پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 3 نوامبر (13 آبان) برگزار می شود. در این انتخابات جو بایدن از حزب دموکرات با دونالد ترامپ از حزب جمهوری خواه رقابت خواهد کرد. در این مقاله سعی خواهیم کرد به ساز و کار انتخابات آمریکا اشاره کنیم و این ابهام که انتخاب رئیس جمهور در آمریکا غیر مستقیم است و توسط مردم انجام نمی شود را توضیح دهیم.
ساز و کار انتخابات
در سیستم حزبی آمریکا دو حزب دموکرات و جمهوری خواه به عنوان مهمترین، بزرگترین و سازماندهی شده ترین احزاب، نقش اساسی را ایفا می کنند. از یک سال و نیم قبل از انتخابات، یعنی تابستان سال قبل، کاندیداهای مختلف دو حزب برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اعلام آمادگی می کنند. آنها با تشکیل کمیته های بررسی و انجام یک سخنرانی عمومی، نامزدی شان را رسماً اعلام می کنند.
کاندیداها پس از ورود رسمی به رقابت ها مهمترین کاری که پیش رو دارند، جمع آوری کمک های مالی و معرفی خودشان به مردم است. مهمترین عامل تاثیرگذار بر مردم و معرفی کاندیداها، تبلیغات است که موثرترین آن تبلیغات تلویزیونی است. برای انجام این گونه تبلیغات هم نیاز به پول است که از حامیان مالی تامین می شود.
این حامیان مالی می توانند ثروتمندان، لابی ها، شرکت های بزرگ و مردم عادی باشند. مردم عادی می توانند با کمک های خرد خود همانند 5 دلار و 10 دلار به نامزد مورد علاقه شان کمک مالی کنند. این که هر کاندیدایی میزان کمک های مالی خردش، که از سوی مردم تامین می شود، درصد بیشتری از منابع مالی اش را تشکیل دهد، نتیجه مثبتی دارد و نشان دهنده مردمی و محبوب بودن آن فرد است.
پس از مشخص شدن کاندیداهای دو حزب در جریان انتخابات مقدماتی، براساس قانون اساسی، انتخابات نهایی ریاست جمهوری در دومین سه شنبه ماه نوامبر انجام می شود. در این روز رای دهندگان به کاندیدای دموکرات و معاونش و یا به کاندیدای جمهوری خواه و معاونش رای می دهند. البته همیشه کاندیداهای مستقل از احزاب کوچک هم در انتخابات حضور دارند ولی چندان تاثیر گذار نیستند. چون این احزاب سازماندهی و قدرت دو حزب اصلی را ندارند. البته موانعی هم پیش روی فعالیت آنها وجود دارد.
ذکر این نکته ضروری است که در ادوار مختلفی از انتخابات، کاندیداهای مستقلی وجود داشتند که حضورشان تاثیرگذار بوده است. از جمله راس پرو در انتخابات 1992، رالف نیدر در انتخابات 2000 و جیل استاین در انتخابات 2016. پرو با کسب 19 میلیون رای که بیشتر آنها از پایگاه رای دهنده جورج بوش پدر بود مانع از پیروزی وی در برابر بیل کلینتون شد. نیدر هم با کسب حدود 8 میلیون رای عاملی مهم در شکست ال گور در مقابل جورج دبلیو بوش بود. استاین با کسب 1.5 میلیون رای در سراسر کشور، یکی از دلایل شکست کلینتون در مقابل ترامپ به ویژه در ایالت های میشیگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین بود.
رای الکترال
برخلاف باور عمومی، مردم به صورت مستقیم رئیس جمهور آمریکا را انتخاب می کنند و این مسئله که الکترال کالج ها و نه مردم، رئیس جمهور را تعیین می کنند، تفسیر اشتباهی است. برای تشریح این موضوع باید به ساختار انتخابات اشاره کنیم.
