✍️مجتبی نجفی
رهبر جمهوری اسلامی به بحران جانشینی فکر می کند. او نشان داده در برخی برهه های حساس به سر و صدای اصولگراهای تندرو بی توجه است. هم در برجام و هم احیای برجام نشانه های این بی توجهی مشهود است. پس توافق یک ماهه ایران و آژانس را باید خوش بینانه نگریست که در روند احیای برجام اختلال جدی رخ نداده. مذاکرات احیای برجام پیش و پس از انتخابات تداوم خواهد یافت. اما اینبار رهبری بسیار مراقب است این پرونده به احیای اصلاحی اعتدالی ها در ساختار دولت منجر نشود.
نهادهای تحت امر او به همراه ناکارآمدی دولت روحانی توانسته اند فضای سردی را بر کشور حاکم کنند. عبور از پیچ آبان نود و هشت با دهها قربانی بیگناه برای عالی ترین مقام جمهوری اسلامی سنگین بود اما فرمان به شلیک و قطع اینترنت در راستای سیاستی بود که خواست از تداوم و توسعه اعتراضها ممانعت به عمل آورد. حالا رهبری تصمیم گرفته بی اعتنا به صدای تندروها برجام را احیا کند. چون از خشم عمومی و فشار معیشتی کم سابقه به مردم آگاهی دارد.
از طرفی ما با رهبری پیر و بیمار مواجه هستیم که هر چه می گذرد بحران جانشینی اش عمیق تر می شود. چرا که این بحران خاص همه نظامهای دیکتاتوری بخصوص غیر موروثی است. دیکتاتورها برای تدام حکومتها گزینه های جانشین را حذف می کنند و ساختار های تقسیم قدرت را عقیم. در نتیجه جانشینی در نظام فعلی مساله ای بحران زاست که می تواند حامل تنش های جدی درون گروهی بین جناح های قدرت باشد. رقابت رئیسی و خاندان لاریجانی، دودستگی ها در سپاه پاسداران و بیت را باید در این جنگ قدرت از پیش تعیین شده ارزیابی کرد.
به نظر رهبری در این بحران دو محور اصلی راهبرد خود را تعیین کرده. حذف کامل میانه روهایی اصلاحی اعتدالی از ارکان اصلی قدرت مانند قوه مجریه و مقننه تا دعوا درون گروهی شود و از طرفی احیای برجام تا تورم و بحران معیشت سطح نارضایتی فزاینده در جامعه را دو چندان نکند. برای همین رهبر جمهوری اسلامی معتدل ترین مواضع را از زمان خروج ترامپ را اتخاذ کرده و این سیر ادامه دارد و او بیشتر از هر چیز در صدد است تا صحنه سیاسی ایران را با مهندسی انتخابات چهارصد و احیای برجام مدیریت کند. که این آخری نه برای دستیابی به صلح با طرف غربی که برای کنترل تنش و سطح منازعه است تا دولت بعدی اصولگرا با خزانه پر وارد میدان مدیریت شود.
به نظر می رسد برای این دو محور فعلا رهبری مزاحمی ندارد و چه بسا او بیشتر از گذشته فکر مدیریت بحران جانشینی اش باشد.