✍️رضا نصری
میپرسند چرا به جای نوشتن از معضلات داخلی و فساد، دائم از آمریکا و برجام و تحریم مینویسید. سئوال این است که مگر میشود تحریم و فساد و کیفیت حکمرانی را از هم تفکیک کرد؟ مگر میشود وعده مبارزه با فساد داد بی آنکه از تحریم سخن گفت و عزم جدی برای رفع تحریم داشت؟
تحریم یکی از مهمترین عوامل تولید و بازتولید فساد و ضعف در حکمرانی در ایران و در تمام کشورهایی است که تجربهای مشابه از سر گذراندهاند.
تحریم یعنی بازار سیاه؛ یعنی صرافی به جای بانک؛ یعنی پول نقد به جای تراکنش رسمی و ثبت شده؛ یعنی کمبود کالای اساسی، یعنی تشکیل باند قاچاق، یعنی انحصار؛تحریم یعنی واردات به چند برابر قیمت، یعنی دلال، یعنی واسطه، یعنی پورسانت؛ یعنی ارائه خدمات اساسی به چند برابر قیمت؛ تحریم یعنی اضطراب در اذهان عمومی، یعنی احتکار؛ یعنی اولیتبندی کالا، یعنی ارز دولتی برای کالای اساسی، یعنی ثبتِ سفارش صوری؛ یعنی کاهش چشمگیر درآمدهای دولت، یعنی حقوق معوقه؛ تحریم یعنی فرسایش، یعنی تحلیل تدریجی دیوانسالاری؛ تحریم یعنی سیر در فضای اضطراب و اسثتنا؛ یعنی خوره به جان و تار و پود بوروکراسی؛ تحریم یعنی سهمیهبندی، یعنی سهمخواهی، یعنی سهمفروشی؛ یعنی رخنه کردن کاسبان تحریم در بافت قدرت، یعنی تخطئه کسانی که با تحریم مبارزه میکنند، یعنی لابیگری برای حفظ رقیب در لیست سیاه وزارت دارایی آمریکا، یعنی کارشکنی، یعنی مبارزه با شفافیت؛ تحریم یعنی فساد ناگزیر؛ یعنی فساد سیستمیک.
مبارزه با فساد خوب است. اما مبارزه با فساد در شرایط تحریم مثل این است که سعی کنید زیر رگبار شدید باران سر و بدنتان را خشک کنید و خشک نگه دارید!
حالا بعضی معتقدند تحریم «نعمت» است. بعضیها بدون در نظر گرفتن ماهیت و تاثیر تحریم و درک عمیق آن همواره اصرار دارند «مشکل ما داخلی است» و حتی نمیبینند تحریم خود باعث تشدید «مشکل داخلی» است؛ بعضیها هم در هر شرایطی دولت و حکومت ایران را مقصر میدانند و حاضرند از صدام حسین گرفته تا دانلد ترامپ را در هر صورت تبرئه کنند و معتقدند حتماً «خودمان» کاری کردهایم که آمریکا ترغیب به وضع تحریم شده است!
اما اصرار بر اینکه «مشکل داخلی است» تخفیف تاثیر این معضل عظیم و فسادآفرین است. مقصر خواندن ایران در وضع تحریمهای آمریکا هم نادیده گرفتن تاریخ معاصر در ۷۰ سال اخیر، انکار تلاش ۱۵ سالهٔ ایران برای رسیدن به توافق هستهای، انکار تاریخچه برجام، شستن گناه دولت آمریکا، بی انصافی و انکار حقایق صحنه بینالمللی است.
پس لازم است از تحریم نوشت. توسعه ایران مرتبط با رفع تحریم و ارتباط حسابشده، کنترلشده اما آزاد تجاری، اقتصادی و علمی با جهان است.