نگام، بین الملل- ربال عزین، یک پناهجوی سوری که شش ماه پیش از حلب گریخته و در ترکیه ساکن شده، وعده آقای اردوغان کورسوی امید است. او میگوید: “زندگی مردم سوریه سخت است. نه فقط سوریهایی که پول دارند، بلکه همه باید اقامت و پاسپورت داشته باشیم. نباید درها رویمان بسته باشد.”
“بنده را میبخشید، ولی من نمیخواهم مهاجر سوری بدون نظارت در کشورم باشد. ترکیه اردوگاه پناهجویان نیست.”
به نقل از بی بی سی ، این توییت یک کاربر اهل ترکیه است که میشود گفت فضای عمومی را پس از حرفهای آقای اردوغان خلاصه میکند. آقای اردوغان گفته بود پناهجویان سوری که در ترکیه زندگی میکنند ممکن است دست آخر تابعیت بگیرند.
البته ٰرئیسجمهور ترکیه از چند و چون این طرح چیزی نگفته. مثلا اینکه آیا همه سوریها میتوانند برای تابعیت تقاضا کنند یا نه، یا اینکه مبنای تصمیمگیری چیست. میشود گفت سخن آقای اردوغان کلی و مبهم بوده، اما همان هم واکنشی گسترده در رسانههای اجتماعی برانگیخته است.
بلافاصله بعد از حرف آقای اردوغان، کاربران ترک روی توییتر هشتگی راه انداختند که جهانی شد. هشتگ این بود: #UlkemdeSuriyeliIstemiyorum، که به زبان ساده یعنی “در کشورم سوری نمیخواهم”.
مراد اردوغان، کارشناس امور مهاجرت، میگوید: “کی تا حالا شنیده یک شبه به سه میلیون نفر تابعیت بدهند؟ ترکیه تا حالا برنامه همگرایی (مهاجران و جمعیت بومی) نداشته. اگر ناگهان تابعیت بدهیم و روند را درست مدیریت نکنیم، ممکن است تنش جدی در جامعه ایجاد شود.”
سیاست ترکیه در قبال سوریها – از پنج سال پیش که درگیریها در سوریه آغاز شد – سیاست درهای باز بوده. این روزها بیش از ۲/۷ میلیون سوری در ترکیه زندگی میکنند که رسما بهعنوان “پناهنده” پذیرفته نشدهاند، بلکه طبق ترتیبی که در کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو پیشبینی شده موقتا در ترکیه “مهمان”اند.
حدود ۱۰ درصد مهاجران سوری در ترکیه در ۲۰ اردوگاه پناهجویان زندگی میکنند. بقیه در شهرها ساکنند، گاه در شرایطی اسفبار.
ابراهیم قولاق از انجمن حمایت از پناهجویان و مهاجران میگوید: “این طرح بر سوریهایی که در ترکیه زندگی میکنند اثر روانی دارد. باعث میشود بیشتر به قانون توجه کنند و سمت جرم و جنایت نروند که بتوانند برای تابعیت درخواست بدهند. ضمن اینکه فکر میکنم وسوسه مهاجرت به اروپا را کمرنگ کند.”
اتحادیه اروپا و ترکیه مارس امسال توافق کردند که جلوی جریان مهاجرت به اروپا را بگیرند. طبق این توافق، اتحادیه اروپا برای بهبود سطح زندگی مهاجران سوری ۶ میلیارد یورو (۵ میلیارد پوند) به ترکیه میدهد.
مراد اردوغان میگوید: “اگر به سوریها تابعیت بدهیم، اروپا چرا باید کمک مالی بکند؟”
او همچنین معتقد است اگر سوریها تابعیت ترکیه را بگیرند، اتحادیه اروپا محدودیت ویزا برای اتباع ترکیه را – که از مهمترین خواستههای دولت ترکیه بوده – برنخواهد داشت. او میگوید: “اگر به همه سوریها پاسپورت ترکیهای بدهیم و بگوییم ‘حالا میتوانی بروی اروپا’، اروپاییها چه کار میکنند؟”
نظرسنجی از مردم ترکیه نشان میدهد کسانی که با طرح اعطای تابعیت به مهاجران سوری موافقند، ۱۰ درصد هم نیستند – با اینکه ترکها رویهمرفته با آغوش باز پذیرای سوریها بودهاند.
احزاب مخالف دولت ترکیه میگویند این بازی سیاسی آقای اردوغان است. میگویند با وعده تابعیت به سوریها میخواهد پیش از انتخابات آینده برای خودش هوادار بتراشد – یا پیش از همهپرسی که ممکن است برای افزایش اختیاراتش برگزار کند.
بیش از ۱/۵ میلیون سوری – اگر تابعیت بگیرند – میتوانند رأی بدهند.