکثر همان واکنش دفعه گذشته تکرار خواهد شد. برای این که مطلقا به سود امنیت ملی و منافع ملی ایران نیست که اکنون وارد هیچ جنگی شود. سعودی ها دقیقا به دنبال آنند تا ایران را وارد جنگ سازند و آمریکا و دیگران، ایران را به سوریه دیگری تبدیل کنند. با کمال تأسف نابخردانی چون سرلشکر محسن رضایی دائماً برای اهداف ایران ستیزانه سعودی ها بستر سازی کرده و می کنند. رضایی امروز- ۱۶ تیر ۱۳۹۶- در صفحه اینستاگرام خود نوشت: “آل سعود، عربستان را به اسراییل دوم تبدیل کرده است“. آیا فراموش کرده ایم که سرلشکر محسن رضایی و دیگر فرماندهان نابخرد سپاه در ساک حجاج فاقد اطلاع، مواد منفجره جاسازی کردند که توسط سعودی ها کشف شد و آنان به جایش صدها تن از ایرانیان بی گناه را قتل عام کردند (رجوع شود به “نقش سردار قالیباف و دیگر فرماندهان سپاه در عملیات تروریستی عربستان که “سر ساعت ” لو رفت“). هزینه اسرائیل نامیدن آل سعود را حجاج ایرانی باید پرداخت کنند.
سوم- ارزش و اهمیت حج در چیست؟ حج چه جایگاهی در نظام ارزشی و فقهی اسلام دارد؟ حج یکی از برساخته های اعراب پیش از اسلام است. آن ها قرن ها پیش از اسلام این سنت را برساخته بودند. این سنت اعراب پیش از اسلام، توسط پیامبر اسلام “امضا” شد. یعنی تنها اصلاحی که در آن صورت گرفت، حذف شعارها و اعمال مشرکانه و جایگزین کردن شعارها و اعمال موحدانه به جای آن ها بود. بدین ترتیب، حج یکی از “احکام امضایی” است.
اعراب سنت دیگری هم داشتند. سنت رباخواری. آنان در این مورد خبره بودند. اما پیامبر اسلام نه تنها این سنت را امضا نکرد، بلکه نفی آن را به بزرگترین و مهمترین موضوع نظام ارزشی اسلام تبدیل کرد. قرآن تأکید کرده که رباخواری به منزله محاربه با خدا و پیغمبر است. هیچ حکمی در قرآن دارای چنین منزلت و مرتبتی نیست. با این همه، رباخواری در میان مسلمین امری جاری بوده است. نظام بانکی همه کشورهای مسلمان ربوی است. تنها جمهوری اسلامی با حیله های شرعی به اصطلاح این مسأله را حل کرده است. اما فقیهانی چون آیت الله مصباح یزدی به درستی گفته اند که جمهوری اسلامی بزرگترین نظام رباخوار روی کره زمین است. آیت الله مصباح یزدی در نماز جمعه ۱۳ تیر ۱۳۸۲ تهران گفت:”اگر بعضی ها حیل شرعیه را در ربا جایز می دانستند امام پیش از انقلاب صریحاً فرمودند حیله های شرعی به هر شکلش حرام است. اما متأسفانه امروز نظام جمهوری اسلامی ما از رباخوارترین نظام های عالم شده است…نرخ بهره آمریکا ۱ درصد است”( گفتمان مصباح ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص ۸۱۴).
اگر مسلمانان و زمامداران جمهوری اسلامی مجازند به جنگ خدا و پیامبر بروند، چرا مجاز نباشند حج را موقتا تعطیل سازند. مگر قبلاً در دوران آیت الله خمینی چند سال حج تعطیل نشد؟ مگر همین اتفاق در دوران آیت الله خامنه ای نیفتاده است؟ مگر تعطیلی موقت حج چه مسأله ای پدید می آورد؟ جان و عزت مردم ایران مهم تر است یا حج همراه با انواع تحقیر و تجاوز؟
چهارم- فقر، بیکاری، حاشیه نشینی، و…برخی از مشکلات حاد جامعه ایران هستند. از نظر اسلام، کدام فریضه واجب تر است؟ حل مشکل مسلمانانی که از شدت فقر با مرگ دست و پنجه نرم می کنند یا سفر به حج؟ حدود یک میلیارد دلار درآمد عربستان سعودی از حجاج ایرانی- حج تمتع و حج عمره- است. آیا فقیهان نباید به مردم بگویند که به جای ریختن این پول ها به جیب سعودی ها، به فقرا و فاقدان شغل کمک کنید و بدانید که ثواب آن از هر حجی بالاتر است؟
فقیهان به دلیل قشری گری و ظاهرپرستی چنین حکمی صادر نکرده اند. اگر آنان روح عدالت خواهانه و ضد فقر قرآن و نهج البلاغه را اساس قرار می دادند، حج کاملاً به امری حاشیه ای تبدیل می شد که پس از رفع مشکل فقر مسلمانان، وجوب شرعی پیدا می کرد.
