✍️ مجتبی نجفی
هیچ شخصیتی سیاه و سفید نیست. همه سویه های روشن و سیاهی در زندگی دارند. اما شخصیتهای سیاه و سفید را میتوان در خطوط تعریف کرد. خط آزادی یا استبداد؟ این خط برای من ارزش و ضد ارزش است. در طول ده سال اخیر دو بار به خاطر امر پژوهشی بنی صدر را دیدم. خوش مشرب و خوش حافظه بود.
تاریخ زندگی اش را مطالعه کرده ام. نه خیانتکار در جنگ بود نه بی اشتباه در عرصه سیاست. امروز اتهام خیانتش را صداهایی از مقامات جمهوری اسلامی رد میکنند چون تاریخ مصرفش تمام شده. همه انقلابیون روشنفکر در تشخیص قدرت روحانیت ناتوان بودند.
بنی صدر هم اینگونه بود اما در برابر استبداد نوظهور ایستاد و سرانجام مغلوبه شد. در دعوا با حزب جمهوری اسلامی حق با بنی صدر بود. او مخالف اعدام، سانسور و استبداد ولایت فقیه بود. به او گفتم بهتر بود ایران میماندید. نپذیرفت.
بخشی از انتقادات او به بازرگان در زمانه ای که همه علیه نخست وزیر بودند خطا بود. ائتلاف با مجاهدین و رجوی بزرگترین خطایش بود؛ ائتلافی نافرجام که به تقابل و جدایی کشید چرا که بنی صدر معتقد بود هیچگاه علیه مردم کشورش نمیجنگد.
در خارج از کشور به مثابه اپوزیسیون مستقل ملی عمل کرد. از خط استقلال و آزادی خارج نشد. در حالی که میتوانست مواهب مالی و موقعیتی بی شماری کسب کند بسان یک ایرانی وفادار به کشورش رفتار کرد.
به صراحت از سفارتخانه ها میخواست در امور داخلی ایران دخالت نکنند. علیه تحریم و جنگ بود. تعریف میکرد میخواستند از سفارت آمریکا درباره دولت روحانی مصاحبه و ارزیابی داشته باشند. میگفت به آنها گفتم در امورداخلی ما دخالت نکنید.
حساب جمهوری اسلامی را از ایران جدا میکرد و لحظه ای هم به خیانت به کشورش فکر نمیکرد.
او به دموکراسی باور داشت، ایران را دوست داشت و برای مردمش عزت و سربلندی میخواست. تا آخرین لحظه زندگی اش با این باور زیست. پایداری بر اصول ویژگی بزرگش بود.
مرگ بنی صدر اولین رئیس جمهور ایران یکی دیگر از برگهای پرونده انقلاب را ورق زد. انقلابیون در صفند و ایران جدید در حال ظهور.
بنی صدر با خوبیها و خطاهایش رفت اما خط استقلال-آزادی را حفظ و تلاش کرد نقطه هایش را پررنگ کند.
تلاش میکنم با افراد به مثابه یک تجربه برخورد کنم. لعن و مدح نمیکنم. به آخرین ایستگاههای زندگیشان نگاه میکنم. اینکه به دموکراسی باور داشتند یا نه؟اینکه برای آزادی تلاش کردند یا نه؟ اینکه منبع ارتزاق زندگیشان چه بود؟شیوه زیستشان چگونه بود؟ تا چه میزان حاضر به تحمل رنج برای دیگری بودند؟ بنی صدر در این مقوله ها قابل احترام بود. در سیاست سفید خالص نداریم.
یادش گرامی.