پایگاه خبری / تحلیلی نگام – چهارم شهریور ۱۳۱۵، 85 سال پیش در چنین روزی مرتضی ممیز در تهران زاده شد. او میگفت: «سرسختانه معتقدم باید با كارهایم سطح سلیقه را جلو ببرم. تا كنون پیش نیامده كه شیوه بزن برو را پیش بگیرم.»
مرتضی ممیز كودكی را در كوچه ارامنه محله مولوی تهران گذراند. نیای او به نقاش بنام رضا عباسی میرسد.
او در مدرسه اقدسیه و بامداد درس خواند و همزمان برای كمک به خانواده تابلونویسی میكرد و برای روزنامه “شاهد” كاریكاتور میكشيد. در 20 سالگی رشته نقاشی را در دانشگاه تهران آغاز كرد، ولی چون بايد كار میكرد، پس از ۹ سال به پايان رساند.
۲۴ ساله بود كه تصویرسازی را حرفهای پی گرفت. در “كانون آگهی زیبا” با یك طراح استرالیایی همكار بود كه يک مجله آلمانی به نام “گِبراوخز گرافيک” (گرافيک كاربردی) را میخواند. او در این باره گفته است: «با زحمت بسیار این مجله را آبونه شدم و هنر گرافیک دنیا را از طریق آن شناختم.»
احمد شاملو او را به “كتاب كیهان سال” و “كتاب هفته” برد كه تصويرگری آن را به عهده بگيرد. در آنجا نخستين بار عنوان “صفحهآرا” را برای اين كار جا انداخت: «كتاب هفته برایم یک دوره سیاهمشق برای خلاقیت بود.»
ممیز در 32 سالگی پس از يادگيری طراحی داخلی در مدرسه هنرهای آرايشی پاريس به تهران بازگشت و پیشنهاد تأسيس رشته گرافیک را در دانشگاه تهران داد و مدتی مدیر گروه گرافیک و عكاسی دانشكده هنرهای زیبا بود.
۳۵ ساله بود كه به ساختن انیمیشن پرداخت: «در هر سه فیلم كوتاهی كه ساختم جستجویی جدی برای شناختن سینمای متحرک كردم. آن سه فیلم سه نوع تمرین برای من بودند. علت گرایش من به گرافیک در واقع آن بود كه دیدم گرافیک مطلب را چشمگیرتر و خواناتر میكند. كارهای من معمولا ساختمان مشخصی دارند كه بر زمینهای خلوت بنا شده است. اين به گمانم از صراحت لحن من مایه میگیرد. من بیآنكه بخواهم مسطح كار میكنم. اصلا نمیتوانم چیزها را در پرسپكتیو ببینم. سادگی اگر بتوان به آن دست یافت، لُب مطلب است.»
او مدتی سرپرستی انجمن طراحان گرافیک ایران را بر عهده داشت: «یادگارها در واقع نشانه تلاشاند. حتا سنگ قبر آدم هم همین را میخواهد بگوید. جامعه هم وقتی به آثار هنری و ساختمان بشر احترام میگذارد به خاطر آن است كه آن را یادگار عمومی خودش میداند.»
از ماندگارترین آثار او لوگوهایی است كه برای نهادهايی مانند سازمان ملی استاندارد، کاشی ایرانا، سایپا و شهرداری تهران طراحی كرده است: «به قول خواجه عبدالله انصاری دنيا نه جای آسايش است، جای آزمايش است.»
مرتضی ممیز در ۶۹ سالگی در زادگاهش درگذشت.