پنجم- عارفان مسلمان، به جای فقیهان این راه را گشوده اند. فقط به دو مورد زیر استناد خواهیم کرد:
الف- گویند شیخ ابو سعید ابوالخیر چند درهم اندوخته بود تا به زیارت کعبه رود. با کاروانی همراه شد و چون توانایی پرداخت برای مرکبی نداشت، پیاده سفر کرده و خدمت دیگران می کرد. تا در منزلی فرود آمدند و شیخ برای جمع آوری هیزم به اطراف رفت. زیر درختی، مرد ژنده پوشی با حالی پریشان دید و از احوال وی جویا شد. دریافت که از خجالت اهل و عیال در عدم کسب روزی به این جا پناه آورده است و هفته ای است که خود و خانواده اش در گرسنگی به سر برده اند. شیخ چند درهم اندوخته خود را به وی داد و گفت برو. مرد بینوا گفت: مرا رضایت نیست تو در سفر حج در حرج باشی تا من برای فرزندانم توشه ای ببرم. شیخ گفت حج من، تو بودی و اگر هفت بار گرد تو طواف کنم به ز آن که هفتاد بار زیارت آن بنا کنم“.
ب- مولوی هم در دفتر دوم مثنوی داستان ابویزید را نقل کرده است :
“بایزید اندر سفر جستی بسی / تا بیابد خضر وقت خود کسی
دید پیری با قدی همچون هلال / دید در وی فر و گفتار رجال…
پیش او بنشست و می پرسید حال/ یافتش درویش و هم صاحب عیال
گفت عزم تو کجا ای بایزید / رخت غربت را کجا خواهی کشید؟
گفت قصد کعبه دارم از پگه / گفت هین با خود چه داری زاد ره
گفت دارم از درم نقره دویست / نک ببسته سخت بر گوشهٔ ردیست
گفت طوفی کن بگردم هفت بار / وین نکوتر از طواف حج شمار
و آن درمها پیش من نه ای جواد / دان که حج کردی و حاصل شد مراد
عمره کردی عمر باقی یافتی/ صاف گشتی بر صفا بشتافتی
حق آن حقی که جانت دیده است / که مرا بر بیت خود بگزیده است
کعبه هر چندی که خانهٔ بر اوست / خلقت من نیز خانهٔ سر اوست
تا بکرد آن خانه را در وی نرفت / واندرین خانه بجز آن حی نرفت
چون مرا دیدی خدا را دیدهای / گرد کعبه صدق بر گردیدهای
خدمت من طاعت و حمد خداست /ت ا نپنداری که حق از من جداست
چشم نیکو باز کن در من نگر / تا ببینی نور حق اندر بشر
بایزید آن نکتهها را هوش داشت / همچو زرین حلقهاش در گوش داشت
آمد از وی بایزید اندر مزید / منتهی در منتها آخر رسید”
(مثنوی، دفتر دوم، ابیات: ۲۲۵۱- ۲۲۳۱).
انسانها (فقرا) تجلی خداوند هستند. کاهش درد و رنج انسان ها- در اینجا مسلمین، شیعیان – از هر حجی واجب تر است. اعزام ایرانیان به عربستان سعودی تا زمان بهبود روابط ، عملی به شدت حطرناک است. مگر اعضای شورای عالی امنیت ملی چه کسانی هستند؟ مگر صادق لاریجانیها چه اندازه از درایت سیاسی و ملی برخوردار هستند؟
جان آدمیان شریفتر از آن است که فقیهانی چون آیت الله خامنه ای، صادق لاریجانی، و…درباره آن تصمیم بگیرند.
منبع : رادیو زمانه