نگام ، بین الملل _ سازمان ملل متحد اعلام کرد : آغاز تحقیقات بین المللی در رابطه با جنایت جمال خاشقچی موجب امتنان خاطر خواهد شد ، الیزابت تروسل سخنگوی کمیسریای عالی پناهندگان ملل متحد دعوت های ترکیه در این زمینه را مورد ارزیابی قرار داد.
الیزابت تروسل سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد ضمن ارزیابی دعوت های ترکیه برای آغاز تحقیقات بین المللی در رابطه با جنایت جمال خاشقچی اعلام کرد : میشل باشله کمیسریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز گفته است که حادثه جنایت خاشقچی بایستی بشکلی بی طرفانه و مستقل مورد تحقیق قرار گیرد و مجرمینی که حقوق بشر را نقض کرده اند ، باید حساب پس دهند.وی همچنین به لزوم اشتراک کارشناسان بین المللی در روند آغاز شده برای دسترسی به دلایل و شاهدین حادثه تاکید کرده است. این مایه خرسندی خواهد بود.
الیزابت تروسل تاکید کرد خانواده خاشقچی و افکار عمومی جهان بایستی تمامی حقایق مربوط به جنایت را دانسته و عدالت برقرار شود.
تروسل در رابطه با سخنان ترامپ مبنی بر اینکه شاید هم باید تمامی جهان از این جنایت مسئول دانسته شود زیرا جهان جای کثیفی است ، گفت : جنایت خاشقچی بسیار شوکه کننده است. به همین علت یکبار دیگر تاکید می کنیم که تحقیقات در رابطه با جنایت بایستی بشکلی بی طرفانه و مستقل به پیش برده شود.
مولود چاووش اوغلو وزیر أمور خارجه ترکیه طی سخنانی در یک برنامه تلویزیون خصوصی گفته بود : از آنجایی که عربستان سعودی تاکنون اطلاعاتی در اختیار ما نگذاشته لذا بهتر خواهد بود تا تحقیقات بین المللی در این زمینه انجام گیرد. اگر تحقیقات بین المللی آغاز شود ترکیه همکاری خواهد کرد.
افشای برگ برنده بن سلمان علیه ترامپ
یک شاهزاده سعودی از برگ برندهای که باعث سکوت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در برابر جنایت بن سلمان در قتل روزنامهنگار معترض سعودی شده پرده برداشت.
به گزارش اعتمادآنلاین، پایگاه اطلاعرسانی الخلیجآنلاین به نقل از شاهزاده سعودی فاش کرد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان رئیسجمهور آمریکا را تهدید کرد در صورت متهم شدن به قتل خاشقجی اسنادی را افشا می کند که او را با چالش بزرگ و حتی محاکمه روبهرو خواهد کرد.
این شاهزاده سعودی که نامش ذکر نشده، گفت: بن سلمان ترامپ را تهدید کرد در صورتی که به او پشت کند او هم اسناد معاملات مالی را افشا خواهد کرد که رئیسجمهور آمریکا را شخصا متهم میکند.
به گفته این شاهزاده که از مجریات امور در داخل خانواده سلطنتی مطلع است، محمد بن زاید ولیعهد عربستان هم در این تهدید محمد بن سلمان را همراهی کرده و هر دو این پیام را برای ترامپ ارسال و از او خواستند بن سلمان را از این اتهام مبرا کند.
بن سلمان همچنین تهدید کرد در صورت متهم شدن، قراردادهای تسلیحاتی عظیم امضاشده با آمریکا را لغو و سرمایه گذاری دهها میلیارد دلاری در آمریکا را هم متوقف میکند
ترامپ: سیا، ولیعهد عربستان را عامل قتل خاشقجی معرفی نکرده است
رئیس جمهوری آمریکا نتیجهگیری سیا درباره قتل خاشقجی را رد کرده و گفت که این آژانس تنها “احساساتی” درباره این مساله دارد.
رئیس جمهوری آمریکا نتیجهگیری سیا درباره قتل خاشقجی را رد کرده و گفت که این آژانس تنها “احساساتی” درباره این مساله دارد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گفته است که نتیجه گیری آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا درباره اینکه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان مسئول قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار مخالف سعودی است، تنها یک “احساس” است و سازمان سیا در گزارش محرمانه خود درباره قتل جمال خاشقجی، نتیجه نگرفته که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، دستور قتل این روزنامهنگار سعودی را داده بود.
مناقشه ترامپ با آژانسهای اطلاعاتی آمریکا درباره قتل خاشقجی حتی به روز تعطیل شکرگزاری هم رسید و وی که برای این مراسم در عمارت شخصی خود در فلوریدا (مارالاگو) بود درباره این مساله با خبرنگاران به گفتوگو پرداخت.
ترامپ درباره روابطش با ولیعهد عربستان گفت: آیا مردم واقعا میخواهند که من دست از صدها هزار شغلی که ایجاد شده و میشود، بردارم؟ اگر چنین معیاری را برگزینیم، دیگر نمیتوانیم با کسی متحد باشیم.
