پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ ۲۵ آذر ۱۳۸۱ : ۱۸ سال پیش در چنین روزی فاطمه بزرگنیا در تهران درگذشت: «مردم دوست دارند با ما (توانخواهان) مهربان باشند ولی فرق مهربانی و ترحم برایشان ناشناخته است».
فاطمه بزرگنیا در سال ۱۳۱۷ در تهران زاده شد. پدر و مادرش مشهدی بودند و کار دولتی داشتند.
۳ ساله بود که بر اثر بیماری فلج اطفال دو پا و دست راستش از کار افتادند.
هنوز کودک بود که نخست از خواهرش و سپس نزد آموزگار خصوصی انگلیسی آموخت و در این کار چنان پیش رفت که در ۲۶ سالگی نخستین ترجمهاش، رمان “صبح آوریل”، اثر هاوارد فاست، نویسنده آمریکایی را در انتشارات فرانکلین به چاپ رساند.
دبستان را با آموزگاران سرخانه گذراند و به خاطر گرانی هزینه و شرایط ویژهاش سالهای درازی را صرف تحصیل کرد: «ارتباط با “جامعه معلولان” و اشتغال، زندگیام را دگرگون کرد. تحصیلاتم را در کنار کار در “جامعه معلولان” تا دیپلم ادامه دادم و بعد از پنج سال دیپلم گرفتم. هر سال یک کلاس را خواندم. یک سال هم دو کلاس یکی کردم».
۳۵ ساله بود که رشته ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران آغاز کرد و پس از سه سال فارغالتحصیل شد و به عنوان مسئول روابط عمومی به استخدام “انجمن توانبخشی” درآمد: «همه همکاران همپایه من ترفیع و پستهای بالاتر میگرفتند، ولی من بیش از ۱۰ سال همچنان در همان سمت باقی مانده بودم».
به کمک برادرش چند بار در کلاسهای مقدماتی و مبانی کامپیوتر دانشگاه برکلی در کالیفرنیا شرکت کرد، با قانونهای ویژه توانخواهان آمریکا آشنا شد و مطالبی در این باره ترجمه کرد.
او سپس مناسبسازی گذرگاهها برای توانخواهان تهرانی را پی گرفت: «پیشرفت روزافزون جوامع در رفع موانع ساختمانی و فرهنگی برای معلولان در نتیجه تلاشهای افراد معلول و خانوادههای آنها است. مثلا در سال ۱۹۷۸ معلولان سانفرانسیسکو یک هفته در ایستگاه اتوبوس تحصن کردند تا اتوبوسها برای استفاده آنها مجهز شوند».
۵۴ ساله بود که قانون استانداردها برای توانخواهان را ترجمه کرد که در سال ۱۹۹۳ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شده بود.
او سرگذشتش را به انگلیسی نوشته بود که پس از درگذشتش با ترجمه مهروش کوشا، با عنوان “یک عمر انتظار” در تهران منتشر شد.
در زمانی که مسئول طرح آزمایشی سازمان بهداشت جهانی برای راهاندازی “توانبخشی مبتنی بر جامعه” بود، نخستین جزوه اندازهگیری تندرستی در کودکان توانخواه را ترجمه کرد که به همه استانهای کشور فرستاده شد.
فاطمه بزرگنیا در ۶۴ سالگی در زادگاهش درگذشت.