✍️داود سلیمانی
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَ لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ (سوره البقرة، آیه 208)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، همگى در آشتى و سازش در آييد و در پى گامهاى شيطان مرويد كه او شما را دشمنى هويداست.
آیه مذکور درباره صلح بوده و این روزها که مصادف با ایام شهادت امام حسن(ع) است، بایسته خواهد بود تا اشاره کوتاهی به تغییر شرایط و جنگ و صلح داشته باشیم.
یکی از حرکتهای بجا و مهم امام(ع) در حیات خویش و در مواجهه با حاکمیت معاویه، صلح ایشان بوده و این مهم، نشان از درایت حضرت در مقطعی دارد که فشارها، توطئهها و اقدامات نظام جور بر ملت افزایش یافته است.
از سویی امام(ع) نیز به لحاظ نظامی و عده و عده در شرایطی است که برای حفظ دماء مسلمین، باید راهبرد صلح را برگزیند. این که واقعاً چرا ما باید در تمامی شرایط به یک روش اکتفا کنیم، کمتر مورد بحث بوده و روش صلح نیز یک روش است.
همان گونه که امام حسین(ع) به رغم تلاشها، متاسفانه گرفتار جنگ تحمیلی شدند و در مقابل زیاده خواهیها و تفرعنها ایستاده و با نماینده نفاق بیعت نکردند، اما برادر ایشان، امام حسن(ع) را هم داریم که برعکس در مقابل معاویه از روش صلح استفاده کردند.
بنابراین روش، در مقاطعی حساس که بستگی به شرایط، میزان توانایی، تمکن و قدرت ملت اسلامی دارد، صلح نیز میتواند به همان اندازه در حفظ کیان یک ملت و حتی دین کارآمد باشد. روش مقاومت در مقابل ظلم و زیادهخواهیها شاید از همین جهت است که در برخی از اخبار ما آمده که ” الحسن و الحسین امامان قاما او قعدا”.
بنابراین، نقش شرایط و برآورد درست از شرایط سیاسی، نظامی و میزان همراهی با امام مسلمین توسط مردم در مقابل دشمنان بیرونی و یا حتی داخلی، میتواند روش مناسب را برای حفظ دماء مسلمانان و حقوق آنان رقم بزند.
عملی که امام حسن(ع) انجام دادند به همان میزان اهمیت داشته و به جا بود که کاری که امام حسین(ع) انجام دادند.
فراموش نکنیم که در مقابل صلح امام حسن(ع)، افرادی که در تاریخ اسلام نام بزرگی دارند، اعتراض کرده و برخی از انقلابیون آن زمان تا بدانجا پیش رفتند که امام(ع) را “مذلّ المومنین”، یعنی خوار کننده مومنان خواندند.
انقلابیونی که همه چیز را از دریچه جنگ میدیدند. اینها همه نکات عبرت اموز صلح امام حسن(ع) است که متاسفانه به آن توجه کمتری صورت میگیرد.