آژانس سیا به این نتیجهگیری رسیده که ولیعهد عربستان دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است. اما ترامپ تاکید دارد که بن سلمان “از من هم بیشتر از تروری که رخ داده، تنفر دارد” و بابت همین، نتیجهگیری سیا را در مقصر دانستن ولیعهد عربستان رد میکند و میگوید، رهبران این آژانس اطلاعاتی بر مبنای احساسات دارند!
ترامپ در پاسخ به این سوال که چه کسی مسئول این قتل است، گفت: شاید دنیا را باید مسئول دانست، چون جهان مکانی بسیار خطرناک است!
رسانههای آمریکا اخیرا گزارش داده بودند که سازمان سیا بنا بر مدارک و شواهد مشخصی به این نتیجه رسیده که محمد بن سلمان، دستور قتل جمال خاشقجی را داده بود، اما دونالد ترامپ در ظرف چند روز اخیر از تایید این مطلب خودداری کرده بود.
او روز سه شنبه با صدور یک بیانیه رسمی گفت: “… این احتمال کاملا وجود دارد که ولیعهد عربستان سعودی از این واقعه غم انگیز اطلاع داشته- شاید داشته و شاید هم نداشته است!”
او افزود: “ما شاید هرگز به همه واقعیتهای مرتبط با قتل آقای جمال خاشقجی دست پیدا نکنیم. در هر صورت، رابطه ما با پادشاهی عربستان سعودی است. آنها در مبارزه مهم ما با ایران یک متحد عالی بودهاند.”
ترامپ همچنین روز چهارشنبه از عربستان به خاطر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی تشکر کرد. او در شبکه توییتر نوشت: “لذت ببرید! ۵۴ دلار، در حالی که ۸۲ دلار بود. تشکر از عربستان سعودی، اما باز هم باید پایینتر برود!”
این توییت در حالی منتشر شد که در آمریکا انتقادها از اظهارات ترامپ که گفته صرف نظر از این که چه کسی دستور قتل جمال خاشقجی را صادر کرده، ایالات متحده “شریک ثابت قدم” حکومت عربستان باقی خواهد ماند، بالا گرفته است.
روز پنجشنبه، روزنامه حریت ترکیه به نقل از منابع ناشناسی نوشت که جینا هاسپل، رئیس سازمان سیا، در سفر اخیرش به ترکیه، به مقامات این کشور گفته یک فایل صوتی دارد که نشان میدهد محمد بن سلمان دستور “ساکت کردن” جمال خاشقجی را صادر کرده است.
دونالد ترامپ در پاسخ به خبرنگارانی که درباره گزارش حریت از او سوال کردند، گفت: “من نمیخواهیم در این باره حرف بزنم. شما باید از خود آنها بپرسید.”
از طرف دیگر، عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در گفتوگو با بیبیسی سرسختانه از محمد بن سلمان در برابر اتهامات مربوط به دخالت او در قتل جمال خاشقجی دفاع کرده است.
عادل الجبیر همچنین درخواست برکناری ولیعهد را خط قرمز حکومت عربستان خواند که تحمل نخواهد شد. او وعده داد کسانی که در قتل جمال خاشقجی دست داشتهاند مجازات میشوند و از ترکیه خواست که درز اطلاعات راجع به جزییات این پرونده را متوقف کند.
شفقنا- براساس گزارش وزارت خارجه آمریکا، روزنامهنگار مقتول و مخالف سعودی به خاطر انتقاد از رئیس جمهوری آمریکا مربوط به اواخر ۲۰۱۶ از سوی عربستان از حضور در رسانهها منع شده بود.
به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آناتولی، وزارت خارجه آمریکا در جدیدترین گزارش خود درباره سوابق حقوق بشری عربستان اعلام کرد که جمال خاشقجی، روزنامهنگار مخالف سعودی که ماه گذشته میلادی در کنسولگری این کشور در استانبول کشته شد، در سپتامبر ۲۰۱۷ در تبعیدی خودخواسته به آمریکا رفت و به خاطر نوشتههایش در صورت بازگشت به عربستان با دستگیری روبرو میشد.
در این گزارش همچنین آمده است، ستون نویسی خاشقجی در روزنامه الحیات چاپ عربستان به دلیل فشارهای سیاسی لغو شده بود.
براساس گزارشهای چندین منبع خبری، در سال ۲۰۱۶، مقامهای عربستان این روزنامهنگار را از نوشتن، حضور در تلویزیون و شرکت در نشستهای خبری به دلیل اظهاراتش علیه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا منع کردند.
این ممنوعیت پس از آن اعمال شد که خاشقجی در نشست سیاستگذاری در اندیشکده موسسه واشنگتن در تاریخ ۱۰ نوامبر ۲۰۱۶ حضور یافت و به انتقاد از سیاستهای خاورمیانهای ترامپ پرداخت و موضع ترامپ در خاورمیانه را متناقض توصیف کرد.
