پایگاه خبری / تحلیلی نگام، سیروان منصوری، روزنامه نگار و مدیر سایت پناهندگی هانا است . در این مصاحبه قصد داریم با او در مورد مشکلات پناهجویی و مهاجرین در ترکیه، گفتوگو کنیم:
- صاحبهگر: حامد تقوی
با توجه به تغییرات به وجود آمده جهت پناهجویان در ترکیه و وضعیت دفتر یوان در ترکیه لطفا تحلیل خود را از این اتفاقات بیان بفرمایید؟
سیروان منصوری: با درود به شما و مخاطبان شما؛ البته بحث متوقف شدن کارهای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و جایگزینی اداره مهاجرت از سالها قبل مطرح بود، چرا که سازمان ملل عملا قراردادش با کشور ترکیه تمام شده بود و اداره مهاجرت هم از چند سال قبل در ترکیه تاسیس شده بود، چون ترکیه به عنوان یک كشور ترانزیت پناهدگی فاقد اداره مهاجرت بود و از این لحاظ با قوانین کمیسیون حقوق بشر اروپا در تضاد بود و بر اثر فشار اروپا و از آنجا که خود ترکیه هم می خواست به عنوان کشور امن از لحاظ اقامت پناهندگی شناخته شود ، اقدام به تاسیس اداره مهاجرت نمود. قبلا کارهای اداره مهاجرت را پلیس اتباع خارجی ترکیه انجام می داد.
- به نظر می رسد روند پذیرش پناهجو در کشور سوم برای پناهجویان ایرانی در تمام کشورها کاملا متوقف شده تحلیل شما در این مورد؟
سیروان منصوری: خیر، پذیرش برای پناهندگان ایرانی تمام نشده، منتها کند شده و اولویت بندی انجام گرفته است. بعد از پذیرش ٢ سال متوالی پناهندگان سوری از سوی کانادا در سالهای ٢٠١٦ و ٢٠١٧ و پس از آن فرمان اجرایی ترامپ در مورد منع ورود پناهندگان از مبدا شش کشور مسلمان، روند کند شد اما هیچگاه متوقف نشد و هنوز هم ادامه دارد و با توجه به کمی سهمیه پذیرش اولویت با کیس های خاص و پناهندگی و پناهندگان دارای بیماریهای خاص با مدارک پزشکی می باشد. با توجه به اعلام سهمیه مجدد کانادا و چند کشور اروپایی برای سال ٢٠١٩ ، به نظر می رسد امسال برای پناهندگان ایرانی در ترکیه از لحاظ تعیین وضعیت کشوری نسبت به پارسال بهتر باشد.
- نظر شما در شرایط فعلی آیا ثبت نام به عنوان یک پناهجو در ترکیه هنوز هم برای هموطنان ایرانی عاقلانه هست یا خیر؟
سیروان منصوری: خیر، به نظر من ثبت نام با این وضعیت به نفع پناهجویان ایرانی نیست، چرا که در طول یکی دو سال گذشته به طور فزاینده ای تمرکز کمیساریا و اداره مهاجرت از روی پناهندگان ایرانی برداشته شده و اولویت به پناهندگان سوری، عراقی و افغان داده شده است.با توجه به فعالتر شدن اداره مهاجرت و نقش موثر آن در بررسی پرونده های پناهندگی،به نظر میرسد پرونده های پناهجویان و پناهندگان ایرانی با حساسیت بیشتری بررسی خواهد شد و میزان ردی پرونده ها از طرف اداره مهاجرت بیشتر خواهد شد. به همین منظور توصیه این است که برای این موارد پناهجویان به کشورهای همجوار از جمله ارمنستان و یا آذربایجان بروند. البته ذکر این نکته ضروری است که در حال حاضر اداره مهاجرت به پرونده های زیادی ترک خاک داده و در این میان حتی کسانی بوده اند که قبولی کمیساریای عالی پناهندگان را هم داشته اند.