در انتخابات نهایی هر یک از ایالت ها براساس جمعیتشان دارای الکترال کالج (Electoral College) یا هیئت انتخاباتی هستند. کالیفرنیا به عنوان پرجمعیت ترین ایالت 55 الکترال کالج و ایالت کم جمعیتی همچون داکوتای شمالی 3 الکترال کالج دارد. این الکترال کالج ها به مثابه امتیاز هستند. یعنی هر کاندیدایی که به مجموع 270 الکترال کالج یا امتیاز دست پیدا کند در انتخابات پیروز می شود. عدد 270 نصف به علاوه یک مجموع 538 الکترال کالجی است که در 50 ایالت به اضافه منطقه کلمبیا (دی.سی) که واشینگتن، پایتخت در آن قرار دارد.
این ترکیب 538 هم از 435 عضو مجلس نمایندگان، 100 عضو مجلس سنا و 3 الکترال کالج منطقه کلمبیا، به دست آمده است. به طور مثال داکوتای شمالی به این دلیل 3 الکترال کالج دارد که همانند تمام ایالت ها، دو سناتور دارد و به خاطر کم جمعیت بودن، 1 نماینده در مجلس نمایندگان دارد. به همین صورت کالیفرنیا هم 53 نماینده و دو سناتور دارد که مجموعاً 55 الکترال کالج دارد.
در این تصویر تعداد آرای الکترال هر ایالت را مشاهده می کنید، ایالت های پرجمعیت کالیفرنیا، تگزاس، نیویورک، فلوریدا، پنسیلوانیا و ایلینوی بیشترین آرای الکترال را دارند.
این الکترال کالج ها تشریفاتی و نمادین هستند و این رای مردم است که تعیین می کند برنده هر ایالت تمام آرای الکترال کالج آن را به دست بیاورد و کاندیدا با کسب این امتیازها می تواند در انتخابات پیروز شود. فرد پیروز در هر ایالت، تمام آرای الکترال کالج یا امتیاز آن ایالت را کسب می کند. به طور مثال کلینتون با پیروزی در ایالت کالیفرنیا، تمام 55 الکترال کالج آن را کسب کرد و هیچ الکترالی از این ایالت به ترامپ نرسید. و متقابلاً ترامپ با پیروزی در تگزاس تمام 38 رای الکترال این ایالت را کسب کرد.
این درحالی است که در انتخابات مقدماتی دو حزب، متناسب با رای هر کاندیدا، آرای الکترال یا همان دلگیت ها بین آنها تقسیم می شد. این مهمترین انتقادی است که به شیوه قرن هجدهمی انتخابات آمریکا وارد می شود. اگر میزان اختصاص آرای الکترال ایالت ها متناسب با آرای دو کاندیدا باشد، آن وقت نتیجه به دست آمده در الکترال کالج هم عادلانه تر خواهد شد. در طول سالیان مختلف درخواست هایی هم برای تغییر سیستم «برنده همه آرای الکترال را کسب می کند» مطرح شده است ولی برای این منظور باید قانون اساسی تغییر کند که نیاز به همکاری میان دو حزب و موافقت کنگره دارد.
این روش انتخاباتی در قرن هجدهم که هیچ کشور اروپایی انتخابات ریاست جمهوری نداشت، روشی پیشرو محسوب می شد. (در آن دوره فقط بریتانیا انتخابات داشت که آن هم به خاطر پارلمانی بودن سیستم متفاوتی داشت). البته در آن زمان به خاطر شرایط خاص آمریکا از جمله اعطای نقش بیشتر به ایالت های کوچک و یا ایالت های جنوبی این روش تعیین شده بود. همچنین در آن زمان الکترال کالج ها بیشتر نقش حقیقی داشتند و همانند امروز نبود که نقشی تشریفاتی دارند و به ندرت می توانند چیزی غیر از رای مردم ایالت را منعکس کنند.
