پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی “رخنه در مسائل حراستی و حفاظتی” را “جمعبندی قطعی ما” در خصوص انفجار در تأسیسات هستهای نطنز عنوان کرد. کریمی قدوسی همچنین گفت، کاهش تعهدات برجامی در سایت فردو کامل اجرا نشده است.
جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، روز گذشته همراه با دیگر اعضای این کمیسیون از تاسیسات هستهای ایران در نطنز و فردو بازدید کرد.
نماینده مشهد و کلات در مجلس یازدهم امروز چهارشنبه اول مرداد (۲۲ ژوئیه) در گفتوگو با خبرگزاری “خانه ملت” گزارشی از این بازدید، و ارزیابی خود از علت احتمالی حادثه انفجار در تاسیسات نطنز ارائه داد.
کریمی قدوسی با اشاره به انفجاری که ۱۲ تیرماه گذشته در تاسیسات نطنز رخ داد، احتمال حمله هوایی به این مرکز را کاملا منتفی دانست.
“گزینه رخنه” در انفجار نطنز
او درباره علت این انفجار به خبرگزاری مجلس گفت: «گزینه رخنه در مسائل حراستی و حفاظتی جمعبندی قطعی ما است. چراکه اگر از بیرون شی با این نقطه برخورد میکرد، میبایست قطعاتی از آن مشاهده شود که طبق بررسیها مطلقا چیزی یافت نشده است.»
مطابق گزارشها، انفجار در تاسیسات نطنز روند تولید سانتریفیوژهای پیشرفته ایران را برای مدتی طولانی مختل میکند. سازمان انرژی اتمی ایران تائید کرده که این حادثه “خسارتهای قابل توجهی” به بار آورده است.
شورای عالی امنیت ملی ایران اعلام کرده است که بررسی علت این حادثه انجام شده، اما نتایج آن “به دلایل امنیتی” فعلا اعلام نمیشود. در گزارشهایی که منابع و رسانههای خارجی منتشر کردهاند، خرابکاری از داخل تاسیسات و انفجار از بیرون دو علت احتمالی انهدام بخشی از تاسیسات نطنز عنوان میشود.
اگر سخنان کریمی قدوسی درباره “جمعبندی قطعی ما” شامل ارزیابی نیروهای امنیتی نیز باشد، احتمالا شواهدی به دست آمده که ظن دست داشتن عوامل نفوذی به تشکیلات حفاظتی تاسیسات نطنز را تقویت میکند.
جواد کریمی قدوسی درباره انگیزه بازدید از تأسیسات هستهای نطنز و فردو گفت: «ما با هدف راستیآزمایی دولت و سازمان انرژی اتمی در اجرای پنج گام کاهش تعهدات برجام از سایت هستهای فردو و نطنز بازدید کردیم.»
جمهوری اسلامی از اردیبهشت سال ۹۸، همزمان با نخستین سالروز خروج آمریکا از توافق هستهای، اعلام کرد طی هشت ماه و در پنج مرحله اجرای تعهدات خود مطابق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را کاهش میدهد.
ایران در گام اول اعلام کرد دیگر اورانیوم غنیشده و آب سنگین مازاد بر سقف تعیینشده در برجام را به خارج منتقل نمیکند و در گام دوم رعایت سطح مشخصشده برای غنیسازی اورانیوم را کنار گذاشت.
“کاهش تعهدات برجامی در سایت فردو کامل نشده است”
مطابق برجام، غلظت اورانیوم غنیشده در ایران نباید از ۶۷/ ۳ درصد فراتر رود. کریمی قدوسی ابراز تاسف کرده که غنیسازی اورانیوم از حد چهار درصد فراتر نرفته است.
نماینده مشهد در مجلس که یکی از منتقدان سرسخت توافق هستهای و برجام شناخته میشود، با اشاره به اظهارات مسئولان دولتی درباره تعیین درصد غنیسازی به میزان مورد نیاز در دوره کاهش تعهدات، میگوید پیش از برجام در فردو اورانیوم تا ۲۰ درصد غنی میشد، اما دولت از بازگشت به این سطح خودداری کرده است.
مسئولان تاسیسات فردو به اعضای کمیسیون امنیت ملی گفتهاند، ایران ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد خود را مطابق برجام به روسیه منتقل کرده و در صورت نیاز میتواند آن را بازگرداند و به همین دلیل بازگشت به این سطح از غنیسازی ضرورتی ندارد.
جواد کریمی قدوسی در این باره گفت: «اعضای کمیسیون امنیت ملی تاکید کردند با توجه به ملاحظات حقوق بینالملل و اختیارات ما و آنچه اعلام کردیم، غنیسازی در فردو باید به نقطه اولیه برگردد، حتی به میزان یک کیلو باید غنیسازی ۲۰ درصد تولید کنیم. زیرا این اقدام گام چهارم کاهش تعهدات ایران را در فردو تثبیت میکند.»
