نگام ، اقتصادی _ شرکت نورد و لوله اهواز، در سال ۱۳۴۶ به منظور تولید کلاف ورق گرم فولادی، لولههای سیاه، گالوانیزه، گاز و پروفیل با مشاركت بخش خصوصي تاسیس شد. تکنولوژی اين کارخانه که یک خط نورد گرم با ظرفیت حدود 100 هزار تن در سال بود، از انگلستان خریداری شد و این خط در سال 1351 به بهرهبرداری رسيد. در سال 1371 كارخانه نورد و لوله اهواز بازسازي شد و ظرفیت آن از 100 هزار تن به 600 هزار تن افزايش يافت و عرض ورق تولیدی از 520 میلیمتر به 600 میلیمتر تبدیل شد. اكنون اين شركت با 50 سال سابقه در امر تولید و عرضه محصولات فولادی با بالاترین کیفیت و طبق استانداردهای بینالمللی، فعاليت دارد.
به گزارش ماهنامه کارخانه دار اگرچه نورد و لوله اهواز در شرايط فعلي متاسفانه از ناحيه تامين مواد اوليه در تنگنا قرار گرفته است و امكان استفاده مناسب از همه ظرفيتهاي توليدي آن فراهم نيست اما اين شركت همچنان قادر است تا در صورت مساعدت بيشتر دولت و ديگر شركت هاي مرتبط، بتواند در زمينه ايجاد اشتغال و تامين نيازهاي بازار داخلي، نقش ويژه و موثرتري ايفا نمايد. در همين خصوص با دو تن از مديران اين شركت گفتگو كرده ايم:
خط مشی و اهداف
شركت نورد و لوله اهواز بعنوان اوّلين توليدكننده كلاف ورق گرم فولادي در كشور، اساسيترين هدف خود را بهبود مستمر كيفيت فعاليتها با حفظ کرامت نیروهای توانمند شرکت، به منظور افزايش رضايتمندي مشتريان و ساير طرفهاي ذينفع قرار داده است و در همين مسير، موفق به دریافت گواهینامههای «سیستم مدیریت کیفیت ISO9001»، «سیستم مدیریت زیست محیطی ISO14001» و «سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهای ISO18001» شده است.
واحدها و فرآیند تولید
شرکت نورد و لوله اهواز مشتمل بر واحدهای نورد گرم ورق، دو کارخانه لولهسازی، خطوط برش و دستهبندی کلاف ورق، گالوانیزاسیون، واحد اسیدشویی و روغنی نمودن ورق است:
1-کارخانه تولید اکسیژن: این کارخانه در راستای تحقق بخشی از اهداف کلان شرکت نورد و لوله اهواز و همچنین تحقق برنامههای تولید سالیانه تا رسیدن به سطح ظرفیت اسمی تولید، در سال ۱۳۹۲ به منظور تهیه اکسیژن مورد نیاز کارخانجات با مشخصات و ظرفیت توليديH 300NM3/ به روش CRYOGENIC (کرایوژنیک) یا سرد کردن عمیق از نوع LOW PRESSURE و با درجه خلوص 99/6 درصد احداث و راهاندازی گردیده است.
2-کارخانه نورد: اين كارخانه داراي دو كوره با ظرفيت هر يك 110 تن در ساعت است و ظرفيت نامي توليد سالانه آن 600000 تن كلاف ورق گرم فولادي از ضخامت 1/50 الي 8 ميليمتر و عرض حداكثر 600 ميليمتر است.
3-کارخانههای لولهسازی: کارخانه شماره يك: اين كارخانه با ظرفيت نامي 40000 تن، لولههاي درز جوش فولادي گاز و فشارقوي از سايز 2 الي 6 اينچ توليد ميكند.کارخانه شماره دو: اين كارخانه با ظرفيت نامي 40000 تن لوله درز جوش فولادي، علاوه بر توليد لولههاي سياه از سايز سه چهارم تا 4 اينچ، قادر به توليد لولههاي فشار قوي گاز و مقاطع چهارگوش و مستطيل ميباشد.
4-كارخانه گالوانيزاسيون: اين كارخانه داراي دو ديگ مذاب با ظرفيت نامي 30000 تن در سال، توليدكننده لولههاي گالوانيزه گرم است.
5-كارخانه اسيدشويي و روغني نمودن ورق: اين كارخانه در راستاي افزايش درجه مرغوبيت ورقهاي توليدي مبادرت به اسيدشويي و روغناندود كردن كلاف جهت مصارف خاص مينمايد. ظرفيت نامي اين كارخانه 120000 تن در سال است.