البته در همین روش استثنائاتی همانند انتخابات جنجالی سال 2016، 2000، 1824، 1876 و 1888 رخ می دهد که کاندیدای پیروز آرای مردمی را واگذار می کند، ولی به خاطر کسب آرای الکترال بیشتر برنده انتخابات می شود. دلیل وقوع این امر نزدیک بودن آرا در بعضی ایالت ها و قانون «برنده همه آرای الکترال را کسب می کند» است. به طور مثال کلینتون با وجود کسب چندین میلیون رای در تگزاس، هیچ رای الکترالی از این ایالت کسب نمی کند و ترامپ هم با چند میلیون رای در کالیفرنیا نتوانست رای الکترال از این ایالت بگیرد.
اگر آرای الکترال متناسب با آرای مردمی توزیع می شد یعنی کلینتون متناسب با رای مردمی اش در تگزاس می توانست رای الکترال هم از این ایالت به دست بیاورد، هیچ وقت کاندیدایی با وجود شکست در آرای مردمی به خاطر پیروزی در آرای الکترال، پیروز انتخابات نمی شد.
نظرسنجی
در نظرسنجی های این هفته بایدن همچنان از ترامپ جلوتر است. براساس میانگین نظرسنجی RCP، بایدن با 8.8 درصد اختلاف از ترامپ جلوتر است.
براساس میانگین نظرسنجی های نیت سیلور هم بایدن با 9.6 درصد اختلاف از ترامپ پیشی گرفته است.
درحالیکه یک سازمان غیرانتفاعی وابسته به دولت آمریکا نظام انتخاباتی ایالات متحده را در زمره آزادترین و عادلانه ترین سیستم های رای گیری جهان رتبه بندی کرده است، متخصصان حقوق در غرب اذعان می کنند که پروسه الکترال کالج ریشه در نظام برده داری قرن هجدهم دارد.
«خانه آزادی» که سازمانی غیرانتفاعی است اما از دولت آمریکا کمک مالی دریافت می کند، طی ۴۰ سال گذشته کشورهای مختلف جهان را از لحاظ سیاسی و آزادی مدنی رتبه بندی کرده است. براساس جدیدترین گزارش این سازمان که از سوی موسسه پیو
منتشر شده است، پروسه انتخابات در ایالات متحده از حداکثر ۱۲ امتیاز، ۱۱ امتیاز را کسب کرده است؛ به این معنی که نظام انتخاباتی آمریکا یکی از آزادانه ترین و عادلانه ترین سیستم های انتخاباتی در جهان است.
در گزارشی که پیش از این با عنوان «آینده دموکراسی آمریکایی: پوپولیسم یا لیبرالیسم؟!» منتشر شد، به تبعیضات غالبا نژادی که مانع رای دادن تعداد کثیری از اقلیت ها در آمریکا می شود، اشاره شد. در این گزارش به بررسی مرحله سوال برانگیز و جدال آفرین «الکترال کالج» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می پردازیم.
Vox می نویسد الکترال کالج یکی از عجیب ترین تناقض های رقابت انتخاباتی ایالات متحده است. به جای تکیه بر آراء مردمی، یک کاندیدای ریاست جمهوری برای آنکه وارد کاخ سفید شود نیاز به اکثریت آراء الکترال کالج دارد یعنی ۲۷۰ رای از مجموع ۵۳۸ رای الکترال. و اگر تمامی کاندیداها در دستیابی به ۲۷۰ رای شکست بخورند، مجلس نمایندگان تعیین تکلیف می کند.
هر یک از ۵۰ ایالت آمریکا، واشنگتن دی.سی و منطقه کلمبیا بر اساس سرشماری جمعیت آمریکا سهم مشخصی از آراء الکترال دارند. تعداد الکترال های هر ایالت برابر با تعداد نمایندگان مجلس به علاوه تعداد سناتورهای آن ایالت است. تمامی آراء الکترال هر ایالت به کاندیدایی تعلق می گیرد که برنده آن آراء شود.
