پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ وزیر امور خارجه اوکراین با بیان اینکه هیئتی ایرانی برای مذاکره بر سر پرداخت غرامت برای هواپیمای اوکراینی به این کشور خواهند رفت، درخواست هایی را از ایران مطرح کرد.
، دمیترو کولبا وزیر امور خارجه این کشور در پی ارسال جعبه های سیاه هواپیمای اوکراینی به فرانسه برای تحلیل گفت: روز گذشته مطلع شدیم هیئتی ایرانی در هفته جاری به اوکراین خواهند آمد تا درباره پرداخت غرامت مذاکره کنیم. مدت زیادی است که بر چنین دیداری تاکید داشته ایم. ما برای این مذاکرات آماده هستیم و امیدواریم که ایران نیز به طور رسمی سفر نمایندگانش را تایید کرده باشد. این مذاکرات در کی یف انجام خواهد شد.
کولبا گفت: ایران با جزئیات توضیح دهد که چه اتفاقی افتاد. در دنیای امروزی، تنها یک فرد نمی تواند به سادگی یک هواپیما را سرنگون کند. ما باید سوال را در سطح گستره تری مطرح کنیم، نه درباره خطای انسانی بلکه به طور کلی درباره عملکرد سامانه کنترل هوایی.
وزیر خارجه اوکراین در ادامه با درخواست هایی را از ایران مطرح کرد از جمله اینکه ایران تحقیقاتی فنی را مطابق ملزومات معاهده شیکاگو انجام دهد و “غرامت مناسب” پرداخت کند.
پرواز شمارهٔ ۷۵۲ هواپیمایی بینالمللی اوکراین یک پرواز مسافربری متعلق به هواپیمایی بینالمللی اوکراین از مبدأ تهران به مقصد کییف بود که هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفته و ساقط شد.. این هواپیما در ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) ساعت ۶:۱۹ صبح، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه بینالمللی امام خمینی هدف دو موشک قرار گرفت که به فاصلهٔ ۲۴ ثانیه از سامانهٔ موشکی تور پدافند هوایی سپاه پاسداران شلیک شدند و کمی بعد این هواپیما در نزدیکی شاهدشهر استان تهران سقوط کرد. همهٔ ۱۷۶ سرنشین این پرواز جان باختند.. ایران بلافاصله علت سقوط را نقص فنی اعلام کرد. در مقابل کارشناسان بنابر شواهد فرضیه برخورد موشک را مطرح کردند. اما ایران برخورد هرگونه موشک به این هواپیما را انکار کرد.. سپس در همان روز، ابوالفضل شکارچی، سخنگوی نیروهای مسلح ایران، این ادعا را «دروغ محض» خواند و تأکید کرد که «این موضوع توسط خط نفاق به نفع آمریکاییها دنبال میشود و توطئهای دیگر در حوزهٔ جنگ روانی» است.. در روز بعد، مقامات اطلاعاتی آمریکایی اعلام کردند که تصاویر ماهوارههای شناسایی مادون قرمز مستقر در فضا با اطمینان شلیک و نزدیک شدن دو موشک سطح به هوا به بدنهٔ هواپیما را نشان میدهد.مقامات دفاعی انگلیس، ارزیابی آمریکاییها در مورد برخورد موشک را تأیید کردند. و نخستوزیر کانادا، جاستین ترودو، اظهار داشت شواهد نشان میدهد که این هواپیما توسط یک موشک ایرانی ساقط شدهاست.. نیویورکتایمز با بررسی یکی از فیلمهای منتشر شده در شبکههای مجازی که لحظهٔ برخود موشک به هواپیما را نشان میداد، صحت آن را با نظر کارشناسان خود تأیید کرد.