عمده توليدات اين شركت عبارتند از:
• انواع كلاف ورق گرم فولادي
• كلاف ورق گرم فولادي آجدار
• انواع كلاف ورق گرم اسيد شويي شده و روغني
• ورق فولادي مقاوم حرارتي
• انواع لوله هاي سياه و پروفيل
• انواع لوله هاي گالوانيزه بدون دنده و گالوانيزه دنده شده
• انواع لوله هاي گاز
• انواع تسمه ورق تخت
به رغم محدوديت در تامین مواد اولیه، حركت شركت رو به رشد است
محمدرضا یعقوبی، مشاور مدیرعامل شركت نورد و لوله اهواز در خصوص ظرفيت ها و انتظارات اين شركت مي گويد:
از سال 1375 كه روند توليد شركت نورد و لوله اهواز از سر گرفته شده است، همواره با کمبود مواد اولیه روبرو بوده و هیچوقت نتوانسته است ظرفیت اسمی 600 هزار تن را داشته باشد و همیشه با ظرفیتهای متغیر سالی 450 تا 300 هزار تن تولید داشته است. از اينرو، این شرکت توانسته حدود 5% از سهم بازار داخل را از آن خود کند که حدود 60% تقاضای بازار، توسط فولاد مبارکه و شرکتهای دیگر و کمبود بازار هم از واردات تامین میشود. در حقیقت همه نیاز بازار داخلي قابل تامین است اما مشکل ریشهدار ما تامین مواد اولیه است. مواد اولیه خط توليد ما، اسلب است و اسلب مورد نیاز کارخانه در 3 محل فولاد خوزستان، مبارکه و هرمزگان تولید میشود.
برای شرکت نورد و لوله اهواز به واسطه نزدیکی و کاهش هزینههای حمل و نقل، بهترین منبع برای تامین مواد اولیه، فولاد خوزستان است. اما با توجه به سیاستهای صادراتي فولاد خوزستان، ما همیشه در تامین اسلب با مشکل مواجه بودهایم. در حال حاضر حدود 600 هزار تن نورد و لوله اهواز و حدود 700 هزار تن کاویان و حدود یک میلیون و 200 هزار تن فولاد اکسین نیاز به اسلب دارند که در حقیقت، فولاد خوزستان نبايد حتي یک گرم از اسلب را از استان خارج کند چه رسد به اينكه بخواهد صاردات داشته باشد. به همين دليل ما مجبوريم اسلب مورد نياز را از ديگر استانها تامين كنيم.
درحال حاضر طبق مصوبه دولت، فولاد خوزستان باید در هر ماه 50 هزار تن مواد اولیه به منابع داخلی عرضه کند. در این صورت است میتواند بقیه مواد اولیه خود را صادر کند. اما 50 هزار تن فقط نیاز نورد و لوله اهواز است و بقیه کارخانهها بدون مواد اولیه خواهند ماند. همين معضل باعث میشود که همیشه در تامین مواد اولیه مشکل داشته باشیم و از طرف دیگر نیاز به ورق در بازار داخل به قدری است که با واردات تامین میشود. در واقع مواد اولیه که مثل قطرات خون حياتي است صادر میشود و بعد برای تامین محصولی که میتواند در داخل تولید شود، با واردات بازار تامین میشود. این وضعيت، هم از نظر منافع و هم از نظر منافع صنفی و کارآفرینی و حتی سیاستهای کنترل بازار قابل درك نيست.
چالش بعدی که همه صنایع و بخصوص ما با آن روبرو هستیم، به صورت کلی مالیات و به صورت خاص مالیات بر ارزش افزوده است. زیرا چه در خرید و چه در فروش در ابتدا 9% باید مالیات در نظر گرفته شود. مالیات یک چالش جدی برای تولید است. زیرا حاشیه سود تولید بسیار ناچیز است. از ديگر مشكلات بايد به افزایش شدید قیمتهای حاملهای انرژی اشاره كرد که تولید را فلج کرده است و کارخانهداران به شرکت گاز، آب و برق بدهکار میشوند زیرا خارج از توان کارخانهداران حاملهای انرژی را افزایش دادهاند. همه اين مسائل باعث شده است كه نورد و لوله اهواز نتواند با همه ظرفیتهايش کار کند و متاسفانه در 4 ماهه اول سال جاري، به جای اینکه 200 هزار تن تولید داشته باشد حدود 36 هزار تن تولید داشته است. وقتي توليد نباشد، مسلما حقوق كارگران پرداخت نميشود و نيروي كار انگيزه كار كردن نخواهد داشت.
نیروی کار در شرکت نورد و لوله اهواز بیش از هزار نفر است که به طور غیر مستقیم نيز بالغ بر 7 هزار شغل از حمل و نقل، خرید و فروش قطعات صنعتی گرفته تا حتی هتلداران، از فعالیت این شرکت کسب سود میکنند. مادامی که ما نه تنها در زمینه فولاد خامفروشی کنیم، همچنان تورم، ناامنی و بیکاری و خیلی از مشکلات دیگر پا برجا خواهند ماند. در هر صورت، بخش تولید و بويژه بخش خصوصي در اين شرايط خاص اقتصادي، از نهادهای حاکمیتی انتظار مساعدت جدي دارد تا بتوانند چرخه توليد و اشتغال را سرپا نگهدارند.
