نگام ؛ اقتصادی _ “سکه ثامن” که در فضای مجازی طلا و سکه به مردم میفروخت، به کلاهبرداری میلیاردی متهم شده و اعلام ورشکستگی کرده است. پیشتر خبرگزاری فارس از طلای “امن” این شرکت نوشته بود. چرا مردم دوباره به دام افتادند؟
حسن مقیمی
خبرگزاری فارس اخبار نامتعارف و جنجالی زیادی منتشر کردهاست که تکذیب شدهاند.
تکرار این امر موجب گمانه شدهاست که این اخبار نادرست به دلیل سهو و اشتباه منتشر نشدهاند بلکه آگاهانه و عمدی منتشر میشوند.
دلیل این کار این خبرگزاریِ منسوب به سپاه پاسداران میتواند تأثیرگذاری اخبار نادرستش و به ادعای خود، «جنگ نرم» در عرصه رسانه باشد.
به اعتقاد آنها با تولید شایعات هدفدار میتوان در مقابل تهاجمات فرهنگی ایستاد.
تارنمای شرکت بازرگانی آریو پرگاس آیلین دو سال پیش فعال شد و نام سکه ثامن را بر خود گذاشت.
به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر ایران این شرکت از ابتدا هیچگونه مجوزی برای فعالیت نداشته است.
اگر چنین است چرا بانک مرکزی و وزارت ارتباطات وارد صحنه نشدند و آگاهیرسانی نکردند؟
چرا خبرگزاریفارس وابسته به سپاه پاسداران ، سکه ثامن را به عنوان شرکتی”امن” به مردم توصیه کردند؟
خبرگزاری فارس در خردادماه امسال در گزارشی نوشته بود: « مرکز سکه و طلای ثامن بعنوان بزرگترین و به روزترین مرکز خرید و فروش آنلاین طلا در ایران شناخته شده است. سرمایهگذاران میتوانند بدون هیچ گونه نگرانی نسبت به سرمایه گذاری در این مرکز اقدام کنند. زیرا این مرکز فعالیت خود را با مجوزهای معتبر و رسمی از جمله پروانه کسب و پروانه کسب الکترونیکی و نماد اعتماد الکترونیکی و نماد ثبت در رسانههای دیجیتال آغاز کرده است ودارای گواهی اس اس ال جهت امنیت کاربران است. همچنین طلای ثامن دارای تندیس مدیریت عملکرد در سنجش جهانی در زمینه طلا و جواهر و سنگهای زینتی میباشد.»
علیرضا صلواتی به پرونده موسسه ثامنالحجج اشاره میکند و به دویچهوله میگوید: «درست است که این دو موسسه فقط تشابه نامی دارند و دو مجموعهی کاملا متفاوت هستند، ولی هردو یک مخرج مشترک دارند و آن حامیان قدرتمندی است که در بدنه حاکمیت بخصوص در لایه سخت حاکمیت یا همان دولت در سایه دارند.»
این همه در شرایطی رخ میدهد که هنوز پرونده سوءاستفاده موسسات غیرمجاز در نظام پولی ایران باز است و نزدیک به سه میلیون نفر که به دریافت سودهای بالا دل خوش کرده بودند، پساندازهای خود را از دست دادند و بانک مرکزی نیز برای این که در شرایط بحران اقتصادی و اجتماعی اوضاع بدتر نشود، تامین ۲۰ هزار میلیارد تومان خط اعتباری را بر عهده گرفت.
پس از انتشار خبر ورشکستگی سکه ثامن شبکههای اجتماعی پر شد از انتقاد به آن دسته که درس عبرت از کلاهبرداریهای سابق نگرفتهاند و باز به دام همان “فاسدان” افتادند.
در زیر برخی از خبرهایی که توسط خبرگزار فارس منتشرشده و سپس تکذیب شده آمدهاست.
البته خبرگزاری فارس بر درست بودن برخی اخبار پافشاری میکند و تکذیبشان را رد مینماید.
