پایگاه خبری / تحلیلی نگام_ بنابر گزارش رسانههای آمریکا، با وجود انتشار علنی گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره نقش مستقیم محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی، دولت جو بایدن بنا ندارد ولیعهد ۳۵ ساله عربستان را تحریم کند و تنها به ممانعت از صدور ویزا برای حدود ۷۰ شهروند سعودی که در این رابطه نقش داشتهاند بسنده خواهد کرد.
به گزارش بیبیسی، بدین ترتیب این سوال پیش میآید که اگر کاخسفید چه تحت ریاست دونالد ترامپ و چه جو بایدن مجازاتی برای قتل و تکهتکه کردن یک روزنامهنگار در نظر نمیگیرد، علنی شدن یا محرمانه ماندن گزارش سازمان سیا چه منفعتی داشت؟
پاسخ به این سوال را باید در رویکرد دو رئیسجمهوری سابق و فعلی به روابط با ریاض جستجو کرد.
یک تحلیل در میان ناظران این است که دونالد ترامپ با علنی نکردن محتوای این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود، یک برگ برنده در دست خود نگه داشت تا ولیعهد جوان را در عملی کردن سیاستهای خود “ترغیب (ناچار)” کند و همزمان با امضای قراردادهای تسلیحاتی، میلیاردها دلار سود روانه واشنگتن کرد.
شاید هم همین برگ برنده به جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، اجازه داده بود تا طی چهار سال گذشته در روابط بسیار نزدیکی که با محمد بن سلمان برقرار کرده بود، او را به سوی اقداماتی چون صلح با اسرائیل و ترغیب متحدان ریاض برای برقراری روابط با تلآویو مجاب کند.
در سوی دیگر، اکنون دولت جو بایدن با علنی کردن این گزارش خواهد توانست با “شرمسار کردن” محمد بن سلمان در انظار عمومی، یک بار دیگر ولیعهد جوان و بلکه پدر او را در موقعیتی قرار دهد که به واشنگتن دست بالا در تنظیم مجدد روابط با ریاض را تقدیم میکند- این بار نه با محرمانه نگهداشتن اطلاعات که با انتشار علنی آن.
در حقیقت، مقصر دانستن محمد بن سلمان بدون تحریم یا هرگونه عقوبتی، یک بار دیگر کاخسفید قادر خواهد کرد تا عربستان را “زیر دِین” خود ببرد و از این امتیاز برای همراه کردن ریاض در دیگر طرحهای خود -مثلا احیای برجام با ایران- استفاده کند.
البته در دفاع از تحریم نکردن محمد بن سلمان، روز جمعه یک مقام کاخسفید به رسانهها گفته “آمریکا معمولا مقامهای ارشد دول دیگر را مستقیما تحریم نمیکند”. سیاستی که دست کم درباره تحریم مقامهای همسایههای عربستان – یعنی ایران و سوریه- طور دیگری اعمال شده است.
در همین حال گفته شده آمریکا بنا دارد در مفاد قرارداد فروش سلاح به ریاض که در دوران دونالد ترامپ عقد شده بود بازبینی کند. اقدامی که دست کاخسفید را برای نگه داشتن برگ برنده در روابط با ریاض -و شاید یک قرارداد تسلیحاتی بزرگ دیگر- باز خواهد گذاشت.
منفعت انتشار این گزارش برای دولت جو بایدن در سطح سیاست داخلی هم این خواهد بود که او علاوه بر عملی کردن یکی از وعدههای انتخاباتی خود، میتواند روی رعایت “اصل شفافیت حکومت” که دموکراتها آن را از ارزشهای اصولی خود میدانند، مانور دهد.
بر پایه گزارش اطلاعاتی آمریکا محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با عملیات «دستگیری یا کشتن» جمال خاشقچی «موافقت» کرده بوده است.
در این گزارش آمده است: «ما چنین ارزیابی میكنیم كه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نقشه عملیاتی برای دستگیری یا كشتن جمال خاشقچی روزنامهنگار سعودی در استانبول تركیه را تأیید کرده است.»
در بخش دیگری از این گزارش همچنین آمده است: «بر اساس این که ولیعهد [عربستان] بر همه تصمیمگیریها در این کشور پادشاهی نظارت دارد، با توجه به دخالت مستقیم یکی از مشاوران اصلی و گروهی از اعضای کادر حفاظت محمد بن سلمان در عملیات مورد نظر و نیز با توجه به این موضوع که ولیعهد از به کارگیری اقدامات خشونتآمیز برای خاموش کردن مخالفان در خارج از کشور، از جمله خاشقچی حمایت کرده است، ما به این ارزیابی رسیدیم.»
دولت بایدن پیش از انتشار این پرونده از طبقهبندی خارج شده در روز جمعه ۲۶ فوریه (۸ اسفند)، گزارش اطلاعات محرمانه آن را که همگان مدتها انتظار آن را میکشیدند، در اختیار کنگره قرار داد.