حميد هوشنگي
بيژن نامدار زنگنه وزير نفت ج. ا. ايران شنبه شب در وين در واكنش به سياست هاي نفتي روسيه عليه منافع ايران در اجلاس ” اوپك – پلاس ” به خبرنگاران تاكيد كرد در سياست دوستي يا دشمني دائمي وجود ندارد، تنها منافع دائمي حكمفرماست. جمله اي كه براي نخستين بار در سپهر سياسي ايران چهل سال بعد از انقلاب، از سوي يك مقام بلندپايه ايران در يك صحنه بين المللي مطرح مي شود!
در همين زمينه، امروز در كانال خبري فرارو، از هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین الملل مطلبي مرتبط منتشر شده كه عيناً تقديم است:
هنری جان تمپل، نخست وزیر انگلستان درسالهای ١٨۶٠–١٨۵٠ یک جملهای دارد که در تاریخ و روابط بین الملل در جهان ماندگار شد و آن این است که «انگلستان دوستان یا دشمنان دائمی ندارد، تنها منافع دائمی دارد».
این جمله در حال حاضر به الگویی برای همه کشورهای جهان تبدیل شده است و تلاش دارند روابط خود را بر این اساس تنظیم کنند. به این معنا که کشورهای جهان تلاش دارند منافع ملی را سر فصل روابط خود با جهان قرار دهند.
در همین راستا کشورها بنابر مقتضیات، شرایط روز و همچنین منافع ملی حتی با دشمنان دیروز خود باب دوستی را باز می کنند و وارد مذاکره و مفاهمه می شوند.
وینستون چرچیل نخست وزیر و سیاستمدار صاحب نام انگلیس در سالهای جنگ جهانی دوم گفته بود «من برای پیشرفت کشورم حاضرم دست در دست شیطان هم بگذارم.» فارغ از بحث ارزش گذاری این اظهار نظر و اینکه آیا این رویکرد به لحاظ اخلاقی درست است یا خیر باید گفت که این واقعیت سیاست در جهان است.
بنابراین تردیدی وجود ندارد که ایران نباید دشمنی دائمی با کشورهای جهان داشته باشد و باید روابط خود را در عرصه بین الملل بر اساس مصالح و منافع خود تنظیم کند.
فراموش نکردیم که پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، در منطقه تنها کشوری که بر اساس یک نوع رابطه اعلام نشده با آمریکا بیشترین نفع را برد جمهوری اسلامی ایران بود.
همکاریهای مشترک ایران و آمریکا در افغانستان، تهدیدی که علیه کشورمان روز به روز در حال گسترش بود یعنی خطر القاعده و سلفیگری را بدون آنکه از جانب ایران حتی یک گلوله شلیک شود دور کرد و از این همکاری سود برد. بنابراین دشمنی دائمی، فلسفهای وجودی ندارد و تنظیم روابط ایران با جهان باید به ظن غالب باشد نه به ضرس قاطع.
کسانی که فکر میکنند نباید با جهان روابط سازندهای داشت و همچنان همانند دوران جنگ سرد ایران باید روابط بین المللی خود را بلوک بندی کند و با برخی رابطه داشته باشد و برخی را هم همچنان در فهرست دشمنان قرار دهد، این افراد درک درستی از روابط بین المللی ندارند.
سیاست عبارت است از هنر و فن تشخیص موقعیتها برای استفاده بهینه درمنافع ملی، چین در دورهای یعنی در جنگ ویتنام وارد جنگ با آمریکا شد و سالها روابط دو کشور زیر سایه تنش و تخاصم بود اما همین کشور در دوره دیگری تصمیم گرفت برای تامین منافع کشور و بالطبع مردمش دست دوستی به سوی ایالات متحده آمریکا دراز کند که همین امر شکوفایی چین در جهان را به دنبال داشت.
این الگو باید در دستور کار جمهوری اسلامی ایران هم قرار گیرد و اگر منافع ایران ایجاب کرد بهبود روابط تهران–واشنگتن در دستور کار قرار گیرد.
تا وقتی که روابط ایران و آمریکا بر پایه تنش و تخاصم باقی بماند، تامین منافع ایران در جهان و برقراری روابط با کشورهای تاثیر گذار در روابط بین الملل آسان نخواهد بود و جمهوری اسلامی ایران مجبور است تامین منافع خود را از طریق باج دادن به کشورهای همچون چین و روسیه پیگری کند که این یعنی پرداخت هزینههای بیمورد از جیب مردم.
نگام ؛ ناگفته های ایران ما