? احمد نقیبزاده
در مورد انتخابات ریاستجمهورى آمریكا چه این دوره و چه در ادوار گذشته مثل و گفتهاى بین سیاسیون و برخى از جریانات سیاسى بر این مبنى وجود دارد كه انتخاب رییسجمهور دموكرات یا جمهوریخواه در آمریكا و استقرار یک دولت دموكرات یا جمهوریخواه در كاخسفید براى ایران تفاوتى ندارد و در هر صورت، شرایط یكسانى براى ایران از جانب آمریكا برقرار خواهد بود.
این قیاس نادرست بارها و بارها در انتخابات مختلف بیان شده است؛ حال آنكه اگرچه بدون شک سیاستهاى كلى ایالاتمتحده آمریكا در قبال جمهورى اسلامى ایران یكسان است كما اینكه رویه و سیاست جمهورى اسلامى ایران نیز در قبال آمریكا یكسان است و با تغییر دولتها تفاوت جدى نمیكند اما بدون شک، همواره تفاوت نوع دولتها از حیث خاستگاه سیاسى دموكرات یا جمهوریخواه بر رویه رفتارى با ایران مشهود بوده است.
كما اینكه تنشهاى بین تهران و واشنگتن در دوره اوباما با زمان فعلى و دوره ریاستجمهورى ترامپ قابلقیاس نیست. بنابراین، این قیاس ناقص تنها از برداشت اشتباهى حاصل شده است. در این بین، تصحیح این نگاه بر رویه و ظرافتهاى دیپلماسى نیز تاثیرگذار است.
در کنار این گروه، بسیاری نیز در داخل ایران بر طبل رفتن ترامپ میکوبند و مدعى هستند كه با توجه به شرایط فعلى در مورد وضعیت شیوع كرونا، شورشهاى خیابانى اخیر علیه نژادپرستى و بروز و ظهور جو بایدن در نظرسنجیها، كار ترامپ تمام است و دور دومى براى او متصور نیست.
این گروه رفتار فعلى جمهوریخواهان علیه ترامپ را نیز مبنى قرار داده و مدعى هستند كه جمهوریخواهان نیز از ترامپ رو برگرداندهاند. این رویه البته موقتى است؛ بدون شک، در نهایت و در روزهاى منتهى به انتخابات بسیارى از معادلات تغییر مىكند.
بسیار بعید است كه دونالد ترامپ رییسجمهور تکدورهاى باشد. همانگونه كه خود او بارها تایید كرده، اكثریت خاموش به ترامپ راى میدهند؛ این اكثریت خاموش همواره در آمریكا نقش مهمى در انتخابات دارند.
در این دوره نیز شعارهاى موضوع مدیریت ترامپ بر وضعیت كرونا و ادبیات لجبازى با تظاهركنندگان خیابانى و طرح اتهامات ادبیات نژادپرستى در قبال وى از گروهى به جز این “اكثریت خاموش” شنیده میشود. بنابراین، آراء ترامپ براى رسیدن به كاخسفید در انتخابات ریاستجمهورى پیشرو كماكان استوار است.
اینكه گفته میشود جمهوریخواهان رودرروى ترامپ ایستادهاند، دوئلهاى سیاسى درونجناحى در سیستم خاص احزاب در آمریكا است. رفتارهایى است كه از فضاى داغ سیاست این روزهاى آمریكا ناشى میشود.
معادلات سیاسى در نهایت بر اساس اسلوب مشخصى در آمریكا تعیین میشود. اسلوبى كه سیستم سرمایهدارى و مباحث مالى بسیارى در آن موثر است.
در این سیستم شناختهشده، شاید این روزها شعار كاندیدایى به جز ترامپ از اردوگاه جمهوریخواهان شنیده شود؛ اما در نهایت، بسیار بعید است كه جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهورى پیشرو در آمریكا كاندیدایى غیر از ترامپ داشته باشند و او را به رقابت با كاندیداى خود وادارند.
از این حیث است كه بارها تاكید شده ایران نباید به رفتن ترامپ دلخوش كند. دیپلماسى جمهورى اسلامى باید آیندهنگر باشد و هر رفتار و تصمیمى را اعم از تمركز بر مذاكره یا رد هرگونه مذاكره با علم به موضوع تداوم حضور دونالد ترامپ در كاخسفید بعد از ۲۰۲۰ قرار دهد.
زمانى كه این آیندهنگرى در چهارچوب دیپلماسى جمهورى اسلامى مستقر شود، تصمیمات منطقیتر و در زمان مناسبتر اتخاذ میشود و فرصتسوزى یا عجله بیش از حد در هر تصمیمى كمتر میشود.
ایران باید با این واقعبینى با واشنگتن رفتار كند كه قرار نیست در چهار سال و اندى پیشرو ساكنان كاخسفید تغییری کند.