اربعین امسال بار دیگر جمهوری اسلامی سیل انواع و اقسام امکانات و خدمات را برای پیادهروی اربعین فراهم کرد. موجی از مردم ایران نیز به قصد شرکت در مراسم راهی عراق شدند تا مسیر نجف تا کربلا را با پای پیاده طی کنند. شوق این عده برای شرکت در این راهپیمایی کم نیست. خاصه آنکه جمهوری اسلامی از ارائه هیچ امکانی دریغ نکرده است.
از مدتها پیش برای بهصحنهکشاندن مردم به این مراسم به صورت رسمی و غیررسمی و در اماکن و رسانههای مختلف و کوی و برزن تبلیغات بسیاری شده است.این تبلیغات تمام اقشار با سلایق مختلف را پوشش میدهد. در این میان عدهای از هنرمندان معروف مانند افسانه بایگان، بازیگر سینمای ایران، نیز به این دعوت لبیک گفته و با شرکت خودخواسته در این گردهمایی حکومتی تبلیغات آن را رنگ و لعابی دیگر بخشیدهاند. بیتردید حضور آنها عدهای از مردم را به شرکت در این پیادهروی تحریک میکند و رنگ و لعاب دیگری به آن میدهد؛ حکومت میتواند ادعا کند فقط نیروهای بسیج و حزباللهی نیستند که در این مراسم شرکت میکنند.
اما امکاناتی که خرج این مراسم میشود هزینه شرکت در آن را برای مردم بسیار ناچیز میکند. از صدور آسان ویزا برای زائرین گرفته تا بیمه آنها. این سیل امکانات مردم بسیاری از سراسر کشور را برای شرکت در این مراسم ترغیب میکند.
«چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است.»
هفته گذشته رئیس اسکان و تغذیه ستاد اربعین گفت که روزانه 2میلیون پرس غذای نذری با هزینه شهرداری تهران برای زائران اربعین پخت و توزیع میشود و خدماترسانی به آنها تا 25 صفر ادامه دارد. این در حالی است که مشکلاتی از قبیل ترافیک، آلودگی هوا، خوراک ناسالم، بیکاری، کمآبی، بالارفتن خط فقر و پایینآمدن سن روسپیگری در میان دختران گریبان مردم ایران را گرفته است. مردم استان خوزستان از شدت ریزگردها دچار مشکلاتی عدیده و بیماریهایی بسیار شدهاند. بسیاری از شهرهای این استان از آب آشامیدنی بیبهره است. مردم شهرهایی مثل اهواز، که مرکز استان است، یا رامهرمز باید آب بخرند یا دستگاه تصفیه آب در خانههای خود نصب کنند. بعضی شهرهای دیگر مثل مسجدسلیمان و آبادان نیز فقط در بعضی ساعات شبانهروز از آب لولهکشی بهرهمند هستند؛ آن هم آبی با کیفیت پایین.
از استان سیستان و بلوچستان یاد کنیم که اخیرا اسم آن در کتابهای درسی به «سیستان» تغییر کرده است. فقر در آنجا بیداد میکند. آب ندارند. رودشان خشک شده است. گویا مردمان آن خطه از اهالی ایران به حساب نمیآیند؛ تبعیدشدگانی هستند که باید روز و شام دهها برابر آنچه در شعب ابیطالب به پیامبر اسلام و نزدیکانش گذشت را تجربه کنند.
آثار بحران کمآبی در سراسر ایران هویدا شده است. از فرونشستهای پیاپی در پایتخت گرفته تا فرونشست دشتهای ایران و کمابی در شهرها. چنانچه کارشناسان گفتهاند فرونشست زمین آخرین مرحله قبل از خشکسالی شدید است. خشکشدن دریاچهها و تالابها نیز بر وجود این بحران صحه میگذارد. جمهوری اسلامی به هر شکل و اندازه ممکن سرمایههای ملی را برای پیادهروی اربعین و مراسم مشابه هدر میدهد اما اهمیتی برای بحرانهایی که گریبان مردم را گرفته قائل نیست.
ماه گذشته دبیر و مجری ستاد احیاء دریاچه ارومیه گفت: «هزینه احیای دریاچه ارومیه بین ٦ تا ٧ میلیارد دلار تخمین زده شده درحالی که [هزینه] خشکشدن این دریاچه هزار میلیارد دلار است.» [1] پرواضح است که گوش مسئولین از این آمارها پر شده ولی اهمیتی برای آن قائل نیستند. بد نیست دریاچه ارومیه را با دریاچه وان در ترکیه مقایسه کنیم و به عکسهای هوایی آنها نگاهی بیندازیم. فاجعه پشت فاجعه. بحران پشت بحران. برشمردن مشکلات و فجایعی که گریبان مردم ایران را گرفته حدیثی مفصل است که در کتابها نگنجد. آمار رسمی و داخلی گواه این مسئله است.
اما سوی دیگر این ماجرا جمعیتی است که در این مراسم شرکت میکند. نیت همه کسانی که برای شرکت در این مراسم میشتابند یکسان نیست؛ پرکردن صحنه، زیارت و گذراندن اوقات فراغت چند نمونه از نیات حاضران میتواند باشد. هرچه هست جمهوری اسلامی از این حضور گسترده استفاده خود را خواهد برد. حکومت ایران تلاش میکند این گردهمایی را در مقایسه با نمونههای مشابه مطرح کند و قدرت خود را به رخ بکشد. به همین دلیل سالبهسال امکانات بیشتری را برای این مراسم فراهم میکند. از ماساژ نذری زائران با ماساژورهای برقی گرفته تا توزیع انواع خوراکیها.
با کمی تامل به راحتی میتوان نیت جمهوری اسلامی را فهمید. در حالی که کارشناسان بحران کمآبی را خطری بسیار جدی و تنشزا میدانند و آمار فقر، فحشا و فساد اقتصادی سر به فلک کشیده است، حکومت ایران سرمایههای ملی را برای این مراسم و دیگر مراسم مشابه هدر میدهد. نیت جمهوری اسلامی دیگر پنهان نیست. با اینهمه مردمی که به هر نیت در این صحمه حاضر میشود نقش سیاهیلشکر دیکتاتور را بازی میکند و در آنچه او انجام میدهد شریک است.
——————–
1- «هزینه خشک شدن دریاچه ارومیه چندین برابر هزینه احیا است»، مهر.