پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ سفیر سابق ایران در انگلستان براین باور است که اکنون ایران خواستار تعیین رقم تورم مقدار پولی است که به لندن واگذار شده که به نظر میرسد یک بحث حقوقی پیچیده است. اکنون گمانهزنی من این است که رقم طلب ایران احتمالا باید بیشتر از میلیون پوند باشد و احتمالا مابین 600 تا 700 میلیون پوند است. اما آنچه تاکنون لندن اعتراف کرده رقمی معادل 400 میلیون پوند بوده است.
سید جلال ساداتیان سفیر سابق ایران در انگلیس، در ارتباط با بحثهای مطرح شده پیرامون پذیرش بدهی چند صد میلیون پوندی به ایران توسط انگلیس، گفت: «در ابتدا ضروری است به این مساله وجه داشته باشیم که در دوران حضور اینجانب در لندن (1361-1365)، سفارت کشورمان چندان استقرار منظمی نداشت. با این وجود در همان دوران اولین مطالبات پیرامون طلب ایران از انگلستان طرح شد. واقعیت ماجرا این است که این طلب در ارتباط با ساخت تانک چیفتن و قطعات آن در پیش از انقلاب است. در آن دوران دو بار، پول از ایران دریافت میشود که یکی به اصطلاح به عنوان وام به سازمان آب لندن پرداخت شده که بعدا گفته شد این مقدار پول، کمک محمد رضا شاه بوده اما ظاهرا این مبلغ به عنوان قرض به لندن داده شده است.»
وی افزود: «پول دوم یا بدهیای که اکنون از آن به عنوان طلب تهران از لندن یاد میشود در ارتباط با مبلغی است که قبل از انقلاب محمد رضا شاه برای تحویل 1500 دستگاه تانک به انگلستان تحویل میدهد. البته بحث تحویل چند ناو نیز مطرح بود که در همان دوران حضور اینجانب در لندن به ایران تحویل داده شد. ناو تدارکاتی «خارک» و ناوهای جنگی «تنب بزرگ» و «تنب کوچک» ناوهای تحویلی ایران در آن مقطع بودند اما بر خلاف ناوها، مساله تانک ها همچنان به عنوان موضوع اختلاف دو طرف باقی ماندند. هر چند رقم دقیق قرارداد را در ذهن ندارم اما در آن دوران ظاهرا رقمی حدود 600 میلیون پوند طلب ایران از لندن بود. با این اوصاف، نمیتوانم با قاطعیت پیرامون این رقم سخن بگویم؛ این موضوع بیشتر کارشناسی است و اکنون انگلیسیها رقم 400 میلیون پوند را مطرح کردهاند.»
سفیر سابق ایران در انگلستان، در ادامه تصریح کرد: «انگلستان تا کنون حاضر نبود خود را در این جایگاه قرار بدهد که باید طلب ایران را برگرداند و هیاتهای کارشناسی که در مقاطع اولیه مطرح میشد مبلغی نزدیک به مبلغ اعلام شده کنونی را مطرح کردند اما نکته قابل توجه این بود که موضوع تا کنون همچنان مسکوت مانده است. با این وجود، اکنون دو مساله مطرح است، یکی اصل پذیرش بدهی که پذیرفته شده است و دیگری تعیین نحوه انتقال بدهی از سوی لندن به تهران است که نیازمند گفتگوهای کارشناسانه میان دو طرف است.»
ساداتیان در بخشی دیگر از گفتههای پیرامون چالشهای حقوق موجود پیرامون این پرونده تاکید کرد: «بحث مهم بر این اساس است که از دیدگاه انگلیسیها ایران سفارش تسلیحات داده و این کشور برای تهران این تسلیحات را ساخته ولی ایران در تحریمها مختلف قرار گرفته است؛ در نتیجه پولی برای اهدا و ارسال به تهران وجود نداشته و ندارد. این استدلال انگلستان به هیچ عنوان ضمانت و پشتوانه حقوقی نداشت. اکنون مساله این است که ایران خواستار تعیین رقم تورم مقدار پولی است که به لندن واگذار شده که به نظر میرسد یک بحث حقوقی پیچیده است. اکنون گمانهزنی من این است که رقم طلب ایران احتمالا باید بیشتر از میلیون پوند باشد و احتمالا مابین 600 تا 700 میلیون پوند است. اما آنچه تاکنون لندن اعتراف کرده رقمی معادل 400 میلیون پوند بوده است.»