تامین مواد اولیه، باعث تحول در توليد و حركت شركت خواهد شد
حسن جعفری صالح، مدیر بهرهبرداری شركت نورد و لوله اهواز در خصوص توانمندي ها و موقعيت جغرافيايي ممتاز اين شركت مي گويد:
شركت نورد و لوله اهواز در محلي مناسب اين صنعت كه امكان دسترسي به مواد اوليه، دسترسي به جاده، راهآهن و راههاي آبي و بهرهگيري از نيروي انساني ماهر و مستعد وجود دارد، ايجاد شده است. همچنين، اين شركت در استان خوزستان و در نزديكي يكي از بزرگترين صنايع توليدكننده فولاد كشور (فولاد خوزستان) قرار دارد. اين امكان يعني دسترسي به مواد اوليه و هزينه حملونقل پايين از مهمترين مزيتهاي نسبي صنايع پاييندست است و به همين دليل صنايعي چون گروه ملي صنعتي فولاد ايران، نورد كاويان، فولاد اكسين كه از صنايع نوردي فولاد محسوب ميشوند، در جوار اين صنعت مادر ايجاد شدهاند و شرايط رقابتي مناسبي براي اين صنايع فراهم آمده و زنجيرهاي از صنايع مهم فولادي را تشكيل دادهاند. از آنجا كه سهم مواد اوليه و هزينه حملونقل مواد در اين صنايع حائز اهميت زياد است تامين مواد اوليه از طريق فولاد خوزستان نقش مهم و بسزايي در اقتصادي بودن توليد آنها دارد.
اما متاسفانه سالهاست اين مزيت نسبي به دلايل مختلف مورد چالش قرارگرفته و صنايع پاييندست فولاد مادر مورد بيمهري واقع شده است و اين صنايع، خصوصا نورد و لوله اهواز به دليل اقتصادي نبودن قيمت مواد اوليه و يا به دليل عدم عرضه مواد اوليه به قدر كافي، خسارتهاي فراوان ديده و زيانهاي انباشته زيادي را متحمل شده است. در شرايط فعلي كه نرخ ارز افزايش يافته و شرايط صادرات اسلب به دليل كاهش ارزش پول ملي بيشتر فراهم آمده است، صنايع فولادساز تمايل به صادرات محصول بيشتري از خود نشان ميدهند. در حاليكه صنايع پائيندست نياز فراوان به اسلب دارند، از عرضه اسلب به قدر كافي به صنايع پاييندست خودداري ميكنند. غافل از آنكه اين شيوه از صادرات هزينه سنگين پنهاني دارد كه در اثر توقف كارخانههاي پاييندست، بيكاري كارگران را تشديد نموده و معيشت كارگران مستقيم و غيرمستقيم را تهديد ميكند.
در هيچ كجاي دنيا پسنديده نيست صنعت بالادست كشوري مواد اوليه مورد نياز صنايع پاييندست آن كشور را به قصد كسب درآمد بيشتر به خارج از كشور صادر نمايد و زمينه بيكاري در صنعت پاييندست را در شرايط بحراني شدت بخشد. اين صنايع براي ادامه فعاليت توليدي خود نيازمند دريافت ارز دولتي خواهند بود كه در شرايط فعلي ناممكن و يا بسيار دشوار است. شركت نورد و لوله اهواز حدود 4 درصد از بازار كلاف ورق گرم فولادي كشور را در اختيار دارد و داراي نقش بسزايي در تامين ورقهاي با ضخامت 2 ميليمتر است. اين ورقها مورد نياز كارخانههاي توليدكننده لوله و پروفيل بوده و در صنعت ساختمانسازي كاربرد فراوان دارد.
چالش مهم ديگري كه شركت نورد و لوله اهواز سالهاست كه با آن مواجه است و در فعاليت اقتصادي آن نقش مهم و موثري دارد، نقدينگي مورد نياز براي سرمايه در گردش است. اگر بانكها تسهيلات ارزانقيمت و كافي در اختيار اين صنايع قرار ندهند، تامين قطعات يدكي مورد نياز (كه بخشي از آن بايد از خارج از كشور تامين شود)، مواد اوليه و دستيابي به ساير نيازمنديهاي توليد، دچار اشكال ميشود و رونق كسبوكار و تجارت كه حيات اين شركت را تضمين ميكند، از بين ميرود. صنايع پاييندست توليدكنندگان فولاد انتظار دارند دولت مردان و صاحبان اختيار در چرخه فعاليتهاي صنعتي همت و تلاش بيشتري نموده و درباره اين صنايع كه نقش مهمي در اقتصاد مردم خوزستان و كشور دارند تصميمهاي كارآمد و مبتني بر اقتصادي صنعتي اتخاذ نمايند.