نیویورک تایمز گزارش داد:نمی توان به عربستانی که خاشقجی را کشته، فناوری هسته ای داد/ چه تضمینی وجود دارد که ریاض بمب هسته ای نسازد؟
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به بررسی احتمال توافق همکاری های هسته ای بین آمریکا و عربستان سعودی پرداخت و با توجه به ماجرای قتل خاشقجی، قابل اعتماد بودن سعودی ها برای دستیابی به فن آوری هسته ای را مورد تردید دانست.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نیویورک تایمز در مقاله ای به قلم «دیوید ای. سَنگِر» و «ویلیام جی. براود» نوشت: قبل از اینکه محمد بن سلمان ولیعهد عربستان توسط سازمان سیا به قتل جمال خاشقجی(روزنامه نگار منتقد عربستانی) متهم شود، آژانس های اطلاعاتی آمریکا در تلاش برای حل معمای دیگری بودند: آیا ولیعهد عربستان در تدارک ساخت بمب هسته ای است؟ولیعهد 33 ساله و وارث تاج و تخت عربستان در حال مذاکراتی با وزارت انرژی و وزارت خارجه آمریکا بوده تا ریاض بتواند طراحی های مربوط به چند نیروگاه هسته ای را از واشنگتن به ارزش 80 میلیارد دلار دریافت کند.
به گفته چند مقام آمریکایی و سعودی آشنا به مذاکرات، نکته مهم در این میان این است که سعودی ها می خواهند سوخت هسته ای این نیروگاه ها را خود تولید کنند. این گمانه زنی، نگرانی ها در واشنگتن ایجاد می کند که سعودی ها می توانند سوخت خود را به تسلیحات تبدیل کنند؛ درست همان کاری که آمریکا انجام می دهد.
محمد بن سلمان اوایل امسال زمانی زنگ خطر را به صدا درآورد که اعلام کرد اگر ایران به بمب هسته ای دست یابد، عربستان هم همین مسیر را دنبال خواهد کرد. این اظهارات او این نگرانی را ایجاد کرد که عربستان از امضای توافقی سر باز خواهد زد که به بازرسان آمریکایی اجازه بازدید از تاسیسات این کشور را خواهد داد.
مارس گذشته در کنگره زمانی که از «ریک پری» وزیر انرژی آمریکا در مورد اینکه آیا دولت ترامپ تاکید کرده که عربستان اجازه تولید سلاح هسته ای را ندارد یا خیر سوال پرسیده شد، وی از پاسخ به آن طفره رفت. 8 ماه بعد از آن تاریخ دولت ترامپ نخواهد گفت مذاکرات در چه مرحله ای است. حال در پس این معامله، این سوال مطرح است که آیا دولت عربستان که خاشقجی را ترور کرده و هر روز روایت خود را از این قتل تغییر می دهد آیا در مورد سوخت هسته ای و توسعه تکنولوژی آن کشور قابل اعتمادی است؟ این سوخت می تواند هم استفاده خوب داشته باشد و هم استفاده نظامی: اگر اورانیوم تا 4 درصد خلوص غنی سازی شود می تواند در نیروگاه مورد استفاده قرار گیرد و اگر 90 درصد غنی شود، می تواند به عنوان بمب استفاده شود.
تحت قوانین هسته ای موجود، کنگره آمریکا فرصت دارد هر توافقی با عربستان را رد کند؛ گرچه هم سنا و هم مجلس نمایندگان هردو به اکثریت دارای حق وتو نیاز دارند تا بتوانند تصمیم ترامپ را متوقف کنند.
«براد شرمن» نماینده دموکرات از ایالت کالیفرنیا و عضو کمیته روابط امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در این خصوص می گوید: «هواپیما فروختن به عربستان سعودی یک مسأله است و سلاح فروختن یا فروختن قابلیت تولید آن به آنها مسأله ای دیگر.»
وی افزود: «در پی قتل خاشقجی، لزوم تغییر قانون و سخت تر کردن آن برای دولت ترامپ در مسیر دستیابی به توافق هسته ای با عربستان تقویت شده است. این یکی از بهترین و موثرترین مجازات ها برای بن سلمان محسوب می شود.»
او با اشاره به ماجرای قتل وحشیانه خاشقچی که پس از مرگ، بدنش با اره استخوان بر تکه تکه شد، گفت: «کشوری که با داشتن اره استخوان بُر قابل اعتماد نیست، نمی تواند برای داشتن سلاح هسته ای مورد اعتماد قرار گیرد.»
کارشناسان هسته ای می گویند محمد بن سلمان صلاحیت دریافت کمک هسته ای را نباید داشته باشد زیرا ممکن است از آن علیه ایران استفاده کند.
«ویلیام توبی» یک مقام ارشد وزارت انرژی آمریکا در دوران ریاست جمهوری بوش نیز به روزنامه نیویورک تایمز گفت: «ما تاکنون در خصوص توافق همکاری هسته ای با کشوری که به خروج از ان پی تی، ولو به صورت مشروط، تهدید می کند فکر هم نکرده ایم چه رسد به آنکه به چنین تصمیمی رسیده باشیم.»
دولت ترامپ از اظهار نظر در مورد تازه ترین تحرکات مرتبط با مذاکرات هسته ای با عربستان اجتناب کرده است؛ مذاکراتی که در اواخر سال 2017 یعنی زمانی که ریک پری به ریاض رفت، بسیار سخت و فشرده شده بود. در ماه های اخیر ادامه مذاکرات در این خصوص در اروپا دنبال شده است.
