✍️ یوسف مولایی
این موضوع که آیا پذیرفتن FATF صورتهای مالی ایران را برای کشورهای دیگر شفاف میکند، بحث فنی و تکنیکی بانکی است. بانک مرکزی میگوید FATF به نفع ما بوده و الحاق به آن ضروری است. به لحاظ فنی مرجعی را بالاتر از بانک مرکزی نداریم.
موضوع دیگری که مخالفان این لوایح مبنی بر مسدود شدن مسیر دور زدن تحریمها در صورت قبول کردن این کنوانسیون مطرح میکنند نیز بحث فنی است. راههایی که از آن صحبت میکنند، اموری است که دولت و بانک مرکزی با آنها درگیر هستند. زمانی که این دو نهاد ادعای مخالفان را تایید نمیکنند که مسیر دور زدن تحریمها از طریق عدم پذیرش FATF مسیر درستی است و آن مسیر پرهزینه و پرخطر است، چرا باید نظر کارشناس اصلی که بانک مرکزی و دولت است را نپذیریم؟
مخالفان میتوانند برای خود همه نوع استدلال کنند، زیرا شاید میخواهند واقعیت دیگری را پشت این عبارات به ظاهر منطقی پنهان کنند. در هر موضوعی که میخواهیم به واقعیت دست پیدا کنیم، باید سراغ کارشناس آن موضوع و کسی که صلاحیت اظهارنظر دارد، برویم، در غیر این صورت هرکس میتواند از ظن خود اظهارنظر کند و اظهارنظر بلااشکال است، اما کدام نظر باید ملاک عمل قرار بگیرد؟
نظر کسی که صلاحیت صحبت در این موضوع را دارد. مرجع دارای صلاحیت برای این اظهارنظرها بانک مرکزی است. به لحاظ دانش حقوقی عدم الحاق به FATF نوعی تحریم داخلی است. اگر همه راهها نیز برای تعاملات بینالمللی و مناسبات مالی باز باشد، اگر دروازه FATF به روی ما بسته باشد، ایران باز هم وارد مبادلات جهانی نمیشود.
مساله FATF یک انتخاب نیست، یک ضرورت است. ما گزینه بهتری نداریم و در اینجا ضرورت مساله است. مانند مریضی که به دارو نیاز دارد و پزشک برای او دارو تجویز کرده، چارهای جز خوردن دارو وجود ندارد. پزشکی که برای ما دارو تجویز میکند، در این مصداق دولت و بانک مرکزی است.
میگویند موضوع بنابر ضرورت انجام شود، به همین سبب این امر در قامت مقایسه نیست و باید انجام شود. FATF مانند یک دروازه است. زمانی که این دروازه باز شود، شما وارد مناسبات بینالمللی میشوید اما زمانی که تحریمها وجود دارد، آنجا به مشکل برمیخورید. اگر تحریمها نیز لغو یا تعلیق شود، زمانی که FATF مانع باشد، کشور نمیتواند از این امتیاز بهرهبرداری کرده و مناسبات مالی جهانی داشته باشد.
باید ابتدا این مشکل را رفع کنیم و در کنار آن برای برداشته شدن تحریمها تلاش کنیم اما اینگونه نیست که اگر امروز عضو FATF شویم، فردا تمام مسائل مالی بینالمللی برای ما رفع خواهد شد. خود تحریم نیز مانعی بزرگ برای کشور است اما رفع هر دو مورد برای بهبود اقتصاد ایران ضرورت دارد.
اگر در FATF عضو شویم، میتوانیم از فضاهایی که از تحریمها دور مانده، استفاده کنیم. بانک مرکزی میتواند بگوید کدام فضاها برای کشور باز مانده و در صورت ورود ما به FATF میتوانیم با وجود تحریمها از فضاها استفاده کنیم. در نهایت FATF دروازهای برای ورود به عرصه جهانی است. اگر تحریمها نباشد، بهتر عمل خواهد کرد و اگر باشد، مشکلاتی داریم اما به جای اینکه 2 مشکل داشته باشیم، مشکلی که فعلا میتوانیم را رفع کنیم. این راه با یک مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام باز میشود.