بن والاس، وزیر دفاع انگلیس به تازگی با بیان این که کشورش فعالانه به دنبال پرداخت بدهی خود به دولت ایران درخصوص پرونده تانک های چیفتن در سال ۱۳۵۰ است، رسما بدهکار بودن انگلیس به ایران را پذیرفت.
این برای اولین بار است که دولت انگلیس میپذیرد در قبال قرارداد فروش تانک به ایران در زمان قبل از انقلاب اسلامی، به دولت ایران بدهکار است.
بن والاس ابراز امیدواری کرده که این موضوع می تواند برای آزادی نازنین زاغری راهگشا باشد.
به نوشته گاردین، والاس در نامهای به وکلای خانم زاغری نوشته است که دولت انگلیس میپذیرد که بدهی ایران باید پرداخت شود و درصدد یافتن راه حلی قانونی برای پرداخت بدهی است.
والاس که پیشتر عضو گروه دوستی پارلمانی انگلیس و ایران و منتقد تاخیر دولت در پرداخت بدهی ایران بوده، در این نامه نوشته است: پیشتر موضع خود را در رابطه با این پرونده اعلام کرده و به حل آن متعهد هستم.
به نوشته گاردین، اظهارات وزیر دفاع انگلیس نشان می دهد که دیدگاه او تغییری نکرده اما در این رابطه دولت به طور جمعی باید تصمیم گیری کند. با این حال گاردین تصریح کرد که این برای اولین بار است دولت انگلیس بدهی به ایران را پذیرفته است.
بدهی انگلیس به ایران مربوط به خرید تانکهای چیفتن در سال ۱۳۵۰ بین وزارت دفاع انگلیس و حکومت پهلوی است که قرار بود در قالب آن یک هزار و ۵۰۰ دستگاه تانک و خودروهای زرهی به ایران تحویل شود.
به گزارش گاردین، این قرارداد را «شاهپور ریپورتر» چهره سیاسی مرموز رژیم شاه ترتیب می دهد و محمدرضا پهلوی را ترغیب می کند که به جای خرید تانکهای المانی از انگلیس تانک چیفتن خریداری کند.
بنا بر این گزارش، ریپورتر عامل سازمان جاسوسی انگلیس بود که با انعقاد این قرار داد توانست به اقتصاد دچار رکود ان زمان انگلیس جانی تازه بخشد. به نوشته این روزنامه انگلیسی، شاهپور ریپورتر در سال ۱۹۷۳ میلادی به پاس کمک به منافع انگلیس در ایران از ملکه انگلیس مقام شوالیه دریافت می کند.
پس از انقلاب اسلامی این قرارداد لغو شد و با توجه به آنکه ایران همه پول قرارداد را پرداخت کرده بود، خواستار بازپسگیری پول خود شده است.
اما یکی از موضوعات مورد مناقشه بین ایران و انگلیس سود ۲۰ میلیون پوندی است که به این بدهی تعلق می گیرد. دولت انگلیس تاکنون به بهانه تحریمها از پرداخت بدهی و سود آن شانه خالی کرده است.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که انگلیس با استفاده از بلوکه کردن طلب ایران در نزدیک به ۴۸ سال گذشته سود قابل توجهی را کسب کرده است.
رای نهایی دادگاه درباره این بدهی قرار بود اسفند ماه گذشته صادر شود که با توجه به شیوع کرونا به تعویق افتاده است. بنابر گزارشها این رای قرار است در ماه آبان، پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا صادر شود.
به رغم تبلیغات رسانههای انگلیسی در خصوص آنچه گروگانگیری نازنین زاغری توسط ایران برای دریافت طلبش از دولت انگلیس مطرح میشود، دو کشور این موضوع را رد کرده اند.
زاغری تبعه ایرانی ــ انگلیسی است که ۱۵ فروردین سال ۱۳۹۵ توسط نیروهای سازمان اطلاعات سپاه کرمان در فرودگاه امام خمینی(ره) دستگیر و به زندان منتقل شد. او اسفند سال ۹۸ به دنبال بخشنامه رئیس قوه قضائیه برای اعطای مرخصی به زندانیان در اوضاع کرونا، به مرخصی آمد.