حصر یا بازداشت خانگی ازقدمتی دیرینه همپای زندان و محبس برخوردار است. در ایران ما از دوران اولین سلسله های حاکم این امر متداول بوده است.
معمولا حکومت ها کسانی را که به دستگاه حاکمه نزدیک و یا از پایگاه اجتماعی ومردمی برخوردار بوده وزندان کردن آنها موجب دردسر دستگاه حاکمه می شده است را به منظور تنبیه و توبیخ ویا به هدف از حیز انتفاع ساقط کردن وقطع ارتباط آنها با جامعه به جای زندان افکندن در خانه خودشان و یا در جایی دیگر محبوس می کردند.
در دوره قاجارنیز این روش از جمله شیوه های مقابله و برخورد با مخالفان حکومت بود. ناصرالدین شاه قاجار بعد از خلع میرزا تقی خان امیرکبیر از مناصب دولتی، اورا به کاشان فرستاد و امیرکبیر تا پیش از مرگ به مدت چهل روز در باغ فین تحت مراقبت ماموران حکومت قرار داشت تا سرانجام فرمان قتل او صادر شد.
در دوران پهلوی نیز این شیوه معمول بود . نصرت الدوله فیروز وزیرخارجه ، عبدالحسین خان تیمورتاش وزیردربار، شیخ خزعل، سیدحسن مدرس ، دکترمصدق و… از جمله شخصیت های مهم دوران بیست ساله حکومت رضاشاه بودند که به بازداشت خانگی دچار شدند . برخی از این افراد همچون نصرت الدوله فیروز، که در تهران در منزل شخصی خود بازداشت بود و مرحوم مدرس که به شهر خواف تبعید ودرمنزلی تحت نظر قرار داشت از بازداشت جان به در نبردند و به دستوررضاشاه در تنهایی جان سپردند. برخی دیگر همچون تیمورتاش هم بعد ازبازداشت در خانه به زندان برده شدند و در انجا به حیات آنها خاتمه داده شد.
محمدرضاشاه نیز از این روش در برخورد با مخالفان خود سود جست. بعد از کودتای 28 مرداد دکتر مصدق بعد از گذران زندان سه ساله به ملک خود در احمدآباد تبعید و یازده سال باقی عمر خود را تحت مراقبت شبانه روزی ماموران ساواک سپری کرد.
بعد از قیام پانزده خرداد 1342 شاه و ساواک از این شیوه برای برخورد با رهبران نهضت روحانیت واز جمله امام خمینی و آیت الله سید حسن قمی سود جست. امام خمینی بعد از آزادی از زندان سه ماهه در بعد از خرداد 42 به مدت سه ماه در خانه ای در داودیه شمیران محبوس شد و اگرچه دیدار برخی مردم با وی ممکن بود ولی حق خروج از آنجا را نداشت . آیت الله قمی نیز از آن زمان تا سال های پایانی رژیم شاه در خانه ای در کرج تحت نظرقرارداشت.
بعد از انقلاب این شیوه متروک نشد .در سال های دهه 60 چند تن از علمای قم واز جمله آیت الله سید محمد شیرازی، آیت الله محمد صادق شیرازی، آیت الله سید کاظم شریعتمداری به دلیل مخالفت با شرایط موجود در خانه خود تحت نظر قرار گرفتند.
شیوه بازداشت خانگی که تا این زمان بیشتر در باره شخصیت های مذهبی به کار برده می شد در اواسط دهه 1360 درباره ارتشبد حسین فردوست و بعد از آن درباره نورالدین کیانوری دبیرکل حزب توده و همسرش مریم فیروز که از اواخر سال 1361 در زندان به سر می بردند اجرا شد. کیانوری و همسرش از اواخر دهه1360 تا پایان عمر درخانه ای در تهران تحت نظر و مراقبت به سربردند. در اواسط سال 1370 عباس امیر انتظام سخنگوی دولت موقت انقلاب که در سال 1359 به اتهام جاسوسی بازداشت و به حبس ابد محکوم شده بود نیز از زندان آزاد و به این خانه آورده شد . امیرانتظام هم چند سالی در آن خانه تحت نظر بود.
اما مساله حصر خانگی که تا این زمان چندان بر سر زبان ها نبود با بازداشت خانگی مرحوم آیت الله حسینعلی منتظری در سال 1376از ابعاد جدیدی برخوردارشد. 13رجب 1376 بعد از سخنرانی آیت الله منتظری پیرامون شرایط روز کشور ، منزل ایشان از سوی عده ای از مخالفان مورد هجوم واقع شد و به دنبال آن به مدت پنج سال ایشان در خانه خود تحت مراقبت ماموران امنیتی قرار گرفتند و به جز برخی از نزدیکان، دیگران از ارتباط با ایشان منع شدند.
در بهمن1389 در جریان تحولات موسوم به بهارعربی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی از مردم دعوت کردند تا درروز 25 بهمن به منظور حمایت از مردم مصر در خیزش علیه حکومت مبارک و نیز سایر کشورهای عربی راهپیمایی کنند . گرچه دعوت کنندگان به این راهپیمایی به علت عدم صدور مجوز از سوی وزارت کشور ، مراسم را لغو کردند ولی گروهی از مردم در تهران وبرخی دیگر شهرهای کشور در آن روز به خیابان ها آمدند. به دنبال این واقعه میرحسین موسوی و همسرشان خانم زهرا رهنورد و مهدی کروبی و خانم فاطمه کروبی از سوی ماموران در خانه خود بازداشت و تحت مراقبت قرارگرفتند . خانم فاطمه کروبی بعد از چند سال اجازه خروج از منزل را یافتند ولی اقای کروبی و میر حسین موسوی و زهرا رهنورد همچنان در حصر باقی مانده اند.