✍️ بهزاد احمدي نيا
?? چهل سال پیش، در دهه ۸۰ میلادی، وقتی لبنان زیر خاکستر جنگ داخلی بود، ایران واسطه شد تا گروگانهای آمریکایی که در دست حزبالله بودند آزاد شوند. در آن زمان تهران با استفاده از نفوذ خود تعدادی از گروگانها را آزاد کرد و مخفیانه با اسرائیل نفت و با آمریکا اسلحه معامله کرد تا به زخم جنگ با عراق بزند؛ معاملهای که در تاریخ آمریکا تحت عنوان «رسوایی مکفارلین» ثبت شده اما در ایران «رسوایی» وجود ندارد.
??چهاردهه بعد، حزبالله و دولت لبنان واسطه میشوند که ایران یک «جاسوس» یا «گروگان» آمریکایی را آزاد کند اما اینبار سخنگوی قوه قضائیه رسماً و با رشادت اعلام میکند که صرفاً تقاضای سید حسن نصرالله موجب آزادی بوده و هیچ مذاکره و معاملهای انجام نشده است؛ آن هم در شرایطی که مملکت در آستانه یک محاصره بینالمللیست و همه جهان به تهران نماینده میفرستند تا حکومت ایران را متوجه خطری که در حال شکل گرفتن است بکنند. گویا پوست خربزههای دیپلماتیک برای تهران جذابتر هستند، چه اینکه همین آقای نصرالله چند ماه قبل در مقام یک تحلیلگر نفتی طی مصاحبهای به دنیا هشدار داده بود که در صورت لغو معافیتهای تحریمی نفت ایران، قیمت جهانی نفت سر به فلک میزند؛ آرزویی که دولت ایران هم داشت اما بهوقوع نپیوست.
??دیروز وزیر امورخارجه آلمان در تهران بود، فردا شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن میآید و دیپلماتهای عراق و پاکستان و قطر هم که دایم رفت و آمد میکنند. در این میان دیگر حرفها و اظهارات دیپلماتیک کنار گذاشته شده، کما اینکه وزیر قطری سه روز پیش علناً اعلام کرد بنبستی که تهران و واشنگتن در آن ایستادهاند و قدمتی چهل ساله دارد، اگر ادامه یابد فقط با جنگ شکسته میشود. وزیرامورخارجه آلمان هم در کنار ظریف ایستاد و گفت خروج ایران از برجام قابل قبول و قابل دفاع نخواهد بود. پرسش اینجاست که اگر همه اعتراف میکنند که آمریکا بازی را برهم زده، چرا از ایران توقع دارند؟ ما چه کردهایم یا چه نکردهایم که به این عاقبت دچار شدیم؟
?? تنهایی بینالمللی تهران ناشی از درک غلط و باور کهنهی حاکمان از سیاست بینالمللی و تعاملهای حاکم بر جهان است. واقعیت این است که فکر میکردیم جهان بدون ما نابود میشود، نفت داریم، گاز داریم، اراده انقلابی داریم و دنیا هم موظف است به قوانینش احترام بگذارد اما بوسنی و عراق و لیبی را ندیدیم که وقتی زور و دوست و رفتار صلحآمیز نداشته باشیم، دنیا ابایی از برهم زدن بازی نخواهد داشت. امروز دیگر دنیا نه نیازی به نفت ما دارد و نه گازمان تحفهی خاصیست تا بتواند دوستیِ قابل اتکا برایمان دست و پا کند.
??در ماجرای تجارت هم درکی از تغییر دنیا نداریم. درست مثل اینکه کسانی در مجتمعهای خیابان پاستور تهران بر مسند هستند که در چهل سال گذشته در یک اتاق ایزوله بودهاند و نمیدانند جهان چه تغییراتی کرده است. دولت ماههاست که بارها با زبان تقاضا و تهدید به اروپا میگوید باید نظامی اقتصادی راه بیندازد که با ایران تجارت کند اما در اروپا تجارتِ هیچچیز در اختیار هیچ دولتی نیست و این بخش خصوصیست که این امور را انجام میدهد. برخلاف ایران، هیچ بازاری با دستور و صحنهچینی کار نمیکند. سرمایه قوانین خودش را دارد و هرگز خود را در معرض خطرهایی مثل مصادرهی انقلابی، ملی کردنِ ناگهانی، تحریمِ بینالمللی و امثال آن قرار نمیدهد. کدام یک از این خطرها در ایران وجود ندارد؟
??دم خروس این تهدید و تقضاهای دولت در مصاحبه روزهای اخیر وزیر نفت بیرون زد. اینکه حتی چین که اقتصادی نیمه دولتی دارد و دو شرکت نفت دولتیاش مشتری ایران بودند هم اکنون چهل روز است نفت نخریده، اینکه روسها که امید بسیاری از قدرتمندان ایران بودند اجازه ورود هیچکس به بازار اروپا را نمیدهند، اینکه فروش نفت اینروزها عملا غیرممکن است و کسانی که ادعا میکنند میتوانند فقط به دنبال غارت هستند و البته اینکه در دوره پیشین تحریم هم فروش به بهای میلیاردها دلار رشوه و اختلاس و فساد ممکن شده بود.
⚠️⚠️آخرین سنگر که همان آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود که آمریکا و اسرائیل هم نتوانستند مجبورش کنند گزارشی علیه ایران بدهد، با اقدامات خود ایران امروز اعلام نگرانی کرد. در شورای امنیت هم پروندهای با عنوان «انفجارهای فجیره» در حال قطور شدن است که در صورت رفتن به زیر فصل ۷، ممکن است ایران را به فصل آخر برساند. همه اینها برای این است که ما در کوچه تنگی به نام «ترامپ» دیوارِ «مذاکره نمیکنیم» کشیدیم و حالا تهِ بن بستی که ساختهایم فریادهای نامفهومی سر میدهیم.