پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ آیتالله حاج یوسف صانعی از مراجع تقلید شیعه صبح دیروز دار فانی را وداع گفت. حجهالاسلام هادی قابل جامی، پژوهشگر مسائل دینی و یکی از شاگردان مرحوم آیتاله صانعی با اشاره به ابعاد شخصیتی این مرجع برجسته تقلید در گفتگو با امتداد، اظهار داشت: ابعاد شخصیتی آیتالله صانعی در دو حوزه مورد توجه قرار میگیرد. نخست اینکه ایشان در حوزه زندگی شخصی خود، بسیار سادهزیست با شیوه طلبگی و سادهای روزگار میگذراند. وی، مرجعی مردمی و سادهزیستی بود که زندگی او هیچگاه تغییر نکرد.
آیتاله صانعی از شاگردان برجسته و مورد تائید امام بود
به گزارشامتداد _ بعد دیگر شخصیت ایشان در حوزه ابعاد فکری و فقهی ایشان مورد توجه قرار میگیرد. مرحوم آیتاللهالعظمی صانعی از اساتید ما بودند و من افتخار این را داشتم که در سالهای 62 و 63 در محضر ایشان تلمذ کنم. ایشان به مانند بسیاری از فقهای نواندیش ما، تغییر فکری داشتند و همواره به عنوان یکی از شاگردان برجسته امام، مورد تائید ایشان بود و اجتهادش هم به تائید امام رسیده بود.
یکی از خصوصیات ایشان این بود که فقه خود را به سمت عقلانیت برده و عقل را به عنوان یکی از طرق استنباط احکام مورد توجه قرار داد. ایشان عدالت را به عنوان یک محور در فقه مورد توجه قرار داد که احکام دینی و شریعت باید حتما، عادلانه باشد.
لذا ما شاهدیم که ایشان، نوآوریهایی را در فقه به وجود آورد که حتی برخی از حوزویان به آن واکنش نشان داده و اتهاماتی به او زدند. بعدها برخی از همان دیدگاهها و فتاوای ایشان در این عرصه که بر مبنای عدالت و عقل شکل گرفت در تقنین کشور به مانند بحث برابری دیه زنان و مردان، دیه غیرمسلمانان یا ارث زنان از عرصه و اعیان وارد شد.
برخی از فتاوای ایشان در دستگاه قضا، کارگشا بود. از آن جا که ایشان به مدت 4 سال، دادستان کل کشور بوده و مدتی نیز در شورایعالی قضائی بود، بنابراین به عنوان یک مرجعی که از قضات، استفائات زیادی دریافت میکرد، همواره پاسخگو بود. کما اینکه بیانات ایشان در دوجلد و تحت عنوان استفائات قضایی، هم اکنون در دسترس و مورد استفاده قرار گرفته است.
ما برای ایجاد تحول در حوزه پس از آیتالله منتظری به ایشان امید داشتیم
آیتالله صانعی یکی از مراجع نواندیش ما بود که فقدان ایشان بدون تردید برای حوزههای علمیه بزرگ خواهد بود. ما برای ایجاد تحول در حوزه پس از آیتالله منتظری به ایشان امید داشتیم. هر تحولی در حوزه استنباط در طول تاریخ حوزههای علمیه شیعه با واکنشهای تندی روبرو شده و حتی با بزرگانی چون، علامه حلی، مقدس اردبیلی و محقق سبزواری هم شاهد این نوع رویکرد از ناحیه سنتیها بودهایم.
قطعا بدانید که آیندگان در حوزههای علمیه از فتاوای آیتالله صانعی و آیتالله منتظری سود برده و به عنوان چراغ راه، میتوانند از آن برای روزآمد کردن فقه بهره بگیرند.
آیتالله صانعی، بخصوص پس از آیتالله منتظری، سیره ایشان را ادامه داده و در دفاع از مظلومان به صورت تمام قد وارد عرصه شدند. همان سیره مرحوم آیتالله منتظری از سوی آیتالله صانعی هم دنبال شد و ایشان، رسیدگی به خانواده زندانیان را بدون سر و صدا ادامه دادند. بسیاری از زندانیانی سیاسی که پس از سال 88 مورد ستم قرار گرفته و خانواده آنها، سرپرست خود را در حبس یا تبعید میدید از سوی آیتالله صانعی مورد رسیدگی قرار گرفتند.
میرحسین و خانم رهنورد، پس از رحلت امام مقلد آیتالله صانعی بودند
از جمله عزیزانی که به دلیل ارتباط دیرینه و تنگاتنگ، همیشه مورد دغدغه ایشان قرار داشتند، مهندس میرحسین موسوی و خانم رهنورد و آقای کروبی بودند. میدانیم که پس از رحلت امام، میرحسین و خانم رهنورد، مقلد آیتالله صانعی بوده و همه ساله به حضور ایشان رفته و وجوهات شرعیشان را به دفتر ایشان میپرداختند.
وقتی محصورین در حصر قرار گرفتند، آیتالله صانعی به مناسبتهای مختلف از این سه عزیز یاد کرده و برای آزادی آنها دعا میکردند. آرزوی آیتالله صانعی، رفع حصر و دیدار با محصورین بود که متاسفانه به حیات ایشان نرسید. امیدواریم که نصایح ایشان، مورد توجه آقایان قرار گرفته و نسبت به رفع حصر اقدام کنند.
آیتالله صانعی میگفت که آسیبهای من در مقابل رنج محصورین و زندانیان سیاسی ناچیز است.
ایشان همیشه از مظلومین و زندانیان سیاسی دفاع میکردند و همین مسئله هم، موجب بغض عدهای شده و به باید داریم که چگونه به بیت و دفتر ایشان به مانند آیتالله منتظری حمله کردند. حتی دفتر ایشان در قم، تقریبا نابود شد و با این حال، ایشان از مواضع خود پا پس نکشیدند. موضع ایشان هم این بود که این رخدادها برای من در مقابل رنجی که محصورین و زندانیان سیاسی تحمل میکنند، اتفاق بزرگی نیست.
آقایان وقتی از این رویکرد نتیجه نگرفتند، عزم خود را جزم کردند که مرجعیت ایشان را زیر سوال ببرند و در همین راه نیز، یک نفر از جامعه مدرسین این قضیه را مطرح کرده و تلاش کردند تا از طریق شبکه ائمه جمعه در کشور، مقلدین ایشان را با ریزش مواجه کنند.
برعکس، روز به روز بر مقلدان ایشان اضافه میشد و نسل جوان و تازه مقلدان هر روز بیشتر به این مرجع آزاد و نواندیش روی میآوردند و علاقه مردم به ایشان زیاد بود.