فاکتور تورم رای الکترال!
پیو در گزارشی با عنوان «چرا پیروزی در لرزشگاه های الکترال کالج آسان تر از فتح آراء مردد مردمی است» اذعان می کند: فرقی نمی کند چه کسی برنده انتخابات ریاست جمهوری در روز سه شنبه باشد چرا که پیروزی در رای گیری الکترال مهم است نه انتخابات مردمی! در این سیستم آراء مردمی فقط احتمال پیروزی در الکترال کالج را تقویت می کند. برای مثال در سال ۲۰۱۲ باراک اوباما برنده ۵۱ درصد آراء عمومی شد اما در حدود ۶۲ درصد از آراء الکترال را از آن خود کرد. در واقع با نگاه به نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از سال ۱۸۲۸ (که نظام انتخاباتی به شیوه کنونی تبدیل شد)، به طور میانگین برنده الکترال کالج ۱٫۳۷ برابر سهم آراء مردمی را داشته است. به این عدد فاکتور تورم رای الکترال گفته می شود.
بزرگترین اختلاف بین برنده الکترال و برنده آراء مردمی در سال ۱۹۱۲ با فاکتور تورم رای الکترال ۱٫۹۶ در رقابت چهارجانبه سنگین مابین کاندیداهای چهار حزب دموکرات، جمهوری خواه، پیشرو و سوسیالیست به وجود آمد. در آن سال ویلسون دموکرات برنده ۸۲ درصد از آراء الکترال شد در حالیکه کمتر از ۴۲ درصد آراء مردمی را از آن خود کرده بود. در واقع او تنها در ۱۱ ایالت از ۴۰ ایالت آن زمان برنده اکثریت آراء مردمی شده بود.
اختلاف بزرگ دیگر در آراء الکترال و آراء مردمی در سال ۱۹۸۰ بوجود آمد. در حالیکه در انتخابات عمومی رونالد ریگان جمهوری خواه کمتر از ۵۱ درصد، جیمی کارتر دموکرات ۴۱ درصد آراء و جان اندرسون مستقل ۶٫۶ درصد آراء را به دست آوردند، ریگان موفق شد ۹۱ درصد آراء الکترال را تصاحب کند؛ یعنی در این سال فاکتور تورم رای الکترال به ۱٫۷۹ رسید.
در سال ۲۰۰۰ جورج بوش در حالی به عنوان رییس جمهور انتخاب شد که چهارمین رییس جمهوری بود که علی رغم کسب رتبه دوم در آراء مردمی، به واسطه رای الکترال کالج راهی کاخ سفید شد.
چه کسانی برای الکترال بودن صلاحیت دارند؟
قانون اساسی آمریکا قیود کمی برای تایید صلاحیت الکترال ها تعیین کرده است. بر این اساس الکترال ها نباید سناتور، نماینده مجلس یا دارای مقام دولتی باشند. به علاوه نباید به دشمنان آمریکا خدمت کرده یا به آنها کمک کرده باشند.
چه کسی الکترال ها را انتخاب می کند؟
انتخاب الکترال های هر ایالت پروسه ای دو مرحله ایست. ابتدا هر حزب سیاسی در هر ایالت فهرستی از نامزدهای الکترال را تهیه می کند و سپس در کنوانسیون های حزب یا در کمیته مرکزی حزب الکتورهای (گزینندگان) نهایی هر ایالت مشخص می شوند. در مرحله دوم در روز انتخابات عمومی رای دهندگان در هر ایالت با رای دادن به رییس جمهور مورد نظر خود، به الکتورهای ایالت خود نیز رای می دهند. ممکن است نام الکتورها در برگه های رای در ذیل نام کاندیداهای ریاست جمهوری آورده شود اما ممکن هم هست که نامی از آنها آورده نشود! این مساله بستگی به فرمت برگه های رای در هر ایالت دارد. برنده شدن هر کاندیدای ریاست جمهوری در هر ایالت به معنای برنده شدن فهرست الکتورهای همان حزب در آن ایالت نیز هست. البته بجز دو ایالت نبراسکا و میین.
