نگام ، اجتماعی _ اخبار و تصاویری از خسارت بالای خرماکاران مناطق پاییندست خوزستان (آبادان و خرمشهر) در ماههای اخیر منتشر شدند که یادآور نخلهای سرشکسته و سوخته دوران جنگ ایران و عراق است. غم نابودی نخل و خرما، آنقدر سنگین بوده که عدهای از مردم خرمشهر را سیاهپوش کرده است. در همین رابطه، برخی رسانهها، گزارش یک مراسم سوگواری را در آخرین جمعه تیرماه امسال داده بودند که در حسینیه سیدالشهدا در بازار دهکده بریم آبادان به عنوان مراسم ختمی برای مرگ نخلها برگزار شد. برگزاری چنین مراسمهای آیینی نشانگر پیوند عمیق مردم این دیار با نخل و خرما و البته درد سنگین غم
نابودی کاشتههایشان است.
سارا آکالین
به گزارش خبرگزاری “ایلنا”، زمانی تعداد نخل های خوزستان ۶ میلیون بوده است. به گفته جاسم حزباوی، نخلکار نمونه، مدیرعامل شرکت تعاونی نخلداران استان خوزستان، معاون برنامهریزی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، آنچه که اکنون باقی مانده، چیزی در حدود یک میلیون نخل است. البته آمار از تعداد نخلها در هر شهر و در خوزستان، بسیار متفاوت و گاها متناقض است اما آنچه مسلم بهنظر میآید، این است که ۴۰ سال مصائب مختلف؛ از جنگ گرفته تا کمآبی و شورآبی، اکثر نخلها را در خوزستان از بین برده است.
رضا حمیداوی، کشاورز، نخلدار و مدیرعامل تعاونی میلاد شرق کارون درباره مشکلات نخلداران خرمشهر گفت: تعاونی ما، تقریبا ۱۲۰۰ هکتار را در مجاورت خرمشهر تحت پوشش دارد. ۱۰۰ نفر بهطور مستقیم عضو تعاونی هستند. ۱۰۰ نفر دیگر هم به شکلهایی از خدمات این تعاونی (مثلا برداشت آب) بهرهمند میشوند. عدهای هم که خودشان پمپ دارند و کار میکنند. در مجموع، در حَفار شرقی نزدیک به ۲۵۰ کشاورز هستند که اکثر نخلها و کشت و کارهایی که داشتهاند، از بین رفته است. من خودم؛ ۴۵۰ نخل و ۷ هکتار زمین یونجهکاری داشتم که تماما بیحاصل شدند.
وی در اشاره به کاهش میزان باردهی نخیلات در سال جاری، افزود: خوشهای که سابقا وزنش ۱۰ کیلو بود اکنون حتی ۲-۳ کیلو بار هم نمیدهد. در بسیاری موارد، بار خوشهها ریخته است. دلیل این مساله به آبی برمیگردد که به زمینهای ما میدهند. از اردیبهشت تا ابتدای شهریور، تنها ۲ مرتبه به زمینهای ما آب رساندهاند. اگر طی ۳ الی ۴ ماه به نخل آب مناسب و کافی نرسد، از بین میرود. درصد شوری (EC)این آب هم بسیار بالا است. فیالواقع، گرچه این آب از سدهای بالادست میآید اما شوری آن بسیار زیاد است. این امر موجب شده زمین قلیایی شده و زمینهای ما به شورهزار تبدیل شوند. لایه نمکی که روی زمین را فرا گرفته، آنقدر زیاد است که زمین را سفید کرده است.
حمیداوی با اشاره به ۶۱ سال سن خود، گفت: من دوران جنگ را به خوبی به یاد دارم. خدا را گواه میگیرم چهره منطقه حفار و نخیلات آن از فرط مشکلات آب، شبیه روزهای ابتدای جنگ شده است.
وی افزود: وضعیت بد آب، صحنههای فجیعی را در منطقه ایجاد کرده است. حیوانات وحشی و پرندگانی مثل کبوتر، که ناچار از نوشیدن این آب هستند، مرتبا در حال نزار شدن و مرگ و میر هستند. در کنار آب کارون که از وسط خرمشهر میگذرد، مرتبا لاکپشتهایی را میبینید که مردهاند و کنار آب افتادهاند.
حمیداوی سپس به انتقاد از نحوه احیای زمینهای حاصلخیز کشاورزی در منطقه شلمچه پرداخت و گفت: تحت عنوان طرح مقام معظم رهبری، مسئولان آمدند و گفتند که میخواهند زمینهایی را که از دوران جنگ رها شده و بایر شده بودند را احیا کنند اما آبی که برای این کار استفاده کردند، با درجه شوری بالا بود و عملا وضع را بدتر کرد.
از سوی دیگر نجم عبیدزاده، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خرمشهر در خصوص میزان نخیلات اظهار داشت: اکنون فضای نخیلات کل خرمشهر به حدود ۳۷۰۰ هکتار میرسد. از این میان، تنها ۲۱۰۰ هکتار آن بارور است. قبل از جنگ، ۱.۵ میلیون اصله نهال وجود داشت که اکثر آنها (یعنی بین ۶۵ الی ۷۰ درصد) آنها از بین رفتند. البته قابل ذکر است جهاد کشاورزی طی ۳ سال اخیر اقداماتی برای توسعه نخیلات کرده است.
وی در اشاره به وضعیت کنونی نخلهای این دو شهر گفت: اکنون نیز از نخیلات موجود، بین ۶۰ الی ۷۰ درصد آنها خسارت خوردهاند. با توجه به این شرایط، امسال ما محصول مطلوب را به بازار نمیتوانیم ارائه دهیم. افت محصول و کیفیت داشتهایم. در ۷۰ درصد از ۱۹۰ هکتار از اراضی کشت سبزیجات خرمشهر، دچار خسارت شدیم. بیش از ۷۰ درصد از ۱۴۰ هکتار زمین کشت یونجه خرمشهر نیز، از بین رفتهاند.