ویکی پدیا هم برای اخبار کذب خبرگزاری فارس یک فایل در نظر گرفته است که در ذیل می خوانید :
زنده بودن ندا آقاسلطان
پس از قتل ندا آقا سلطان، فارس در خبری عنوان کرد که شواهد جدیدی در خصوص این موضوع یافت شدهاست:
«بنابراین شواهد، پس از اعلام خبر کشته شدن خانم ندا آقاسلطان در تهران فردی به همین نام در یونان اعلام موجودیت کرده و در تماسی با سفارت ایران در یونان و وزارت خارجه اعلام کرده که زنده است! وی همچنین گفته که عکسهایی که در شبکههای ماهوارهای و برخی از سایتها منتشر شدهاست عکسهای وی است! این خانم اعلام کرده که برای پیگیری این موضوع به زودی به تهران خواهد آمد.»
تابناک و العربیه نوشتند که خبرگزاری فارس، خبر از زنده بودن ندا آقاسلطان و اقامت او در یونان دادهاست. گاردین نیز در یک پوشش خبری لحظهبهلحظه، همین موضوع را به نقل از العربیه منتشر کرد.
خرید ۲۰ هواپیما از بوئینگ توسط ایران
خبرگزاری فارس در سال ۱۳۸۸ خبر فروش ۲٫۵ میلیارد دلار قطعات و هواپیمای شرکت بوئینگ از جمله ۲۰ هواپیما توسط دولت باراک اوباما برای جلب نظر ایران را داد که وزیر راه و ترابری ایران آن را رد و سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا آن را «شایعهای دروغین» خواند
خرید موشک اس-۳۰۰ توسط ایران
در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۳۸۹ خبرگزاری فارس پس از کمتر از دوساعت خبر خریداری حداقل چهار فروند موشک اس-۳۰۰ توسط سپاه پاسداران ایران که توسط این خبرگزاری منتشر شده بود را حذف کرد. فارس اعلام کرده بود که دو فروند ازاین موشکها از بلاروس خریداری شده که سخنگوی وزارت دفاع بلاروس این خبر را رد کرد.
دستگیری هفت سرباز آمریکایی
در سپتامبر ۲۰۱۰ خبرگزاری فارس خبر دستگیری هفت سرباز آمریکایی را حذف کرد. این خبرگزاری در خبر خود اعلام کرد بود که این سربازان بهصورت غیرقانونی وارد ایران شده بودند.
بازداشت سفیر سوئیس در ایران
بنا به ادعای رادیو فردا در تیر سال ۱۳۸۹ خبرگزاری فارس خبر بازداشت چند ساعته لیویا لئو آگوستی، سفیر سوئیس در ایران به هنگام سفر به استان خراسان شمالی را داد. دولت سوئیس خبر بازداشت سفیر این کشور را رد کرد.
خبرگزاری عصر ایران نیز به نقل از یک مقام مسئول در وزارت امور خارجه گفت: «سفر خانم لیویا لئو اگوستی، سفیر سوئیس در تهران به یکی از روستاهای شمال خراسان شمالی با هماهنگی و مجوز کامل وزارت امور خارجه انجام شدهاست. نیروهای امنیتی محلی ۲۳ تیر ماه سفیر سوئیس را به دلیل عدم شناسایی بهطور موقت بازداشت کردند که پس از هماهنگی با دستگاههای ذیربط، خانم لیویا لئو اگوستی، فوراً آزاد شد.»
دستگیری ۱۰ جاسوس انگلیسی
روز یکشنبه، ۲۶ آبان ۱۳۸۷، فارس به نقل از وزارت اطلاعات ایران خبر داد که ۱۰ جاسوس وابسته به انگلیس در مرزهای شرقی ایران دستگیرشدهاند ولی این خبرگزاری ساعاتی پس از انتشار این خبر، آن را تکذیب و اعلام کرد که رسانههای غربی به دروغ این خبر را به رادیو تلویزیون دولتی ایران نسبت دادهاند.
انفجار در مسیر حرکت احمدینژاد
در ۱۳ مرداد ۱۳۸۹ خبرگزاری فارس از انفجار یک نارنجک دستساز در مسیر حرکت خودروی حامل محمود احمدینژاد در سفر او به همدان و از دستگیری یک نفر دراین ارتباط خبر داد ولی دقایقی بعد درخبر خود «نارنجک دست ساز» را به «ترقه دست ساز» تغییر داد و درخبر اصلاحی خود گزارش داد که پرتابکننده ترقه به نشانه شادمانی این کار را کرده بود.
