- علی ملک پور / منبع: کانال تلگرامی” شبکه جامعهشناسی علامه “
مبارزه با فساد همیشه لازم و مفید است حتی اگر در مقیاس کوچک باشد. اما پرسش این است که مبارزه موثر با فساد چه اصول و الزاماتی دارد؟
چندی پیش یکی از مسئولان ارشد ایران گفته بود که فساد اژدهای هفت سر است و از هر جا که مهار شود از جای دیگر سر در می آورد( نقل به مضمون)
این البته سخن درستی است ولی پرسش این است که چرا و از چه زمانی فساد این گونه ریشه دوانده و فراگیر شد که حالا به اژدهای هفت سر تعبیر می شود؟
به نظر می رسد فساد گسترده و ” هفت سر” در ایران ریشه در علل و زمینه های زیر دارد و مبارزه اخیر با فساد فقط متوجه برخی از این لایه ها و ریشه هاست و طبعا در همان حد نیز موثر خواهد بود:
۱. گسیختگی مدیریتی ، یعنی در بدو انقلاب اغلب مدیران مجرب دستگاهها و سازمانها اخراج و یا بازنشسته شدند و یک گسست اداری ترمیم نشده تا به امروز بواسطه انبوه مدیران آموزش ندیده و به شدت چسبنده به میز مدیریت و ثروت ظاهر شد.
۲. انتصاب ها در نطام پسا انقلابی صرفا عقیدتی و ایدئولوژیک بود در حالی که افراد کاردان و پاکدست جذب نظامات ایدیولوژیک نمی شوند.
۳. روحانیون انقلابی تجربه ای در مدیریت امور نداشتند و حتی ۴۰ سال آزمون و خطا هم کمکی به بهبودی اوضاع نکرد چون مدیریت یک “علم” است و نه تکرار آزمون خطا به هزینه شهروندان.
۴. نا امیدی از آینده و فقدان امنیت شغلی مدیران نیز به گسترش فساد دامن زده است، مدیران ما معمولا در معرض اخراج فله ای و ادخال اتوبوسی اند!
۵. فقدان نظام حکمرانی پاسخگو و مدل مادام العمری مدیریت در همه سطوح، که به تنهایی مقوم فساد است. گاه حتی قانون منع اشتغال بازنشستگان با انواع تبصره چنا خُلل و فُرج می گیرد که اکثر آنها به نوعی دوباره به مناصب مشابه باز می گردند.
۶. سیستم انتخابات با نظارت استصوابی کشور را دچار “فقر نمایندگی” و “فقر تدبیر” کرده و با غربالگری ایدئولوژیک، افراد صرفا وفادار به مرام یک جناح خاص را دست چین می کند و آنها نیز دغدغه توسعه ملی ندارند و بعضا دلواپس دل و دلبر و دلالی و دلار اند!
۷. فقدان دادگستری مستقل و شفاف که گاه کیفر یک مفسد کبیر ۱۵ سال حبس و مجازات یک فعال مدنی یا منتقد رسانه ای ۲۰ یا ۳۰ سال حبس است!
۸. فقدان احزاب و مطبوعات آزاد و غیبت جامعه مدنی تاثیر گذار. جامعه فاقد آزادی بیان و مطبوعات، فقط برای فساد مطبوع است.
۹. رواج فرهنگ مادی گری و دنیا پرستی که در تاریخ ایران بی سابقه است. سیاست و فرهنگ و آموزش و حتی مراسم و امور مذهبی پولی و رانتی و پورسانتی شده و ارقام نجومی در همه نوع مراودات رد و بدل می شود…این یعنی مزرعه فساد!
۱۰. مبارزه اخیر با فساد اگرچه بهتر از سکوت و تسامح پیشین است ولی چندان هم شفاف نیست.مثلا معلوم نمی کند که اقای .ط. و آقای .ق. و خانم .ن. و…، آیا آخرین رده از سلسله مفسدان اند و یا بالاتر و والاتر از آنها هم می توانند رهگیری شوند؟!
۱۱. مبارزه با فساد فقط به توقیف و حبس افراد نیست، فساد ساختاری فعلی راه حل ساختاری می طلبد.
راه حل ساختاری فساد ارایه برنامه مشخص با هدف اصلاح تدریجی ، جامعه محور و قانونمند این موارد ریشه دار است و گرنه در بند کردن چند عنصر مشخص اگر چه لازم است، ولی کافی نخواهد بود.
ایا مبارزه کنونی با فساد هم یک آزمون و خطای دیگر است….؟
? #رسانه شمایید. اگر میپسندید، برای دوستانتان بفرستید.