پیشتر نیز خبرگزاری بلومبرگ»اشاره کرده بود که دولت آمریکا در حال ترغیب عربستان برای قبول پیشنهادهای «وستنیگهاوس» و دیگر شرکتهای آمریکایی برای ساخت نیروگاه های هسته ای در آن کشور است و این احتمال می رود به عنوان بخشی از آن توافق اجازه غنی سازی اورانیوم به عربستان داده شود. بلومبرگ این خبر را به نقل از سه شخص مطلع از این برنامه عنوان کرده و نوشته بود: ریک پری وزیر انرژی آمریکا ماه جاری به عربستان سفر کرد و با مقام های این کشور درباره طراحی نیروگاه «AP1000» ساخت شرکت وستینگهاوس در ایالت پنسلوانیا به رایزنی پرداخت.
کارشناسان هسته ای اعلام کردند عربستان می خواهد طی 20 تا 25 سال آینده حدود 16 نیروگاه هسته ای به ارزش بیش از 80 میلیارد دلار بسازد.
شفقنا- رویترز در تحلیلی به وضعیت کسب و کار و همچنین بورس در عربستان سعودی پس از قتل جمال خاشقجی در دوم اکتبر پرداخته است.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا؛ پس از قتل فجیع خاشقجی، بازارها در عربستان دچار رکود و یا نوعی بلاتکلیفی شده است. سرمایهگذاران خارجی دیگر تمایلی به ورود به عربستان ندارند و کالاها فروش خوب گذشته را نمیبینند. شاخص بورس عربستان به نسبت ماه اکتبر کاهش ۵ درصدی را شاهد بوده و این نشاندهنده واکنش منفی بازارها به اتهام به محمدبنسلمان در مورد دست داشتن در قتل خاشقجی است.
خبر اصلی را در رویترز ببینید.
تحلیل الجزیره از سرگردانی ترامپ در پرونده قتل خاشقجی؛تبعات سقوط بن سلمان برای کاخ سفید چیست؟ / ترامپ نگران افشای کدام اطلاعات است؟
پس از ماجرای قتل خاشقجی، چشم تمام جهان متوجه عکس العمل یک شخص شد؛ یعنی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا. با وجود موضع گیری مشخص طرفهای سیاسی مختلف در ایالات متحده در مورد این مساله، ترامپ تنها کسی بود که مواضعش در این باره را به صراحت اعلام نکرد. اما چرا رئیس جمهور آمریکا با شک و تردید در مورد قتل خاشقجی و نقش، ولی عهد سعودی در آن صحبت میکند؟
کمال المصری در الجزیره نوشت: پس از ماجرای قتل خاشقجی، چشم تمام جهان متوجه عکس العمل یک شخص شد؛ یعنی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا. با وجود موضع گیری مشخص طرفهای سیاسی مختلف در ایالات متحده در مورد این مساله، ترامپ تنها کسی بود که مواضعش در این باره را به صراحت اعلام نکرد. اما چرا رئیس جمهور آمریکا با شک و تردید در مورد قتل خاشقجی و نقش، ولی عهد سعودی در آن صحبت میکند؟
به گزارش «انتخاب»، این رسانه عرب زبان ادامه داد: تحلیلگران پاسخهای مختلفی برای این سوال مطرح میکنند:
-ترامپ تمایل شدیدی به حفظ معاملات سلاح با سعودیها دارد که ارزش آن به ۱۱۰ میلیارد دلار میرسد و میتواند ۴۰۰ هزار فرصت شغلی برای آمریکاییها ایجاد کند.
-ترامپ، محمد بن سلمان را مرد آمریکا در عربستان و خلیج فارس میداند که باید حفظ شود؛ بویژه آنکه بن سلمان میتواند برای اجرای معامله قرن کمک زیادی به صهیونیستها کند.
-به عقیده کارشناسان، ترامپ نمیتواند موضع واضحی اتخاذ کند؛ چرا که، ولی عهد سعودی را رهبر جریان نهضت در عربستان میداند. اما شاید به این پاسخ هم نتوان تکیه کرد؛ به این دلیل که یکی از نزدیکان ترامپ، سناتور لیندسی گراهام از آغاز بحران خاشقجی در مورد بن سلمان اظهار نا امیدی کرد.
-سقوط بن سلمان به معنای اشکار شدن روابط مالی ترامپ و کوشنر با اوست؛ بدین معنا، روابط طرف سوم، یعنی محمد بن زاید، ولی عهد امارات با آمریکا نیز فاش میشود و حتی ممکن است این مساله منجر به آشکار شدن دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود. به این ترتیب، با سقوط بن سلمان، دیگر قطعههای این دومینو یکی پس از دیگری فرو میپاشند.
اما راههای پیش روی ترامپ چیست؟
واقعیت آن است که ترامپ در شرایط بدی به سر میبرد؛ به این دلیل که گزینههای سختی را پیش رو دارد که هر یک از انها میتواند او را به سمت جهنمی رهنمون شود. این گزینهها عبارتند از:
– در صورتی که ترامپ به دفاع از محمد بن سلمان در مورد نقش او در جریان قتل خاشقجی ادامه دهد، با طوفانی داخلی در تمام جهتها مواجه خواهد شد و اولین آنها، کنگره است که در دو صف جمهوری خواه و دموکرات، در برابر بقای بن سلمان، ایستاده اند.
