✍️علی مجتهدزاده
ناظران و صاحبنظران عرصه سیاست در توجیه ضرورت عدم دخالت نظامیان در رقابتها و امور سیاسی دلایل متعددی ذکر کردهاند. یکی از میان این دلایل، تفاوت شکلی و ماهوی فضای نظامیگری و سیاستورزی است. مهمترین شاخصه فضای نظامی، دیسیپلین و نظم خاص و فرمانبرداری بدون مناقشه در آن است. حال آنکه شاخصه فضای سیاست و خصوصا جایی که پای رقابت و انتخابات در میان باشد، تکثر و حتی رو در رویی و مواجهه نیروهاست.
حالا بیایید با این مقدمه اتفاقی که امروز در خصوص آقای سعید محمد، چهره نظامی که نامزدی خود برای انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرده رخ داد را از همین منظر مرور کنیم. او چندی قبل به عنوان فرمانده مهمترین قرارگاه اقتصادی سپاه از کار کنار رفت و به عنوان مشاور فرمانده سپاه منصوب شد. همان موقع یک مناقشه بر سر اینکه او «عزل» شده یا «استعفا» داده شکل گرفت. امروز یعنی ١۴ فروردین سردار جوانی، معاون سیاسی سپاه در مصاحبهای عزل او را به دلیل تخلفاتی که فعالیتهای انتخاباتی آقای محمد عنوان کرد، تائید نمود. ساعتی بعد هم دفتر آقای محمد، مشاور فرمانده سپاه در اطلاعیهای علنی و سرگشاده سخنان آقای جوانی، معاون سیاسی سپاه را البته با نیش کنایههایی تکذیب کرد.
اگر از چشم یک ناظر سوم این صحنه را بنگریم این سوال پیش میآید که آیا چنین بگو مگویی بین دو مقام نظامی عالی رتبه یک کشور نسبتی با دیسیپلینهای نظامی رایج و استاندارد دارد؟ آیا پرستیژی که از یک نهاد نظامی انتظار میرود با ایجاد چنین فضاهایی حفظ خواهد شد؟ اساسا این نوع اظهارات علنی علیه همدیگر مختص فضای سیاسی است. با این حال اگر در همان عالم سیاست هم دو مقام سیاسی از یک مجموعه واحد هم وارد چنین فضایی شوند اولین شائبه این است که در آن مجموعه چه میگذرد که نمیتوانند بدون حاشیه مشکل خود را حل کنند؟ با این توصیف، قضاوت و تصویر عمومی از مناسبات داخلی یک نهاد مهم نظامی چه خواهد بود؟ آیا بخشی از افکار عمومی چنین نتیجهگیری نمیکنند که نهاد نظامی علاوه بر ورود به دعواهای جناحی، در داخل خود نیز درگیر جناحبندیهایی شده که نسبتی با مسئولیت و فلسفه وجودیاش ندارد؟ آیا از چنین رویدادهایی جز وجود اختلاف داخلی در نهاد نظامی را میتوان برداشت کرد؟
بخش اعظم آنچه که تا کنون از لزوم فاصله گرفتن نظامیان از سیاست و رقابتهای جناحی گفته شده قطعا از باب علاقه به حفظ شأن نظامیان و علیالخصوص مجموعه سپاه پاسداران و حراست از سابقه درخشان آنها در دورههای مختلف چون دفاع مقدس است. خصوصا در دورهای که دشمنان خارجی هم از هیچ اقدامی علیه نیروهای ارشمند نظامی کشور فروگذار نکردهاند. در مقام دلسوزی عقلانی برای نظامیان کشور باید گفت که مناقشه علنی دو مقام عالی رتبه از یک مجموعه، آن هم یک مجموعه واحد نظامی، با توجه به پیامهایی که میتواند داشته باشد مفید به حال کشور نیست.