ممنوعالخروج شدن محمد خاتمی
درسال ۱۳۸۹، خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام اطلاعاتی از ممنوعالخروج شدن محمد خاتمی خبر داد. وکیل خاتمی خبر ممنوعالخروج خاتمی را نادرست دانست.
سخنان اصغر فرهادی در مراسم اسکار
هر چند در بسیاری از رسانههای دیداری و شنیداری صحبتهای اصغر فرهادی در هنگام دریافت جایزهٔ اسکار برای فیلم جدایی نادر از سیمین انعکاس یافت اما خبرگزاری فارس ضمن اعلام اینکه فرهادی در هنگام دریافت جایزه دخترش را در آغوش کشیده، سخنان وی را اینگونه منتشر کرد: «این جایزه را در حالی دریافت میکنم که همه جا در میان سیاستمداران صحبت از جنگ، خشونت و نامهربانی است، ایران با آن فرهنگ درخشان، غنی و کهن خود که در زیر گرد و غبار سنگین سیاست مدفون شده، با شما حرف میزند. من با افتخار و غرور این جایزه را به مردم سرزمینم تقدیم میکنم. مردمی که علیرغم تمام دشمنیها و تنشهایی که طی ماههای اخیر بر سر برنامه هستهای ایران میان غرب و ایران به وجود آمده، برای تمام فرهنگها و تمدنها ارزش قائلند.»
اما سپس خبر منتشره خود را تغییر داد و قسمت مرتبط با برنامه هستهای را حذف کرد.
مصاحبه با البرادعی
خبرگزاری فارس در تاریخ ۶ دی ماه ۱۳۹۰ اقدام به انتشار مصاحبهای جعلی با محمد البرادعی مدیر کل سابق آژانس بینالمللی انرژی اتمی کرد، در این به اصطلاح مصاحبه فارس اقدام به انتشار اظهارات وی دربارهٔ روابط آمریکا با اسرائیل کرد و انتقادات تندی از شورای عالی نظامی حاکم بر مصر را به وی نسبت داد.
دو روز بعد دفتر البرادعی با صدور بیانیهای انجام هرگونه مصاحبه توسط وی با خبرگزاری فارس را تکذیب و اعلام کرد مطالب منتسب داده شده به البرادعی در این سایت صحت ندارد.
برگزاری رزمایش مشترک روسیه، چین، ایران و سوریه
خبرگزاری فارس با انتشار خبری (۲۹ دی ۱۳۹۱) به نقل از برخی منابع غیررسمی اعلام کرد که: «بزرگترین رزمایش مشترک خاورمیانه با حضور ۹۰ هزار نیرو از چهار کشور روسیه، ایران، چین و سوریه بزودی در خاک و آبهای سوریه آغاز میشود.» این خبرگزاری در ادامه مدعی شد که چین موافقت مصر را برای عبور ۱۲ ناو جنگی از کانال سوئز دریافت کرده و همزمان با چین، ناو هواپیمابر و زیردریایی اتمی روسیه و کشتیهای جنگی ایران نیز وارد آبهای سوریه خواهند گشت. این خبر در برخی رسانههای داخلی ایران نیز بازتاب داشت.
اما مشاور سیاسی رئیس جمهور وقت سوریه (بشار اسد) بثینه شعبان در واکنش به این خبر، در مصاحبه خود با خبرگزاری اینترفکس اعلام کرد: «چنین چیزی وجود ندارد. گزارش سایت فارس دروغ است. مثل دیگر اطلاعات دروغی است که دربارهٔ ما (سوریه) منتشر میکنند.»
وزارت دفاع روسیه و وزارت امور خارجه چین نیز این خبر فارس را تکذیب کرده و آن را بیپایه و اساس دانستند.
مصاحبه با محمد مرسی
خبرگزاری فارس در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲ (۵ تیر ۱۳۹۱)، فردای اعلام ریاستجمهوری محمد مرسی، مصاحبهای را همراه پروندهٔ صوتی آن منتشر کرد که گفته شد ساعاتی قبل از اعلام نتایج رسمی انتخابات انجام شده.
