پایگاه خبری / تحلیلی نگام – با اعلام جدول زمانی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، بسیاری از رسانههای آمریکایی پرسشی را با نگرانی مطرح میکنند و آن اینکه چه سرنوشتی در انتظار میلیونها دختر و زن افغان است؟
از بزرگترین دستاوردهای دو دهه حضور آمریکا در افغانستان، آموزش، کار و اقتدار سیاسی زنان در افغانستان بوده است که توانستهاند از پشت حصارهای طالبان بیرون بیایند و به اساسیترین حقوق و آزادیهای بشری خود دست پیدا کنند.
مشارکت زنان در هر سه قوه قضاییه، مقننه و اجرایی چشمگیر است. دستکم چهار وزیر، چندین معاون وزیر و سفیر و دهها قاضی زن در این کشور فعالیت میکنند. اما در بحبوحه بازگشت طالبان چه در قالب توافق کلان سیاسی و چه از راه زور، نگرانیهایی جدی درباره تضییع حقوق زنان مطرح شده است.
در تازهترین مورد جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید که میزبان دانا باش، مجری تلویزیون سیانان، بود، پرسید خروج نیروهای آمریکایی سرنوشت زنان افغان را چگونه رقم خواهد زد.
آقای سالیوان میگوید: «نخست اینکه بایدن، رئیس جمهور آمریکا، تنها درباره کمکهای غیرنظامی، اقتصادی و حقوقبشری که برای محافظت از زنان و دختران افغانستان فراهم خواهیم کرد، صحبت نکرده است. ما طبعا این کار را خواهیم کرد. بایدن همچنان درباره ادامه تامین کمک به نیروهای امنیتی و دفاعی ملی افغانستان صحبت کرده است. ما ۳۰۰ هزار تن از این نیروها را آموزش و تجهیز کردهایم که از کابل و دیگر مناطق کشور محافظت کنند. هفت سال پیش بود که ناتو توافق کرد که روند انتقال مسئولیتهای دفاعی به این نیروها منتقل شود. جو بایدن گفت که سرانجام زمان آن رسیده که این کار انجام شود.»
این سوال و جوابها در چند هفته گذشته در رسانههای آمریکا بازتاب گستردهای داشته است و مقامهای ارشد آمریکایی درباره جایگاه زنان افغان و خطراتی که از ناحیه برگشت طالبان متوجه آن است، سخن گفتهاند.
پیشتر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به شبکه سیبیاس گفته بود که آنان با وجود خروج از افغانستان، همچنان به حمایت و آموزش نیروهای امنیتی افغانستان ادامه میدهند و مراقب خواهند بود که حقوق زنان در روند صلح پایمال نشود.
او افزوده بود که اگر طالبان میخواهند نزد جامعه جهانی پذیرفته شده و منفور نباشند، باید به حقوق زنان و دختران احترام بگذارند، در غیر این صورت آمریکا همه تلاشش را خواهد کرد تا طالبان را وادار به تغییر دیدگاهش کند.
آمریکا با انتقال مسئولیت در تمام سطوح به دولت افغانستان، به حمایت مالی و دیپلماتیک این کشور متعهد شده است. دولت افغانستان نیز از آمادگی خود به دفاع از ارزشهای دموکراتیک از جمله حقوق و آزادیهای زنان اطمینان میدهد.
اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان بارها گفته است که تثبیت جایگاه زنان و دفاع از آن برایش از اهمیت زیادی برخوردار است.
خطر از آنجا ناشی میشود که دیدگاه طالبان درباره زنان نسبت به سالهای گذشته تغییر چندانی نکرده است. هرچند گروه طالبان در تازهترین مقالهای که در سایت رسمی خود منتشر کرده، آورده است: «ما چنان نظام اسلامی را میخواهیم که تمام حقوق زنان در آن حفظ شود: زنان در میراث حق داشته باشند، در عوض قتل کسی، به خانواده مقابل داده نشوند و حق ازدواج و انتخابشان ثابت باشد، کسانی که بر زنان پاک دامن تهمت میبندند دره (نوعی شلاق) زده شوند و زنان با رعایت حجاب شرعی، در عرصه های آموزشی، بهداشتی، تجاری و اجتماعی به جامعه خدمت کنند.»
با این حال، بسیاری از زنان که دوران طالبان را سپری کردهاند، معتقدند که گروه طالبان همان زمان هم از حقوق اسلامی زنان افغان حرف میزد اما فضایی را حاکم کرده بود که کمتر زنی میتوانست در آن نفس بکشد.