پایگاه خبری / تحلیلی نگام – ✍️بیژن اشتری
برنامه های وزیر پیشنهادی ارشاد برای پاکسازی سینما وموسیقی و ادبیات ناخودآگاه آدم را به یاد طالبان و تلاش آنها برای احیای حکومت سرکوبگرانه شان در بیست و چند سال پیش می اندازد. البته این رویکرد فقط مختص آقای اسماعیلی، وزیر آتی ارشاد، نیست .
در واقع مجموعه حاکمیت جمهوری اسلامی در دور جدید حیاتش خیلی دلش می خواهد که دوران دهه شصت شمسی را احیا کند و هر صدای مخالف و متفاوتی را در سطح جامعه خاموش و اقتدار خویش را افزون تر از پیش کند.
طالبان امروز هم البته بدجوری دلتنگ برپایی حکومتی شبیه حکومت وحشت ملا عمر در دهه نود میلادی است. اما اعتقاد دارم که وحشت عمومی را تنها زمانی می توان برقرار کرد که تا حد زیادی شور و شوق عمومی برای این کار در سطح جامعه موجود باشد. بدون وجود بستر و زمینه مناسب اجتماعی برقراری چنین حکومتی اساسا ناممکن است.
طالبان در اواسط دهه نود میلادی موفق شد حکومت وحشت خود را برقرار کند زیرا در آن زمان بخش بزرگی از مردم افغانستان مستعد و پذیرای چنین رویکردی بودند. جمهوری اسلامی خودمان هم در دهه شصت شمسی بیش و کم جامعه ای را در اختیار داشت که تندروی و خشونت را پذیرا بود. جنگ و انقلاب بنا به ذات وماهیت خویش نسلی را به عرصه رسانده بود که خشونت و خونریزی را امری مذموم تلقی نمی کرد.
از سوی دیگر حکومتی داشتیم جوان و پرزور. موقعی که ایدئولوژی تازه به قدرت رسیده باشد و هنوز برق و جلای خود را از دست نداده باشد، بهترین زمان برای مستولی شدن چنین حکومتی است . اما ایدئولوژی به مرور زمان دچار فرسایش می شود و زور خود را از دست می دهد و در نتیجه حکومت هم سرنوشت مشابهی پیدا می کند. هر چه ایدئولوژی پیرتر باشد توان سرکوبگری حکومت کمتر می شود.
وجود اشکال متنوع مقاومت در سطح جامعه نیز مزید بر علت است تا حکومت ایدئولوژیک نتواند کار خود را به سهولت پیش ببرد.مردمی که به هر دلیلی آگاه ومتحول شده اند، حالا یا به دلیل تجربه ی زندگی در ذیل حکومتی یکه سالار یا به دلیل دسترسی آزادانه به اخبار و اطلاعات یا به دلیل باز شدن اذهان عمومی به روی سبک های دیگری از زندگی و تفکر، عملا هیچ شور و شوقی برای پذیرش حکومتی سرکوبگر و دهشت افکن ندارند .
و طالبان جدید به همین دلیل قادر به باز تولید همتای دهه نودی خویش نیست ، و به همین دلیل،وزیر پیشنهادی ارشاد جمهوری اسلامی و دیگر همتایانش هرگز قادر به بازگرداندن چرخ تاریخ به عقب نیستند.