فارس مدعی شد مرسی در مصاحبه خود با این خبرگزاری اظهار داشته که در قرارداد کمپ دیوید بازنگری خواهد کرد، خبر نخستین سفر رسمی خود به عربستان را (علیرغم اعلام آن توسط سخنگویش) تکذیب نموده و گفت با ارتش مشکلی ندارد، ولی انحلال مجلس او را هدف گرفته بودهاست و متمم قانون اساسی را -که اختیارات ریاستجمهوری را یکسویه محدود میکرد- قبول ندارد، و برای توازن راهبردی در منطقه با ایران رابطه برقرار خواهد کرد. فارس همچنین مدعی شد این خبر در خبرگزاریهای جهان و عرب و خود مصر بازتابی گسترده داشت و حتی از تلویزیون مصر (از شبکهٔ حیات) پخش شدهاست.
بیبیسی به نقل از سخنگوی مرسی در قاهره اعلام کرد که چنین گفتگویی اصلاً صورت نگرفتهاست. رویترز و خبرگزاری خاورمیانه (مِنا) نیز در خبرهایی جداگانه گزارش دادند که پاسخ پرسش خبرنگارانشان از نزدیکان مرسی در رابطه با مصاحبه فارس، تکذیب انجام مصاحبه بودهاست العربیه هم در گزارشی مدعی شد که یک مقام دفتر ریاست جمهوری مصر به خبرگزاری الشرق الاوسط اعلام داشته: «محمد مرسی رئیس جمهور منتخب مصر با هیچ خبرنگاری گفتگو نکردهاست.» العربیه در ادامه به نقل از فرید السید که سمت سخنگوی رسانهای ستاد انتخاباتی مرسی را برعهده داشته گزارش داد: «من به عنوان سخنگوی رسانهای ستاد محمد مرسی در قاهره تأکید میکنم که او با هیچ رسانه ایرانی پیش از اعلام پیروزیش گفتگو نکرده اما دربارهٔ مصاحبههایش پس از اعلام پیروزیش در انتخابات خبری نداریم چرا که او در پی تشکیل تیم رسانهای جدید برای ریاست جمهوری است.»
خبرگزاری ایرنا نیز در ابتدا با انتشار خبری اعلام کرد سخنگوی محمد مرسی با صدور بیانیهای هرگونه مصاحبه مرسی با خبرگزاری فارس را پیش و بعد از انتخابات تکذیب کردهاست؛ اما در خبری که بعداً منتشر کرد اعلام داشت که سخنگوی ستاد انتخاباتی مرسی در مصاحبه خود با این خبرگزاری اظهار داشته مرسی پس از پیروزی در انتخابات با هیچ رسانهای مصاحبه نداشته و تکذیب مصاحبه با فارس نیز به بعد از انتخابات مربوط میشود.
یاسر علی، سرپرست امور رسانهای محمد مرسی، به رسانههای مصری گفت دفتر ریاست جمهوری مصر قرار است به دلیل انتشار مصاحبه نادرست علیه خبرگزاری فارس شکایت کند. خبرگزاری ایرنا نیز در گزارشی به نقل از منابع متعدد از جمله رویترز، خبرگزاری فرانسه، الجزیره، العربیه، الحیات و القدس العربی اعلام کرد که محمد مرسی هیچگونه مصاحبهای با خبرگزاری فارس نداشتهاست. در مورد فایل صوتی نیز ایرنا با سخنگویان مرسی در قاهره تماس گرفته و معلوم شده که فایل صوتی تنها به همراه خبر فارسی منتشر شده و خبر عربی فاقد آن بودهاست. این فایل به سمع سیفالاسلام فرزند حسن بنا هم رسیده و همه مطمئن شدند که تقلبی است. نکته قابل تأمل این بوده که مرسی هرگز لهجه عامیانه محاورهای نداشته و این لهجه با شخصیت فرهیخته وی تناسبی ندارد همچنانکه تن صدا نیز صدای او نبود.
محبوبیت بیشتر احمدینژاد نسبت به باراک اوباما
خبرگزاری فارس در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۲ در بخش انگلیسی خود خبری را از هفتهنامهٔ فکاهی د آنیون در مورد محبوبیت بیشتر محمود احمدینژاد نسبت به باراک اوباما به عنوان خبر واقعی و با جا زدن به نام خودش منتشر کرد. این خبر که بعدها حذف گردید بیان میداشت که بنا بر نظرسنجی گالوب، ۶۰٪ روستائیان سفیدپوست آمریکا، احمدینژاد را به باراک اوباما ترجیح میدهند و حاضرند به او رأی دهند و به اینکه حداقل مسلمان بودنش را پنهان نمیکند احترام میگذارند.