-اقرار او به رابطه بن سلمان با پرونده قتل و در ادامه، ضرورت دور کردن او حداقل از ظاهر قضیه؛ که البته این مساله نیازمند سه سناریو است:
۱-دور کردن بن سلمان از حکومت سعودی و گرفتن تضمینی از او برای سکوت در مورد اسرار ترامپ؛ که این مساله نمیتواند ضمانت خوبی برای رئیس جمهور آمریکا باشد.
۲-دور کردن ظاهری بن سلمان، بدین معنا، حتی گزینه خلاص شدن از، ولی عهد سعودی نیز روی میز ترامپ است؛ اما در هر صورت انگشتهای اتهام متوجه ترامپ خواهد شد.
۳-دور کردن بن سلمان از حکومت و تسلیم او به محاکم بین المللی به اتهام این قتل؛ که البته این سناریو هم نمیتواند در مورد سکوت بن سلمان در خصوص ترامپ، تضمینی بدهد.
انچه بیش از هر چیز برای ترامپ نگران کننده است، دو چالش مهم است:
نخست، ادامه ادامه دو سال باقی مانده از ریاست جمهوری اش، بدون برکناری یا محاکمه؛ و دوم، در صورتی که از این ورطه نجات یافته و باقی بماند، چه تضمینی برای موفقیت او در انتخابات آینده وجود دارد؟ بویژه آنکه پیامدهای بحران خاشقجی در آن زمان نیز میتواند گریبانگیر ترامپ شود.
در این شرایط، ترامپ در برابر درهایی قرار دارد؛ که ظاهر آنها رحمت و باطنشان، عذاب است؛ حال کدام در به روی او گشوده خواهد شد؟ مشخص نیست.
فارین پالسی:ترامپ تصور می کند دارد به بن سلمان و سعودی کمک می کند اما…
به جای “ایستادن در کنار عربستان سعودی” که دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا در بیانیه عجیبی، آن را اعلام کرد، کاخ سفید موجب پیچیده تر شدن روابط دو کشور آمریکا و عربستان طی سال های آتی شده است.
فارین پالیسی نوشت: به جای “ایستادن در کنار عربستان سعودی” که دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا در بیانیه عجیبی، آن را اعلام کرد، کاخ سفید موجب پیچیده تر شدن روابط دو کشور آمریکا و عربستان طی سال های آتی شده است.به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: ترامپ مخالف این ادعاست که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از جریان قتل جمال خاشقجی مطلع بوده است. او گفت که ممکن است ولیعهد اطلاع داشته یا شاید هم نداشته باشد اما ایالات متحده به علت داشتن منافع مشترک با عربستان در موضوعاتی مانند مقابله با ایران، فروش تسلیحات به عربستان و لزوم ثبات بخشیدن به بازار نفت، در کنار عربستان خواهد ایستاد.
به نظر می رسد ترامپ قصد داشته با انتشار این بیانیه به حواشی قضیه قتل خاشقجی پایان دهد اما به دلایلی چند، بسیار احتمال دارد که عکس این خواسته تحقق یابد. نخستین دلیل این است که اکنون آشکار شده دولت ترامپ از ابتدا علاقه ای به کشف حقیقت نداشته است. پس از انتشار خبر این جنایت، ترامپ می توانست برای آغاز بررسی های قابل اعتماد، اعمال فشار کند. در حقیقت سایر متحدان آمریکا در گذشته خواهان چنین تحقیقاتی شده اند.
برعکس، در این قضیه ترامپ تمایلی ندارد که عربستان نقشی به عنوان قاضی، هیات منصفه و -احتمالا با صدور حکم اعدام برای پنج نفر از متهمان- مقام تعقیب داشته باشد. این واقعیت که ترامپ عجولانه تلاش می کند قضیه را علی رغم وجود پرسش های بسیار فیصله دهد، سبب می شود درخواست ها برای رسیدگی دقیق از جمله از طرف سناتورهای مطرح جمهوریخواه مضاعف شود.
دلیل دوم این است که پس از ناکامی در فشار برای یک رسیدگی معتبر، ترامپ حتی به ارزیابی های نهادهای اطلاعاتی تحت امرش در خصوص چگونگی وقوع این جنایت و عاملان آن توجهی نمی کند. هفته پیش سازمان سیا با اطمینان به این نتیجه رسید که ولیعهد دستور این قتل را صادر کرده است. ترامپ اعتبار این گزارش را زیر سوال برد و گفت ممکن است جهان هیچ گاه درنیابد که مرتکب واقعی این جنایت چه کسی بوده است.
اما این گونه نیست که جهان چیزی نداند. همان گونه که حذف ۲۸ صفحه از گزارش کمیته مشترک سنا در خصوص احتمال دست داشتن عربستان در حملات یازدهم سپتامبر به مدت ۱۳ سال بر روابط آمریکا و عربستان سعودی سنگینی می کرد، تقاضا برای انتشار عمومی متن کامل گزارش سیا در خصوص این پرونده نیز می تواند کارکردی مشابه داشته باشد. به جای رد گزارش سیا، ترامپ می توانست از یافته های آن برای پافشاری بر رسیدگی بی طرفانه استفاده کند. بی رغبتی او به این گزارش اکنون موجب بروز ابهامات جدیدی شده است.
