✍️ عبدالرضا فرجیراد
اروپاییها بر اساس گزارش رئیس آژانس مبنی بر عدم همکاری ایران برای نظارت این نهاد بر دو سایت هستهای، اقدام به فراهم کردن بستر تصویب قطعنامهای در شورای حکام کردند که پس از توافق برجام، بیسابقه بود.
بر این اساس از آن جا که ایران نیز اعتقاد داشته که این گزارش رئیس آژانس بر اساس جاسوسی اسرائیلیها صورت گرفته، طبعا اجازه بازدید از این مراکز را نخواهد داد.
به ویژه که طرف ایرانی، معتقد است که اگر اجازه این بازدید را صادر کند، این خواسته به جلو آمده و پس از آن بازدید از دیگر سایتها و مراکز نظامی را مدنظر قرار خواهد داد.
به هر حال اتفاق تصويب قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص لزوم نظارت آژانس بر فعالیتهای هستهای ایران به پیشنهاد سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیه رخ داده است. اگر ایران اجازه این بازدید را ندهد که به زعم من هم، نخواهد داد، این احتمال وجود دارد که همکاری بیشتر و نزدیکتری را طی ده روز آینده در شورای امنیت و با پیش نویس قطعنامهای از سوی پمپئو بین اروپا و ایالات متحده شاهد باشیم.
این گزارش و مصوبه آژانس راه را برای آمریکا هموار کرد تا طی ده روز آینده امیدواری بیشتری برای تحریم تسلیحاتی ایران یا مکانیزم ماشه داشته باشد.
از سوی دیگر، روسیه و چین به قطعنامه تروئیکای اروپایی در شورای حکام رای منفی دادند و این احتمال وجود دارد که طی ده روز آتی طرح تحریم تسلیحاتی کشورمان در شورای امنیت هم از سوی این کشورها مورد وتو قرار بگیرد.
آنچه در این میان رخ داده، نقش منفی بوده که اروپاییها ایفای آن را بر عهده گرفتند و تصور و انتظار بر این بود که اروپا تا زمان انتخابات ایالات متحده، اقدام مثبتی در راستای هموار کردن راه برای ترامپ صورت ندهند.
اروپاییها علاوه بر گرفتن مصوبه شورای حکام علیه ایران، طرح دیگری را در دست تهیه دارند که به موجب آن، ایران به مدت یکسال تحت تحریمهای تسلیحاتی به ویژه سلاحهای قابل توجه و استراتژیک قرار بگیرد و در عین حال برای مبادله سلاحهای کوچکتر مجاز شناخته شود.
طرحی که البته به زعم من، پذیرش آن توسط ایران بعید به نظر میرسد. استدلال اروپا در این بین، این است که حد وسط را در نظر گرفته تا از تصویب تحریم تمام و کمال از سوی آمریکا علیه ایران جلوگیری کند.
اخیرا مواضعی در خصوص لزوم خروج ایران از NPT توسط برخی از فعالین سیاسی مطرح شده که البته، مسئله جدیدی نیست. حتی پس از برجام و در زمان باراک اوباما نیز شاهد این دست مواضع بودیم.
اما واقعیت این است که ما در کشور، نهاد عالی به نام شورایعالی امنیت ملی داریم و نهایتا هم، مقام رهبری باید نسبت به چنین مسائلی بر اساس منافع ملی تصمیم بگیرند.
بنده بعید میدانم که خروج ایران از NPT در دستور کار شورایعالی امنیت ملی قرار بگیرد و اساسا چنین مسئلهای در برنامههای جاری تصمیمگیری در نظام مطرح شود.
به نظر من، باید با اروپا راه گفتگو را بازتر کرده و خطرات این تعامل با واشنگتن را به آن گوشزد کرد. ما نباید همه پلها را پشت سرمان خراب کنیم.
به هر حال این تعجیل اروپاییها به ضرر هر دو طرف بوده و باید راهی را در پیش بگیریم که برجام حفظ شده و همانگونه که اروپا در این مدت با ترامپ بازی کرده، این 4 ماه را هم به همین منوال ادامه دهد تا با توجه به نتیجه انتخابات ایالات متحده راهکار مناسب را در نظر بگیریم.