نشانه شناسی مطالعه نشانه ها نمادها است. در نشانه شناسی هر چیزی نشانه است و همه چیز نشانه است ، از مفهوم خدا ، اشیاء ، مفاهیم انتزاعی ، مفاهیم تجریدی تا آثار هنری و یا نشانه های رفتاری ، حتی چشمک زدن و …
ترکیب هر نشانه :
1. آیکون / 2. معنای مستقیم / 3. معنای غیر مستقیم
همچنین نشانه ها به سه دسته نشانه های ” مشترک / متفاوت / متعارض ” تقسیم میشوند.
نشانه های مشترک ، نشانه هایی هستند که در هر سه بخش اصلی نشانه ی مفهوم یکسان را تداعی میکنند ، مانند نشانه های راهنمایی و رانندگی
نشانه های متفاوت ، نشانه های هستند که یک ظاهر دارند ، اما برداشت های متفاوت از آن متناسب با هر اندیشه و فرهنگی ممکن است بشود که تفاوت دارند
نشانه های متعارض که به آن قسم از نشانه ها اطلاق میشود که یک ظاهر دارند اما معانی متعارض از آن برداشت میشود که محل اخلاف و دعواست ( مانند برخی نشانه های مذهبی که در جامعه ای نماد کفر و در جامعه ای دیگر نماد توحید است.
نشانهشناسی علمی است که به بررسی انواع نشانهها، تعبیر آنها، و قواعد حاکم بر نشانهها میپردازد؛ و چگونگی ارتباط و معنا را در پدیدهها و نظامهای نشانهای گوناگون مطالعه میکند. نشانه، پدیدهای ملموس و قابل مشاهده می باشد که جانشین یک پدیدهی غایب میشود و بر آن دلالت میکند.نشانه، ضرورتاً باید نمود مادی داشته باشد تا بهوسیله یکی از حواس انسان دریافت شود. اما چیزی که نشانه بر آن دلالت میکند میتواند مادی یا ذهنی، واقعی، یا خیالی، و طبیعی یا مصنوعی باشد. آنچه در یک بافت نشانه است، خود در بافت دیگر میتواند مدلول یک نشانه دیگر باشد. در عین حال هر پدیده میتواند در بافتهای متفاوت، نقشهای نشانهای متفاوتی داشته باشد. به مجموعهای از نشانهها و قواعد حاکم بر روابط میان آنها که یک نظام را میسازند، رمزگان گفته میشود و در چارچوب همین نظام است که نشانهها تعریف میشوند و ارزش و معنا پیدا میکنند. در چارچوب همین نظام و بر پایه قواعد و روابط موجود در آن نشانهها با یکدیگر ترکیب میشوند و یک پیام یا متن را میسازند.
علم نشانه شناسی با بررسی نشانه ها کمک می کند تا افراد دنیای اطراف خود را به واسطه نشانه ها درک کنند و کمک می کند تا نظام های نشانه ای رمزگذاری و رمزگشایی بشوند و افراد را قادر می سازد تا از رهگذر این نشانه ها بتوانند ارتباط با جهان اطراف خود برقرار بکنند .
نشانه شناسی چون نشانه ها را در جامعه مورد بررسی قرار میدهد ، بنابراین جامعه هم چیزی جز فرهنگ آن جامعه نمیباشد ، بنابراین نشانه شناسی به نوعی درک فرهنگ اجتماعی جوامع میباشد.
فرهنگ متنی است نوشته در اذهان عمومی اجتماعی که برآمده از لذت ها و ناخوشیهایی است که در تاریخ یک اجتماع وجود دارد ، چون هر فرهنگی تاریخ خود را دارد بنابراین ه راجتماع فرهنگی از هر اجتماع فرهنگی دیگر متمایز میگردد ، عربها از فارس ها ، ترکها و اروپاییان و غیره …
در این مقاله قصد داریم به معرفی برخی از نشانه های مشترک برآمده از تمام اعصار بشر و تمام ابناء بشر بپردازیم .
نشانه های مشترک در اصولی که بر اساس آن نمادهای مشترک شکل گرفته اند تبلور میابد ، بنابراین نمادهای مشترک خود بیان نشانه های مشترک است.
برخی از مهمترین نشانه های بشری که از مقام خواست گاه های انسانی شکل گرفته اند ، عبارتند از :
نشانه یا نماد دشتگاه قضایی / عدالت : حقوق انسان ها ، جلوگیری از ظلم و اجحاف به یکدیگر
نشانه یا نماد خانواده : حق برخورداری از زوج و تداوم خانواده
نشانه یا نماد استقلال : حق برخورداری از بیان ارزش های متمایز یا جوامع مختلف یا دولت های متفاوت و … ( نماد پرچم ها و اعلامیه های استقلال )
نشانه یا نماد احترام به بزرگتر یاقهرمان: حق برخورداری از برپایی مناسک ، شعائر به یاد بزرگان ، اسم گذاری خیابانها و اماکن
نشانه یا نماد احترام به همنوع : انجمن های خیریه ، مراکز بهزیستی ، کمک به مستمندان و سالمندان و غیره …
نشانه یا نماد آشتی با طبیعت یا حفظ محیط زیست : شعار ها و اندیشه ها و کمپین های حفط محیط زیست
نشانه یا نماد دانش و علم : مراکز آموزشی و میزان گسترش آن
نشانه یا نماد ثروت و مالکیت افراد : حقوق کسب و درآمد و توزیع درآمد در جامعه
نشانه یا نماد آزادی و استقلال در تصمیم گیری : حق انتخاب شدن و انتخاب کردن و حق برخوردای از رسانه ها ، چه رسانه های سنتی مثل سخنرانی ها ، یا رسانه های مدرن مثل رسانه ی مجازی و …
نشانه یا نماد نظم اجتماعی : حق برخورداری از برنامه های فردی و جمعی و تلاش برای گسترش آن و ممانعت در تعارض بین آنها ، سازه های مانند پلیس و سایر نظامهای قانونی
نشانه یا نماد مشارکت اجتماعی در سطوح گروهی ، ملی ، منطقه ای : انجمن های تخصصی ، مجالس ملی ، شوراهای شهری ، ملی ، سازمان های فرا ملی ، مانند اتحادیه اروپا یا پزشکان بدون مرز …
همه این موارد و بسیاری از موارد دیگر آنچه هستند که انسان ها بدنبال خواسته های خود آن نشانه ها و نماد هارا ایجاد کردند.
در این مقاله بطور کلی به نشانه های مشترک انسن ها پرداخته شد ، اما در مقالات بعدی به تبیین بخش های اصلی یک نشانه و همچنین نشانه های متفاوت و معارض خواهیم پرداخت …
پایان …