پایگاه خبری / تحلیلی نگام ، آمریکا روز پنجشنبه به شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که موضع دولت دونالد ترامپ در مورد اینکه همه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بازگشتهاند را تغییر داده است.
خبرگزاری رویترز نوشت: ریچارد میلز، سفیر موقت آمریکا در سازمان ملل، نامهای با این محتوا خطاب به ۱۵ کشور عضو شورای امنیت نوشته که به رویت این بنگاه خبری رسیده است.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، پنجشنبه گفتوگویی تصویری با سه همتای اروپایی خود ، ژان ایو لو دریان، هایکو ماس و دومینیک راب به ترتیب از فرانسه، آلمان و بریتانیا داشت و از آمادگی واشنگتن برای مذاکره با تهران بر سر بازگشت به برجام خبر داد.
همچنین جن ساکی، سخنگوی کاخسفید در یک نشست خبری مجازی با بیان اینکه ایران «فاصلهای طولانی از پایبندی» به برجام دارد، افزود که تمرکز دولت آمریکا معطوف به جلوگیری از دستیابی تهران به قابلیتهای هستهای است.
یک مقام آمریکایی که بدون افشای نامش صحبت میکرد، در پی جلسه مجازی پنجشنبه ظهر بین وزرای خارجه آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان گفت: «اگر چنین جلسهای برگزار شود، ما آمادهایم که حضور داشته باشیم.»
پیش از این، یک مقام ارشد اتحادیه اروپا گفته بود که بروکسل آماده است، مذاکراتی بین ایران با کشورهای امضاکننده برجام (یعنی بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه بهاضافه آمریکا که از آن خارج شده است) ترتیب دهد.
اتحادیه اروپا در زمان مذاکرات هستهای منتهی به برجام نقش هماهنگکننده این شش کشور را داشت که با همدیگر گروه باصطلاح «پنج بهاضافه یک» یا «سه باضافه سه» را تشکیل میدادند. جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، اخیرا پیشنهاد داده که اتحادیه اروپا نقش هماهنگکننده مذاکرات بین ایران و آمریکا بر سر بازگشت واشنگتن به برجام را داشته باشد.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، گفته اگر ایران به تعهدات خود طبق برجام عمل کند، آمریکا نیز آمادگی بازگشت به این توافق را دارد. آمریکاییها اما در ضمن میگویند که میخواهند از برجام به عنوان سکویی برای مذاکرات آینده در مورد سایر موضوعات مورد نگرانی آمریکا (از جمله برنامه موشکی جمهوری اسلامی و رفتار ایران در منطقه) استفاده کنند.
از زمان به قدرت رسیدن بایدن، ایران و آمریکا هر یک از دیگری خواستهاند، پیشقدم شود: ایران خواهان رفع تحریمهای آمریکا است و آمریکا خواهان عمل ایران به تعهداتش طبق برجام یعنی توقف روند افزایش غنیسازی. ایران چند روز پیش رسما به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که تا هفته دیگر دست از اجرای پروتکل الحاقی آژانس برمیدارد، عملی که میتواند منجر به اخراج برخی بازرسین این نهاد سازمان ملل شود.
این دومین گفتگوی تصویری بلینکن با همتایان اروپاییاش در رابطه با ایران و بحران هستهای بود.
در گزارش مشترک چهار کشور از گفتگوی روز پنجشنبه آمده است که خواست آمریکا و اروپاییها بازگشت ایران به عمل به تعهداتش طبق برجام است. بلینکن بار دیگر تاکید کرد که اگر ایران این کار را انجام دهد آمریکا نیز به تعهداتش طبق برجام عمل میکند که به معنی لغو بسیاری تحریمها خواهد بود.
بلینکن و اروپاییها مشخصا از ایران خواستند به تهدید خود برای توقف اجرای «پروتکل الحاقی» عمل نکند. چهار کشور غربی در ضمن بر سر «ماهیت خطرناک» تصمیم ایران برای محدود کردن دسترسی بازرسان آژانس متفقالقولند و از ایران خواستند «به فکر عواقب چنین عمل خطیری بخصوص اکنون که فرصت دیپلماتیک احیا شده است» باشند. تصمیم ایران برای غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم و اورانیوم فلزی از دیگر اقدامات ایران در مغایرت با برجام است که مشخصا مورد انتقاد قرار گرفته است.
ظریف در پاسخ به بیانیه آمریکا و اروپاییها گفت: «آنها به جای اینکه بار را بر دوش ایران بگذارند میبایست به تعهدات خودشان عمل کنند و خواهان پایان میراث ترامپ که تروریسم اقتصادی علیه ایران است، شوند.»
بلینکن و اروپاییها در پی جلسه پنجشنبه در ضمن توافق کردند که با وزرای خارجه روسیه و چین که موضع نزدیکتری به ایران دارند، تماس بگیرند. آنها در ضمن اعلام کردند که همچنان نقش جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا، به عنوان هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام را به رسمیت میشناسند.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، یکشنبه آینده به ایران سفر میکند تا با مقامات ایران گفتگو کند و راهی برای ادامه حضور بازرسین آژانس در این کشور پیدا شود.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت ایران باید «همکاری کامل و بهموقع» با آژانس را انجام دهد.
دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شده بود. بیش از دو سال بعد، در ماه اوت سال گذشته، مایک پمپئو، وزیر وقت خارجه آمریکا، اعلام کرد که این کشور ساز و کار «ماشه» که منجر به بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران ظرف ۳۰ روز میشود را فعال کرده است. آمریکا همچنین اعلام کرد که محدودیتهای تجارت سلاح برای جمهوری اسلامی ایران را تمدید کرده است.
در آن زمان، سیزده عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت (یعنی همه باستثنای آمریکا و جمهوری دومینیکن) با رای علیه واشنگتن اعلام کردند که حرکت این کشور را نمیپذیرند، زیرا پمپئو از ساز و کاری استفاده کرده که تنها در چارچوب برجام معتبر است؛ و آمریکا با خروج از برجام حق استفاده از ساز و کارهای آن را ندارد. استدلال حقوقی دولت ترامپ این بود که چون قطعنامه سال ۲۰۱۵ شورای امنیت که برجام را تایید کرده از آمریکا به عنوان یکی از مشارکتکنندگان نام برده و واشینگتن حق فعال کردن مکانسیم ماشه را دارد.
اما جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا میگوید به دنبال بازگشت به برجام است. دولت بایدن میگوید برای بازگشت به برجام، ایران باید به تعهدات خود طبق برجام عمل کند و اقداماتی که در نقض تعهدات انجام داده، مانند تولید اورانیوم فلزی و غنیسازی ۲۰ درصدی را متوقف کند.