? اگر کشوری میخواهد استقلال خود را حفظ کند باید توان تولیدی خود را تقویت کند.
? کافی است نگاهی اجمالی به محیط زندگی، محیط کار، مسیر رفتوآمد و حتی لباسهایی که بر تن داریم بیاندازیم. زندگی ما به طور کامل وابسته به تولیدات دیگر کشورهاست و بدون وجود آن بسیاری از کارهای عادی روزمره غیرممکن خواهد بود.
? در چنین جهان به هم پیوستهای کشور ما چه جایگاهی دارد؟ آیا قرار گرفتن ایران در حصاری بسته و قطع ارتباط آن با جهان میتواند نظام اقتصادی یا سیاسی دنیا را دچار چالش کند یا ایران میتواند بدون ارتباط با دنیا نیازهای ابتدایی خود را برآورده کند؟
? نفت، کلیدیترین کالای صادراتی ایران است که به تنهایی ۷۰ درصد از بار صادرات کشور را به دوش میکشد. دادههای اوپک برای سال ۲۰۱۷ نشان میدهد که سهم صادرات نفت خام ایران ۴/۵ درصد صادرات جهانی است؛ سهمی که اگرچه بزرگ است اما در طول زمان مدام کاهش داشته است. که گویای آن است که وابستگی اقتصاد جهان به اقتصاد ایران، روند نزولی داشته است.
? به گفتهی رئیس اتاق بازرگانی سهم صادرات ایران در صادرات جهانی برای سال ۹۶ با احتساب نفت ۰/۳۴ درصد و بدون احتساب نفت ۰/۲۴ درصد است که نشان از ادامۀ روند نزولی سهم ایران در صادرات جهانی دارد.
? مشاهدهی اقلام عمدهی صادراتی کشور در شش ماه نخست سال ۱۳۹۶ نشان میدهد که بخش اصلی صادرات غیرنفتی نیز میعانات گازی و تولیدات مرتبط با نفت و جزو کالاهای با ارزش افزودۀ پایین در زمینۀ پتروشیمی است، به طوری که تنها سهم ۵ قلم از صادرات غیرنفتی، یعنی میعانات گازی، انواع پلی اتیلن، پروپان مایع، سایر روغنهای سبک و متانول، ۳۲ درصد صادرات غیرنفتی را تشکیل میدهد.
? سهم اصلی صادرات ایران به کشورهای منطقه و چند کشور آسیای شرقی است و بازارهای اروپایی و آمریکا هیچ جایگاهی در بین ۱۵ کشور اصلی وارد کنندهی کالا از ایران قرار ندارند.
? نگاهی به اقلام مهم وارداتی در شش ماه نخست سال ۱۳۹۶، اطلاعات جامعتری دربارۀ واردات در اختیار میگذارد. از ۱۵ قلم کالای وارداتی عمده در ایران، ۸ قلم مواد خوراکی است که سهم ۱۵/۵ درصدی از واردات را به خود اختصاص دادهاند. این اقلام عبارتاند از: برنج، ذرت، لوبیا سویا، شکر تصفیه نشده، روغن دانۀ آفتابگردان، کنجاله، موز و روغن پالم.
? آمار نشان میدهد که درهمتنیدگی اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی به مرور زمان کاهش یافته است. علاوه بر آن نه تنها ۷۰ درصد درآمد صادراتی کشور از نفت است، بلکه در ۳۰ درصد باقی مانده نیز ۵۱ درصد مربوط به میعانات گازی و محصولات پتروشیمی است. به عبارت دیگر، نزدیک به ۸۵ درصد درآمد صادراتی کشور بهطور مستقیم و غیرمستقیم از محل نفت و گاز به دست میآید. در طرف مقابل، ۱۵ درصد از واردات کشور به مواد غذایی اختصاص دارد. این موضوع از یک طرف موقعیت شکنندهی ایران در نظام اقتصاد بینالملل را نشان میدهد و از طرف دیگر ثابت میکند که سیاست خارجه در کشور ما نمیتواند بدون توجه به این واقعیتها تعیین شود.