دستگیری اردشیر امیرارجمند
خبرگزاری فارس در تیرماه ۹۲ به نقل از معاون عملیات قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران، از دستگیری اردشیر امیرارجمند، مشاور ارشد میرحسین موسوی خبر داد. اما امیرارجمند که همچنان در فرانسه بود در گفتگو با رادیو فرانسه خبر دستگیری خودش را تکذیب کرد.
پرواز جنگندههای سوری بر فراز تلآویو
روزنامه کیهان (به سرپرستی حسین شریعتمداری) و همچنین رسانههای حکومتی چون فارسنیوز، به نقل از رسانه خبری سوری «دام پرس»، خبری مبنی بر «پرواز جنگندههای سوری بر فراز آسمان شهر تلآویو» رخ دادهاست. منبع این خبر، برنامه طنز شبکه ده تلویزیون اسرائیل بود
شایعه مسلمان شدن یک جنینشناس یهودی
خبرگزاری فارس در اقدامی مشابه با شایعه مسلمان شدن انیشتین از مسلمان شدن یک جنینشناس یهودی به نام «رابرت گیلهم» خبر داد. این درحالی است که همچین فردی که اعلام شده بود، رئیس یک مرکز پزشکی تحت عنوان «انستیتو آلبرت انیشتین» است، وجود خارجی نداشته و شایعه مسلمان شدن او تنها در برخی وبلاگهای خارجی منتشر شده بود
بنابر این گزارش، دکتر عبدالباسط محمد السید، استاد آزمایشهای پزشکی مرکز ملی طبابت مصر اعلام کردهاست که «رابرت گیلهم» رئیس انستیتو آلبرت انیشتین و از بزرگترین متخصصان جنینشناسی در پی آشنایی با حکم عده زن مطلقه در اسلام و اعجاز قرآن در تعیین ۳ ماه برای این مدت، به اسلام گرویدهاست.
— خبرگزاری فارس در تاریخ ۹۱/۰۶/۰۴،
قاچاقچی و معتاد بودن سینا قنبری
سینا قنبری یک جوان معترض ایرانی بود که ابتدا در جریان تظاهرات ۱۳۹۶ ایران توسط نیروی انتظامی بازداشت و پس از انتقال به زندان اوین در روز ۱۶ دیماه در قرنطینه بند چهار این زندان درگذشت. بلافاصله پس از انتشار، خبر مرگ وی واکنشهای بسیاری در پی داشت. گمانهها بر این بود که وی یک معترض جوان بود که در تظاهرات دستگیر شدهاست. در این میان بخش کانال تلگرامی خبرگزاری فارس که تحت عنوان «فارس پلاس» فعالیت میکند، ادعا کرد که سینا قنبری فردی «معتاد» بوده که به اتهام «قاچاق مواد مخدر» بازداشت شده و هیچ ربطی به اعترضات سراسری دیماه ۱۳۹۶ در ایران ندارد. پس از انتشار فراخوان مردمی برای شرکت، در مراسم تشییع و خاکسپاری، این خبرگزاری ضمن انتشار نامهای منسوب به خانواده قنبری از توطئههای خارجی خبرداد و اظهار کرد که این مراسم به خواست خود خانواده قنبری، برای آنچه که این رسانه «ایجاد هزینه برای نظام و مردم کشور» نامید، لغو شده و همچنان بر عدم ارتباط وی با اعتراضات پافشاری نمود. این رسانه ادعا کرد که متن دستنویس نامه خانواده قنبری که به امضای اعضای خانواده رسیدهاست در اختیار خبرگزاری فارس قرار دارد. این در حالی است که هیچ تصویری از این نامه توسط خبرگزاری فارس منتشر نشدهاست. به گفته علیرضا رحیمی، نماینده مجلس شورای اسلامی که اندکی پس از اعتراضات از زندان اوین بازدید کرده بود، سینا قنبری روز ۱۰ دی در یکی از ایستگاههای مترو تهران به همراه ۲۱ نفر دیگر بازداشت شد. او هنگام ورود به زندان اعلام کرد که اعتیاد ندارد و به همین دلیل به بند افراد سالم فرستاده شد. در نهایت هم برای او وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی صادر شده بود..