دلیل سوم این است که به جای بهره برداری از موقعیت خود در این حادثه به منظور تعیین مسئولان و رسیدگی به سایر معضلات در روابط دو کشور آمریکا و عربستان، این استاد معامله اکنون بدون هیچ تقاضایی پرونده را کنار گذاشته است. مساله جنگ در یمن را در نظر بگیرید. با گذشت دو سال از جنگ که طی آن آمریکا هیچ تلاش خاصی برای پایان دادن به این فاجعه انسانی نکرد، اکنون دولت مهلت ۳۰ روزه ای برای پایان دادن به آن تعیین کرده و سوخت رسانی هوایی به هواپیماهای سعودی را متوقف کرده است. این عمل نیز به این دلیل انجام شده که دولت ترامپ دریافته ادامه این نبرد، نه به نفع آمریکاست و نه به نفع عربستان.
البته فعلا پاسخ سعودی ها به این درخواست، افزایش تنش ها در بندر حدیده بوده است. علاوه بر اینکه واشنگتن نباید اظهار نگرانی از وضعیت حقوق بشر را کنار بگذارد، دولت می توانست از پرونده خاشقجی برای فشار به عربستان استفاده کند تا به جنگ یمن پایان دهد. در عوض این جنگ که موجب تقویت موضع ایران در منطقه می شود، بدون امید به پایان همچنان ادامه دارد.
تمام اینها برای چیست؟ ترامپ در بیانیه خود به تعهد عربستان برای سرمایه گذاری ۴۵۰ میلیاردی در آمریکا اشاره می کند که ۱۱۰ میلیارد دلار آن صرف خرید تسلیحات می شود. چنانکه بسیاری از کارشناسان اعلام کرده اند، این ارقام اغراق شده هستند و با وقایع اخیر بعید است کنگره، معاملات جدید فروش سلاح به عربستان را تصویب کند. در مورد بهای نفت نیز عربستان اگر با وجود تولید نفت شیل آمریکا قادر باشد آن را افزایش دهد، بهتر از همه می داند که به علت تشویق سرمایه گذاری در سوخت های تجدیدپذیر، بازنده نهایی آن خودش خواهد بود. در خصوص مذاکرات صلح خاورمیانه نیز باوجود تحریم مذاکره با دولت آمریکا از سوی فلسطینی ها، فرا رسیدن فصل انتخابات در اسراییل و وخیم تر شدن اوضاع غزه از همیشه، امید به حصول صلح در کوتاه مدت با یا بدون سعودی ها بسیار کم است.
ترامپ در توجیه تعامل خود با عربستان بر این نکته تاکید دارد که ثبات عربستان برای رقابت با ایران از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما این موضوع باعث ابهام در پیامدهای بلندمدت این رویکرد دولت می شود. با ماله کشیدن روی پرونده قتل خاشقجی، ترامپ باعث می شود این مساله برای سال های متمادی از نظر تعیین مرتکب واقعی جنایت و پاسخ آمریکا به آن مطرح بماند. به علاوه رویکرد دولت ترامپ سبب می شود در نگرش دو حزب اصلی نسبت به عربستان شکاف ایجاد شود و دموکرات ها از سویی خواستار شفافیت و پاسخگویی شوند و از سوی دیگر برخی جمهوریخواهان از دولت حمایت کنند. حتی ممکن است برخی این سوال را مطرح کنند که روابط تجاری ترامپ و خانواده اش چه نقشی در این قضیه دارد. با افزایش نگرانی درباره مساله جانشینی در عربستان، رویکرد حزبی در واشنگتن به ثبات در این کشور و کنترل رفتار ایران کمکی نخواهد کرد.
به جای صدور عجولانه یک بیانیه، ترامپ باید از نصیحت جیمز بیکر، وزیر امور خارجه سابق در زمان فاجعه میدان تیان آنمن چین بهره می گرفت. برای کشف حقیقت، علاوه بر وضع تحریم، واشنگتن باید بر بازماندن کانال های ارتباطی تاکید می کرد. ترامپ می توانست با پرده برداشتن از حقیقت و اطمینان دادن بابت اینکه ارتکاب جنایاتی این چنین پیامدهایی واقعی به دنبال خواهد داشت، نشان دهد آمریکا در سرتاسر جهان به ارزش هایش پایبند است و در عین حال با تاکید بر اهمیت روابط واشنگتن و ریاض برای حفظ آن تلاش کند. این رویکرد می توانست حواشی کمتری نسبت به مقاومت فعلی سعودی ها در برابر تحقیقات دقیق و جامع داشته باشد و همچنین در بلندمدت موجب ثبات در روابط دو کشور شود.
اکنون که دولت در اداره این بحران ضعیف عمل کرده است، ممکن است کنگره ابتکار عمل را به دست بگیرد. لایحه سناتورها باب مندز و لیندزی گراهام که از حمایت هر دو حزب برخوردار است و فروش تسلیحات هجومی به عربستان را ممنوع کرده و افراد مرتبط با قتل خاشقجی را تحریم می کند، می تواند یک آغاز باشد. اما در ماه های پیش رو شاهد افزایش احضارها به کنگره و درخواست های نظارت پارلمانی خواهیم بود و در این مدت انجام وظیفه مشترک دو کشور آمریکا و عربستان برای پایان دادن به درگیری ها در منطقه، مبارزه با تروریسم و ترویج اصلاحات بلندمدت، از توجه و حمایت کافی محروم خواهد ماند.