آمریکا، کانادا، بریتانیا، و استرالیا اعلام کردند این هواپیما بر اثر برخورد موشک زمین به هوا سقوط کردهاست.. سخنگوی دولت ایران اما بیدرنگ با انتشار بیانیهای هرگونه برخورد موشک را تکذیب کرد و آن را «عملیات روانی دولت آمریکا» عنوان کرد.. در رسانههای رسمی و خبری در ایران نیز، کارشناسان، تحلیلگران و عدهای تحت عنوان متخصصان هوافضا، احتمال شلیک موشک به هواپیما را «یک شایعه»، «دروغ»، «شیادی آمریکا»، «جنگ روانی» و «سناریوسازی دروغین غرب» توسط «دشمنان»، «معاندین» و «ضدانقلاب» برای «دشمنی»، «به حاشیه بردن حمله به پادگان عین الاسد» یا «تلاش شرکت بوئینگ برای جلوگیری از سقوط سهام و سرپوشی بر روی مشکلات فنی هواپیمای خود» معرفی کردند و احتمال شلیک پدافند و همچنین سقوط هواپیما با این شلیک را از لحاظ علمی رد کردند. روز ۲۰ دی نیز، خبرگزاری نسیم، نزدیک به سپاه پاسداران، براساس «منابع آگاه خود» در فرودگاه امام خمینی و «طبق فرم موجود اجازهٔ پرواز» اعلام کرد که در شب حادثه هواپیما دچار اشکال فنی بوده و مهندس ایرانی که پیشبینی حادثه را میکرده اجازهٔ پرواز را نداده بود، اما مهندس اوکراینی ایرلاین مخالف کردهاست و از این رو «فقط همان موتور هواپیما آتش گرفتهاست.».
حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، در تماس تلفنی با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین برای رفع اتهامها از تشکیل تیم مشترکی از کارشناسان دو کشور برای بررسی دقیق علت حادثه خبر داد. ایران همچنین از همهٔ کشورهای مرتبط به موضوع دعوت کرد در تحقیقات حضور داشته باشند. با وجود درگیری نظامی، ایران حتی از آمریکا نیز برای حضور در تحقیقات دعوت کرد که در پی آن هیئت ملی ایمنی حمل و نقل آمریکا بامداد جمعه ۲۰ دی ماه در بیانیهای اعلام کرد که در تحقیقات مربوط به سقوط این هواپیما حضور خواهد داشت.
با وجود تحلیلها و خبرسازیهای مختلف، همچنین پنهانکاریها و تکذیبهای متوالی، در نهایت در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۸، شلیک موشک به پرواز ۷۵۲ توسط ستاد کل نیروهای مسلح ایران تأیید شد.دلیل شلیک موشک به این هواپیمای مسافربری، در اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح، «خطای انسانی غیرعمد در تشخیص شیء پرنده» اعلام شدهاست.
در تاریخ ۱۳ بهمن، خبرگزاری اطلاعات و اخبار مستقل اوکراین، یونیان، اقدام به انتشار مکالمات برج مراقبت فرودگاه تهران در روز ساقط شدن هواپیمای اوکراینی کردهاست که براساس آن برج مراقبت از طریق خلبان پرواز «آسمان» در جریان شلیک موشک و ساقط شدن هواپیمای اوکراینی قرار گرفته بود.
روز شنبه ۲۱ دی ۱۳۹۸ دانشجویان و مردم معترض برابر دانشگاههای امیرکبیر و شریف تهران در اعتراض به حادثه شلیک موشک سپاه پاسداران به هواپیمای مسافری اوکراین و پنهانکاری مقامات جمهوری اسلامی دست به تجمع و تظاهرات زده و علیه «دروغگویی» و «پنهانکاری» مسئولان حکومت شعار دادند و خواستار استعفای علی خامنهای به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح شدند.
مقامات پنج کشور مرتبط با هواپیمای اوکراینی بر ضرورت ارسال جعبه سیاه هواپیما به خارج از ایران برای بازخوانی تأکید کردند.
زلنسکی رئیسجمهور اوکراین طی مصاحبهای در ۲ تیر ۱۳۹۹ اعلام کرد که چنانچه ایران به این تعهدات عمل نکند، موضوع را به دیوان بینالمللی دادگستری خواهد برد.