✍️ناصر مهدوی
هر سال با فرا رسیدن ماه محرم؛ شیعیان به یاد روز دردناک عاشورا و شهادت مظلومانه امام حسین مراسم گسترده عزاداری بپا می کنند و بیشتر از آنکه در راز شهادت امام و دردهایی که در سینه داشت تامل کنند؛ با پرپایی هیات و مراسم سوگواری؛ می کوشند از این طریق ارادت خود را به ایشان نشان بدهند و در همین حد خود را پیروان امام بدانند.
پیروانی که بیشتر آنها پس از پایان مراسم عزاداری؛ امام حسین را تا سالی دیگر فراموش می کنند و از شخصیت امام حسین پند چندانی نمی آموزند.
شگفت آور این است که در منابعی که همین شیعیان عزیز نقل می کنند؛ یاد آوری می کنند که امام حسین در آخرین دیداری که با خواهر بزرگوارش حضرت زینب داشته از او می خواهد که در صورت وقوع جنگ و شهادت امام و یارانش؛ بجای شیون و زاری صبور و شکیبا باشد و با حضور در مجالس عمومی از اهداف بلند برادرش پرده بردارد و به جای دم زدن از خیمه سوخته و سرهای بریده؛ از ایستادگی برادرش در برابر ظلم؛ از عزت و سرفرازی او و از عدالت طلبی و مساوات خواهی امام؛ سخن براند و مراقبت کند تا پیام این قهرمان بزرگ؛ به وسیله فرصت طلبان دنیا پرست تاراج نشود و آرمانهای بزرگ او سرمشق انسانهای اصیل و آزادی خواه باشد.
صد دریغ که علیرغم اطلاع از وصیت امام حسین؛ بیشتر شیعیان امام حسین پس از زمانی کوتاه از مرگ باشکوه ایشان؛ راه دیگری را طی کردند و از تامل و تحلیل منطقی رویداد عاشورا؛ روی برگردانده و عظمت این حادثه تکان دهنده را در حد تحریک عواطف و ابراز احساساتی اندوهبار فرو کاستند.
چرا این گروه محترم به جای پرده برداری از اهداف درخشان امام حسین؛ به برجسته کردن گریه و سوگواری روی آوردند و زنجیر زنی و نوحه سرایی را مظهر ارادت ورزی به امام تلقی کردند؟ زیرا؛؛؛
١-خواندن مرثیه و برپایی روضه خوانی راه آسانی است که هم وجدان آدمی را تسکین می بخشید که نسبت به امامش ادای دِین کرده و هم ناچار نمی شود در قبال دم زدن از حسین بن علی ( ع) هزینه ای پرداخت و با جور و ستم در آویزد.
به نظر می رسد شناخت صحیح اهداف امام حسین و پیروی از آنها مسولیت آفرین است.
زیرا پیروی صادقانه و متفکرانه از امام نتایجی به همراه می آورد که پایبندی به آن دشوار است.
نتایجی همچون دفاع از حریت و سربلندی انسان؛ ایستادگی در برابر حکمرانان جائر و دفاع از زندگی شرافتمندانه. اما پر واضح است که انتخاب این راه می تواند پر خطر و پر هزینه باشد. در حالیکه می توان به جای آن؛ سوگواری کرد و در ماتم امام گریست بی هیچ زحمتی از پذیرش مسولیت های بزرگ اخلاقی و اجتماعی شانه خالی کرد و با آسودگی زندگی عادی خود را سپری کرد.
٢-علت دومی هم که سبب شد تا به وصیت امام حسین توجه کمتری شده و مراسم گریه و سوگواری برجسته تر شود ؛ محبوبیت و به تبع آن در آمد کلانی بود که روضه خوانان و مداحان می توانستند از این طریق بدست آورند و دنیا و آخرت خود را از طریق جاری کردن اشک بر چشم دوستاران امام حسین تامین کنند ۰ البته آخرت به تعبیری که روضه خوانان و مداحان بدان اعتقاد دارند.
این گونه شد که هدف امام حسین که ترغیب همگان به آزاد شدن از ظلمت درون و کوتاه کردن دست متجاوزان بیرون بود و آرزو داشت تا پیروانش؛ از بند جهل و نادانی؛ زبونی و پستی بگریزند و با زندگی اخلاقی و عقلانی به حیات خود معنا ببخشند؛ به زنجیر زنی و سوگواری تقلیل یافت و سالهای طولانی اهداف واقعی امام فراموش شد.
با توجه به خطر گسترش ویروس کرونا ؛ محرم امسال دو گونه رفتار شیعی را می توان”از یکدیگر تمییز داد.
کسانی که از حسین ابن علی درس انسانیت آموخته اند آنهایی هستند که اصرار بر برپایی مراسم عزاداری ندارند زیرا حفظ جان انسانها را واجب تر از اجراء مراسم آیینی می دانند و حاضر نیستند که جان میلیونها انسان بی گناه را به بهانه سوگواری محرم به خطر اندازند به همین دلیل؛ روز عاشورا در خانه می مانند؛ وقت خود را با خواندن آثار معتبر تاریخی خصوصا در مورد عاشورا سپری می کنند.
این جماعت فاخر و شیعیان صادق امام به پیروی از امام ؛ بیش از گذشته به یاری نیازمندان می شتابند و در خلوت؛ احوال خود را مرور کرده و می کوشند حال درون خود را بهتر و به انسانی محترم تر و مفید تر از گذشته تبدیل شوند.
و البته اهل مراسم که با پایان یافتن مراسم معمولا حسین را فراموش می کنند بر اجرای سنتی و عمومی برنامه عزاداری اصرار می ورزند؛ زیرا در نگاه ایشان سینه زنی و زنجیر زنی مهم تر از سلامتی و رعایت حقوق سایر انسانهاست. برای این جماعت آنچه اهمیت دارد ارضا وجدان برای گروهی و کاسبی و کسب در آمد برای گروهی دیگر است.
اکنون پرسش اصلی این است ؛ ما در کدام سوی این ماجرا ایستاده ایم ؟؟؟