موسویان:عربستان با وجود قتل خاشقچی در کانون سیاست استراتژیک واشنگتن در خاورمیانه است
سفیر اسبق ایران در آلمان تاکید کرد: برای ترامپ، حتی با وجود قتل خاشقچی، عربستان سعودی در کانون سیاست استراتژیک و سیاسی واشنگتن در منطقه خاورمیانه قرار دارد.
به گزارش ایلنا، متن یادداشت سیدحسین موسویان در یادداشتی در «میدل ایستآی» به شرح زیر است:
توماس فریدمن اخیرا در مقاله خود در نیویورک تایمز، با اشاره به شرطبندی روسایجمهور پیشین آمریکا، روی ایران و ترامپ روی عربستان، نوشت که هر دو رئیسجمهور در سیاست خود دچار اشتباه شدهاند چراکه هر دو کشور بدترین واکنشهای ممکن را نشان دادند. فریدمن استدلال میکند توافق هستهای ارزش شرطبندی را داشت اما مانند بسیاری از منتقدان توافق، ادعا میکند که این توافق رفتار منطقهای ایران را در چهار پایتخت عربی – بغداد، دمشق، صنعا و بیروت – تغییر نداد. من معتقد هستم که او در مورد ایران اشتباه میکند.
در مسائل منطقهای، شواهد سه دهه گذشته ثابت میکند که ایران هر بار به وعدههای خود را عمل کرده در حالی که ایالات متحده هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرده است. در اواخر دهه ۸۰ میلادی، جورج بوش پدر از ایران خواست که به آزادی گروگانهای آمریکایی و غربی در لبنان مساعدت کند و قول «حسن نیت در مقابل حسن نیت» را داد. ایران آزادی گروگانهای آمریکایی و غربی را تسهیل کرد ولی ایالات متحده در پاسخ، فشار بر ایران را افزایش داد.
در سال ۲۰۰۱ ایالات متحده از ایران خواست که در «جنگ علیه تروریسم» در افغانستان کمک کند. ایران به درخواست آمریکا پاسخ مثبت داد و سپاه پاسداران ایران کمکهای تعیینکننده به ارتش ایالات متحده کرد. علاوه بر این، ایران با پشتیبانی از دولت حامد کرزای که تحت حمایت آمریکا بود، نقش سازندهای در افغانستان ایفا کرد. اما در پاسخ به کمکهای ایران، جورج بوش پسر ایران را در لیست «محور شرارت» قرار داد. رایان کراکر، سفیر سابق ایالات متحده درافغانستان و عراق گفت: «بلافاصله پس از حملات ۱۱ سپتامبر، در زمانی که مشغول به کار در وزارت امور خارجه بودم، با دیپلماتهای ایرانی ملاقات کردم تا در مورد مراحل بعدی در افغانستان بحثی داشته باشیم، ایرانیها سازنده، عملگرا و متمرکز بودند، آنها حتی یک نقشه بسیار ارزشمندی را داشتند که طرز نبرد طالبان قبل از اقدام نظامی آمریکا را نشان میداد ولی بعد زمانی که جورج بوش سخنرانی معروف «محور شرارت» خود را در اوایل سال ۲۰۰۲ کرد، تمام این تلاشها به پایان رسید. رهبران ایران به این نتیجه رسیدند که هر قدر هم با آمریکا همکاری کند، ایالات متحده همچنان خصمانه با جمهوری اسلامی برخورد خواهد کرد.»
ایران همچنان تعهدات خود در مورد توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) را نیز انجام داد. با وجودی که یوکیا آمانو، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرده است، ایالات متحده نه تنها این توافق را پاره کرد، بلکه از زمان خروجش از توافق تا به حال، با اجرای سیاست «فشار حداکثری»، سعی کرده ایران را تسلیم خواستههای خود بکند.
ترامپ در بیانیه اخیر خود، بجای اینکه به اصل موضوع یعنی عربستان سعودی و قبل جمال خاشقی بپردازد، حملات خود را مستقیما متوجه ایران کرد و سعی کرد ایران را ریشه همه شرارتها معرفی کند. آقای ترامپ باید بداند که 15 نفر از 19 نفر عاملان حملات تروریستی برج های نیویورک اتباع سعودی بودند و حتی یک ایرانی بین آنها وجود نداشت.
به هر حال در تمام این مورد تاریخی که در بالا ذکر شد، ایران قواعد بازی را کاملا رعایت کرد و ایالات متحده قواعد بازی را زیر پا گذاشت.
همچنین لازم به یادآوری است که تمام فعالیتهای منطقهای ایران قبل از توافق هستهای تثبیت شده است و نه بعد از آن. در سال ۲۰۰۳ و پس از حمله آمریکا به عراق، زمانی که مقامات آمریکایی به طور واضح خواستار حمله به ایران بودند، ایران در عراق حضور یافت. ضمنا حضور ایران در سوریه هم در خلاء صورت نگرفت.