- تغییر وضعیت دادن پناهجوها و گرفتن اقامت موقت ترکیه به عنوان اقامت توریستی تا چه میزان درست یا غلط است؟
سیروان منصوری: خیر، این بیشتر شایعه ای است که در بین پناهنده ها رواج پیدا کرده است. فرد پناهنده برای دریافت اقامت قبل از هرچیز باید پرونده پناهندگی خود را در ترکیه که برگ برنده اوست، باطل کند که این کار اصلا عاقلانه نیست و از طرف دیگر، فردی که برای دریافت اقامت موقت ترکیه و سپس تبدیل به اقامت دائم اقدام میکند، اگر شرایط لازم را داشته باشد اصلا احتیاج به پناهدگی ندارد. هر فردی در ترکیه اگر شرایط لازم برای اقامت را احراز کند میتواند برای این کار اقدام کند. پس این مساله یک بحث انحرافی است که بین عده ای از پناهنده ها ایجاد شده است.
توصیه این است که اگر کسی هم خواست در این زمینه اقدام کند قبل از هرکاری حتما با یک وکیل مهاجرت در ترکیه مشورت کند که از قوانین کشور ترکیه در این زمینه اطلاعات کافی داشته باشد.
- راهکار شما با توجه به شرایط جدید پناهجویی درترکیه برای پناهجویان چیست؟
سیروان منصوری: به نظر من با توجه به سخت تر شدن پروسه پناهندگی، کسانی که واقعا مشکل اساسی در ایران ندارند، عمر خود را در اینجا تلف نکنند و برگردند، کما اینکه این بازگشتهای داوطلبانه مدتی هم هست شروع شده و بسیاری در حال فروش وسایل خود و برگشت به ایران هستند.
کسانی هم که فعلا در مراحل اولیه هستند و هنوز پیش مصاحبه یا مصاحبه اصلی نشده اند، به شرط آنکه جانشان در ایران در خطر نباشد، میتوانند به صورت داوطلبانه به ایران بازگردند که در این زمینه اداره مهاجرت هم استقبال میکند و حتی در زمینه هزینه های بازگشت هم در صورت ناتوان بودن فرد، مقداری کمک مالی خواهد کرد.حتی این افراد میتوانند به کشورهای همجوار بروند و در آنجا درخواست پناهندگی بدهند، اما حتما این بازگشتها باید با هماهنگی اداره مهاجرت باشد تا فرد برگه خروج از مرز را دریافت کرده و مشمول جریمه مدت اقامت در ترکیه نشود. منتها تا ٥ سال حق ورود به کشور ترکیه را نخواهند داشت.آنچه مسلم است اینکه با بررسی پرونده او توسط اداره مهاجرت، وضعیت سخت تر و بدتر خواهد شد.
- سکوت مدافعان و وکلای حقوق بشری نسبت به توقف پذیرش پناهجو در کشور سوم از نگاه شما چه توجیهی دارد؟
سیروان منصوری: با توجه به آنکه کمیساریا و اداره مهاجرت مستقل از کشورهای پناهنده پذیر عمل میکنند، در پذیرش یا عدم پذیرش پرونده های پناهندگی توسط کشورهای پناهنده پذیر،عملا اختیار یا قدرت اجرایی ندارند و به همین تبع حقوق دانان و فعالان حقوق بشر هم. اما این فعالان میتوانند با ارتباط با رسانه ها و گفتگو، برگزاری تجمعات و میتینگ ها و آکسیونهای مختلف، صدای پناهدگان باشند و از طریق تحریک افکار عمومی در کشورهای پناهنده پذیر، باعث شوند در این زمینه، مردم به طرق مختلف روی دولتهایشان فشار بیاورند.
- در پایان اگر ناگفته خاصی دارید بیان بفرمایید؟
سيروان منصوری: به نظر میرسد چشم انداز وضعیت پناهندگی در ترکیه، گنگ و ناروشن است. مشخص است که با پررنگ شدن نقش اداره مهاجرت، کمیساریا عملا اون قدرت سابق را نخواهد داشت و به نظر می اید با بررسی پرونده های قدیمی و تعیین تکلیف آنان در سال ٢٠١٩، عملا کمیساریا به تمام فعالیتهای باقی مانده خود هم در ترکیه به عنوان یک سازمان متولی پناهندگان پایان دهد و اداره مهاجرت، تنها نهاد تصمیم گیرنده در این زمینه باشد. توصیه ما این است اگر افرادی قرار است به قصد پناهندگی در ترکیه از ایران خارج شوند، حتما تمام جوانب کار را بسنجند و حتی الامکان سعی کنند کشور دیگری را به عنوان اقامت پناهندگی انتخاب کنند.
در پایان بابت وقتی که در اختیارم گذاشتید، سپاسگزارم.