پایگاه خبری / تحلیلی نگام – ۱۷ سال پيش در چنين روزی امانوئل ملیك اصلانیان در تهران درگذشت؛ او در سال ۱۲۹۴ در روستوف روسيه زاده شد.
پدر و مادرش تبريزی بودند و پدرش بازرگان خشکبار بود. ملیك اصلانیان در 10 سالگی فراگیری پیانو را آغاز كرد و چهار سال بعد برای ادامه دبيرستان و آموزش موسيقی به هامبورگ آلمان رفت و پس از پايان دوره پيانونوازی در آكادمی دولتی برلين با راهنمايی و سرپرستی موسيقيدان بنام و نوآور پاول هيندِرميت به تحصيل عالی در رشتههای آهنگسازی، پیانو، رهبری اركستر و موسیقی روانشناختی پرداخت و چند سال در دانشگاه فلسفه خواند.
او جز زبان مادریاش ارمنی، به زبانهای آذری، فارسی، آلمانی و انگليسی مسلط بود. ۳۷ ساله كه بود به ايران بازگشت و نخست به پژوهش در آهنگهای ايرانی به ويژه بومی پرداخت و چند قطعه در دستگاههای چهارگاه و دشتی برای پيانو و اركستر ساخت.
ملیك اصلانیان در 40 سالگی استاد هنرستان عالی موسيقی و سپس دانشگاه تهران شد و همزمان چندين اثر بلند مانند “گلبانگ” برای اركستر و همنوايان ساخت. در “اوراتوریو” يا اپرای آيينی “سپیده” كه متن آن را محمود خوشنام نوشته، فراز و نشیبهای تاریخ ایران را بررسی و جدال پيوسته ميان تاریكی و روشنایی را بيان ميكند.
او ماندگارترين اثرش باله “افسانه آفرینش” را بر پايه باورهای ميتراييسم آفريده، به ويژه كه میگفت اين باورها به پرسشهای جاودانه هستی پاسخ میدهند. در روايت او زِروان خدای مطلق در جلوه ميترا انسان میشود و به زمين میآيد: “به نظر من خدا در مردم جاری و سرانجام به انسان تبدیل میشود. اگرچه این اندیشه از ایران باستان برخاسته ولی چون يك موضوع فلسفی فراگیر جهانی شده، برای ساختن آن از موسیقی مطلق بدون وابستگی به این سو و آن سو بهره گرفتم”.
موسیقی به باور او ابزاری برای شناخت بیشتر خویش و راهی برای دريافت توانايیها و ناتوانیهای درونی است. ملیك اصلانیان میگفت، برای نواختن خوب و درست يك اثر، بايد مانند آفريننده آن كار كرد و رنج كشيد و اين شدنی نيست مگر با شناخت دقيق جمله به جمله آهنگ. نوازنده تنها با اينگونه تمرين آرام آرام رشد میكند.
به باور او، «يك رِپِرتوار از چند اثر برگزيده كافی است. نوازنده برجسته همان چند اثر را اينقدر خوب میشناسد كه میتواند آن را حتا از پايان به آغاز بنوازد” و میگفت که نابغههای موسيقی را بيش از آنكه بستاييم بايد الگوی خود سازيم.
امانوئل مليك اصلانيان در بیستوسوم تیرماه در ۸۸ سالگی در تهران درگذشت.