در رابطه با عربستان، فریدمن ادعا میکند که ترامپ از طریق فروش ۱۱۰ میلیارد دلار اسلحه به عربستان سعودی، روی شاهزاده محمد بن سلمان حساب باز کرده تا منافع ایالات متحده در منطقه را پیش ببرد. در حالی که بن سلمان با استفاده از حمایت همهجانبه آمریکا و از طریق مداخله در یمن، محاصره قطر، گروگانگیری نخستوزیر لبنان، مبارزه با فعالان رانندگی زنان در عربستان و اجازه یا حتی دستور قتل جمال خاشقچی روزنامهنگار سعودی، اعمال قدرتش را از دایره تواناییهایش فراتر برد.
اما فریدمن در مورد عربستان سعودی نیز اشتباه میکند زیرا جنگهای یمن، سوریه و لیبی هر سه با همکاری مشترک عربستان و ایالات متحده صورت گرفته است. ضمن اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی به طور مشترک از حمله صدام به ایران و استفاده او از سلاح شیمیایی علیه شهرها و نیروهای نظامی ایران پشتیبانی کردند. علاوهبر این ایالات متحده، با آگاهی کامل، حمایت عربستان از گروههای افراطی منطقه را نادیده گرفت. در سال ۲۰۱۶ اوباما به مجله آتلانتیک گفت که عربستان سعودی در سطح گسترده از مدارس وهابی پشتیبانی مالی کرده و نسخه بنیادگرایانه اسلام را آموزش داده است. جنگ عربستان سعودی در یمن که با حمایت آمریکا انجام میشود منجر به ایجاد یکی از بدترین فجایع انسانی شده است، ضمن اینکه به تقویت و گسترش گروههای افراطی در منطقه و فراتر از آن دامن زده است. حتی پس از قتل فجیع جمال خاشقچی، ایالات متحده تحریمهای شدیدی را علیه ایران اعمال کرد اما برای مجازات کردن عربستان سعودی عملا هیچ کاری انجام نداد.
با این حال، بدون شک استراتژی اوباما با ترامپ تفاوتهای بسیاری دارد. اوباما چند سال پیش اظهار داشت که «رقابت بین سعودیها و ایرانیها که موجب جنگهای نیابتی و هرج و مرج در سوریه و عراق و یمن شده است، به ما این درس را میدهد که هم به دوستانمان در منطقه و هم به ایرانیها یادآوری کنیم که باید راه موثری برای مشارکت در منطقه و ایجاد نوعی صلح سرد پیدا کنند.» ولی اکنون در زمان ترامپ، حتی با وجود قتل خاشقچی، عربستان سعودی در کانون سیاست استراتژیک و سیاسی واشنگتن در منطقه خاورمیانه قرار دارد.
برای چندین دهه است که خاورمیانه تحت سلطهٔ آمریکا بوده است. جنگها در منطقه از جمله در عراق، افغانستان، یمن و لیبی، سرچشمههای اصلی بیثباتی، جنگ داخلی، درگیری فرقهای و رشد تروریسم تحت رهبری دأعش و القأعده هستند. خوان کول، استاد دانشگاه میشیگان گفت: «بر عکس آمریکا یا اسراییل، ایران در تاریخ معاصر آغازگر هیچ جنگ تهاجمی نبوده است و رهبرانش به دکترین «عدم آغاز حمله اول» اعتقاد دارند».
در حالی که غرب و منطقه نگران نقش ایران در منطقه هستند، ایران هم نگرانیهای جدی و مشروع دارد. مسیر اعتمادسازی این است که همهٔ طرفهای توافق هستهای ایران از جمله آمریکا به تعهدات خود احترام گذاشته تا همکاری در مدیریت صلح و ثبات در خاورمیانه امکانپذیر شود.
چاوشاوغلو: ترامپ میخواهد چشمش را به روی قتل خاشقجی ببندد
مولود چاوشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، روز جمعه با اشاره به حمایت مداوم دونالد ترامپ از عربستان سعودی، به سیانان ترک گفت: «به عبارتی ترامپ دارد میگوید که من چشمهایم را خواهم بست.»
از زمان ناپدید شدن و سرانجام انتشار خبر قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستانی در استانبول، دولت رجب طیب اردوغان این پرونده را باز نگه داشته و مستقیم یا غیرمستقیم هر روز اطلاعات تازهای به آن افزوده است.
مقامات ترک از جمله آقای اردوغان تاکید کردهاند که حکم قتل خاشقجی «در بالاترین سطوح» حکومت سعودی صادر شده، اما تاکنون از محمد بن سلمان که همه نگاهها متوجه اوست نامی نیاوردهاند.
مولود چاوشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، روز جمعه با اشاره به حمایت مداوم دونالد ترامپ از عربستان سعودی، به سیانان ترک گفت: «به عبارتی ترامپ دارد میگوید که من چشمهایم را خواهم بست.»
دونالد ترامپ روز ۲۹ آبانماه اعلام کرد که دولت او «شریک ثابتقدم» عربستان سعودی باقی خواهد ماند؛ حتی اگر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، از طراحی قتل جمال خاشقجی باخبر بوده باشد.
بیانیه او در این زمینه به انتقادهای بسیاری از جمله در میان همحزبیهای خود آقای ترامپ دامن زد.