آیا برای الکتورها محدودیتی وجود دارد که به چه کسی رای دهند؟
هیچ ماده ای در قانون اساسی یا قانون فدرال وجود ندارد که الکتورها را ملزم کند بر اساس نتایج آراء مردمی در ایالت خود رای دهند. البته برخی از ایالت ها الکتورها را ملزم به رای دادن براساس رای مردم می کنند. بنابراین الکتورها با توجه به الزام قانون ایالتی و تعهدی که به احزاب سیاسی دارند رای می دهند. با این حال اگر الکتورها برخلاف آراء مردمی و تعهدات خود هم رای دهند مورد پیگرد قانونی قرار نخواهند گرفت.
الکترال کالج از کجا نشات می گیرد؟
سازمان غیرانتفاعی خدمات اطلاع رسانی عمومی (PBS) که رسانه ای عمومی در ایالات متحده محسوب می شود در گزارشی تصریح کرده است که چندین تن از متخصصان قانون اساسی معتقدند خاستگاه الکترال کالج دوران برده داری در ایالات متحده است.
براساس این گزارش زمانی که پایه گذاران قانون اساسی آمریکا در سال ۱۷۸۷ در حال تصمیم گیری برای این مهم بودند که آیا آمریکا باید به مردم اجازه دهد که رییس جمهور خود را از طریق آراء مستقیم مردمی انتخاب کنند یا خیر، جیمز مدیسون گفت: «سیاهپوستان در جنوب یک اشکال جدی در طبیعت و ذات دارند.» در طی همین سخنرانی که در روز سه شنبه ۱۹ جولای آن سال انجام شد مدیسون به جای نظام رای مردمی مستقیم مدل اولیه سیستم الکترال کالج را پیشنهاد داد که هنوز در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد.
مدیسون در این سخنرانی کلیدی خود که در کنوانسیون قانون اساسی در فیلادلفیا ایراد کرد تاکید نمود که در انتخاباتی که با آراء مردمی انجام شود ایالت های جنوبی قادر نخواهند بود تاثیری در رای سیاهپوستان داشته باشند.
از آن تاریخ تا امروز نظام الکترال کالج چهار کاندیدا را برخلاف رای مردمی به ریاست جمهوری رسانده است که جدیدترین مورد آن انتخابات سال ۲۰۰۰ بود که الگور به نفع جورج بوش به لطف الکترال کالج از میدان بیرون رانده شد. این نظام که برای حمایت از برده داری خلق شد، ریشه سیستمی را در سیاست آمریکا دواند که هنوز در عصر امروز ستم پیشه است.
مدیسون که امروز به عنوان «پدر قانون اساسی» آمریکا شناخته می شود در واقع یک مالک برده در ویرجینیا بوده است که در آن دوران پرجمعیت ترین ۱۳ ایالت آن زمان بود.
پل فینکلمن، استاد حقوق دانشگاه ساسکاچوان کانادا با ابراز شرمساری از تایید این واقعیت معتقد است اگر اکثر آمریکایی ها امروز می دانستند که علت و خاستگاه الکترال کالج چیست، از نظام انتخاباتی خود متنفر می شدند.
پس از شکست الگور در انتخابات ۲۰۰۰ پل فینکلمن در مقاله ای با عنوان «خاستگاه برده فروشی الکترال کالج» برای یک سمپوزیوم به بررسی علمی این پدیده پرداخته است. وی در مقدمه این مقاله نوشته است: «چگونه ایالات متحده به چنین روش دیوانه واری برای انتخاب رییس جمهور رسید؟ سیستم الکترال کالج هیچ معنایی ندارد. این سیستم کاملا غیردموکراتیک است.»