کریمی قدوسی میگوید، با توجه به عدم افزایش درصد غنیسازی در فردو، کاهش تعهدات هستهای در این تاسیسات کامل اجرا نشده و “ضربهای که ما در فردو به موجب برجام خوردیم، جبران نشده است”.
برخلاف این ادعا، از پنج گامی که ایران سال گذشته اعلام کرد، فقط گام چهارم به تاسیسات فردو مربوط میشود که در آن صحبتی درباره افزایش غنیسازی نشده و مسئله فقط تزریق گاز به سانتریفیوژها است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، ۱۴ آبان سال پیش درباره گام چهارم کاهش تعهدات هستهای گفته بود: «طبق برجام ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم که قرار بود آنها بچرخند اما به آنها گاز تزریق نکنیم اما از فردا گازدهی را در فردو آغاز میکنیم. ما حساسیتهای طرف مقابل را میدانیم و همچنین میدانیم که ممکن است آنها سر و صدا کنند اما هر وقت آنها به تعهدات خود عمل کردند این گام ما قابل بازگشت خواهد بود.»
کریمی قدوسی با بیان اینکه در یال شمالی تاسیسات فردو گازدهی به سانتریفیوژها انجام شده، تائید کرد که کاهش تعهدات برجامی در تاسیسات نطنز نیر “به طور کامل” اجرا میشود.
صبح روز پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹ یکی از ساختمانهای تأسیسات هستهای نطنز دچار انفجار و آتشسوزی شد.
تصویرهای ماهوارهای از تأسیسات هستهای نطنز آسیبدیدگی یکی از ساختمانها در شمال غربی این تأسیسات را نشان میدهد که چند مؤسسهٔ مطالعاتی برآورد کردهاند که ساختمان آسیب دیده، کارگاه نصب و تنظیم سانتریفیوژها باشد.
تصاویر ماهوارهای منتشر شده، نشان میدهد که آسیبهای تأسیسات هستهای نطنز بسیار گستردهتر از آن چیزی است که قبلاً اعلام شده بود. بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز یکشنبه ۱۶ تیر ۹۹ تأیید کرد که آتشسوزیها میتواند توسعه و تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را برای یک زمان متوسط کند گرداند.
روز جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۹، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارش اختصاصی از حادثه انفجار در تاسیسات هستهای نطنز نوشت که این رخداد برنامه هستهای ایران را تا دو سال با تأخیر مواجه میکند. این روزنامه میگوید تصاویر جدید ماهوارهای از محل انفجار نشان میدهد که حجم تخریب به مراتب بیشتر از آنچه بودهاست که هفته گذشته به نظر میرسید.
سپس نیویورک تایمز اظهارات دو مقام امنیتی را بازتاب دادهاست که به ارزیابیهای جدید دولتهای ایالات متحده و اسرائیل از این رخداد اشاره دارد و ادعا میکند که چیزی تا مدت دو سال طول میکشد تا ایران برنامه هستهای خود را به نقطهای برساند که پیش از این انفجار بود. نتیجه یک تحقیق تأیید شده نیز نشان میدهد که بیش از یک سال زمان لازم است تا ایران ظرفیت پیشین خود برای تولید سانتریفیوژ را بازیابد.
در ادامه نیویورک تایمز نیز مینویسد که ظاهراً اسرائیل این حمله را مهندسی کردهاست. این رسانه اما هشدار میدهد که چنین اقدامی میتواند تنشها میان ایران و ایالات متحده را وارد مرحله خطرناکی بکند. نیویورک تایمز مینویسد که برخی مقامات مطلع از ماوقع، پیچیدگی انفجار در تاسیسات نطنز را با حمله سایبری استاکسنت به تأسیسات هستهای ایران در یک دهه قبل مقایسه میکنند که طراحی آن برای بیش از یک سال طول کشید.
فرضیه ابتدایی دربارهٔ انفجار در تاسیسات نطنز بر این بود که مواد منفجره در نزدیکی خط لوله گاز کار گذاشته بود، اما برخی کارشناسان نیز احتمال دادهاند که انفجار در نتیجه یک حمله سایبری رخ دادهاست. نیویورک تایمز مینویسد اگر چه ایران توضیح اندکی دربارهٔ علت این انفجارها داده اما با توجه به این شرایط مقامات غربی انتظار دارند دست به برخی اقدامات تلافیجویانه بزند که این اقدامات شاید حملاتی به نیروهای آمریکایی و متحدان آن در عراق باشد یا شاید حملات سایبری چنانکه قبلاً نیز چنین حملاتی را علیه موسسات اقتصادی آمریکا ترتیب داده بود یا حملهای که اسرائیل میگوید متوجه سیستم ذخیره آب این کشور بودهاست.