پایگاه خبری / تحلیلی نگام _محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان صبح روز گذشته در سفری از پیش تعیین شده راهی مسکو، پایتخت روسیه شد. سفر ظریف با همراهی عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ۲۴ ساعت پس از بازگشت او از سفر به عراق و دیدار با ۱۰ تن از مقامهای سیاسی، قضایی و امنیتی کشور میزبان صورت گرفت.
سفر روز گذشته محمدجواد ظریف به روسیه یک ماه پس از آخرین سفر او به مسکو در ۲۷ خردادماه صورت گرفت. در پایان آن سفر، محمدجواد ظریف و سرگئی لاوروف اعلامیه مشترک ایران و روسیه درباره احترام به حقوق بینالملل را امضا کردند. در سایه این اعلامیه، دو کشور بر تعهد کامل خود به اصول حقوق بینالملل و مقابله با رویکردهای غیرقانونی یکجانبه در حل و فصل بحرانهای جهانی تاکید کردند. فاصله رایزنیهای ایران و روسیه در حالی کاهش یافته که اتحادیه اروپا سه روز پیش خبر از تمدید دوره مکانیسم حل و فصل اختلاف در برجام داد و همزمان ایران باید در دو میدان شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد با زیادهخواهیهای اروپا و ایالات متحده مقابله کند.
روسیه و چین تنها کشورهایی بودند که به قطعنامه ضدایرانی تنظیم شده توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان در شورای حکام رای منفی دادند و به صراحت اعلام کردهاند که از تمام ابزارهای خود برای مقابله با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت هم استفاده خواهند کرد. با این وجود خبرهای غیررسمی حکایت از نارضایتی روسها و چینیها نسبت به اختلاف پیش آمده میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر سر اعطای دسترسی به بازرسان این آژانس دارد.
مسکو و پکن بارها از ایران خواستهاند که به منظور حفظ شاکله برجام به بحث شفافسازی در فعالیتهای هستهای ادامه بدهد. تهران درخواستهای جدید آژانس برای دسترسی به دو مکان جدید را بازی در زمین اسناد جاسوسی ادعایی اسراییل میداند و تاکید دارد که تسلیم این بدعتگذاری در آژانس بینالمللی انرژی اتمی نمیشود.
تسلیم پیام روحانی به پوتین
در حالی که سفر ظریف به مسکو کمتر از ۲۴ ساعت پیش از انجام آن خبری شد، کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با انتشار توییتی درباره جزییات این سفر نوشت: دکتر ظریف وزیر امور خارجه در سیامین سفر خود به روسیه به عنوان رییس دستگاه دیپلماسی و در سومین سفر در شش ماه گذشته روز سهشنبه عازم مسکو میشود. ظریف علاوه بر تقدیم پیام دکتر روحانی (رییسجمهور) به ولادیمیر پوتین (رییسجمهور روسیه)، با سرگئی لاوروف همتای روس خود پنج سال بعد از انعقاد توافق هستهای درباره برجام، تحولات منطقهای و دوجانبه مذاکره خواهد کرد. روسیه به عنوان حامی برجام اخیرا با قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی مخالفت کرده است. ایران و روسیه علیه تحریمهای ضدبشری و یکجانبه امریکا همبستگی کامل دارند. در پرتو اراده رهبران و مقامات عالی دو کشور، مناسبات دوجانبه در راستای تامین منافع مشترک و کمک به تامین امنیت منطقهای و بینالمللی از روندی رو به رشد برخوردار است.
«ضمیر کابلوف» مدیر اداره دوم آسیایی وزارت امور خارجه روسیه نیز درباره سفر ظریف گفته بود که موضوع اصلی نشست وزرای خارجه دو کشور وضعیت برجام خواهد بود. او در این باره گفت: اول از همه، موضوع اصلی این نشست برجام است و روابط دوجانبه و سوریه نیز از دیگر موضوعاتی است که مورد گفتوگو قرار خواهد گرفت.
رابطه راهبردی ایران و روسیه
محمدجواد ظریف در بدو ورود به مسکو در جمع خبرنگاران گفت: متعاقب گفتوگوهای آقایان روحانی و پوتین قرار شد گفتوگوهایی اینجا صورت بگیرد. روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمدهای در سطح بینالمللی در حال وقوع است، نیاز است این گفتوگوها به صورت مرتب بین ما و دولت روسیه و همین طور سایر دوستان ما مثل دولت چین صورت بگیرد و این سفر به همین دلیل انجام شده است و انشاءالله نتایج خوبی برای کشور داشته باشد. روابط دوجانبه، منطقه و برجام از جمله مواردی است که در این سفر درباره آن گفتوگو میشود.
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مارس سال آینده بیستمین سال توافقات ایران و روسیه است و آیا ایران برنامهای برای تمدید این توافق دارد؟ گفت: تمدید قرارداد در دستورکار ما است و اگر دوستان روسی آماده باشند قرارداد بلندمدت دیگری داشته باشیم، قابل بررسی است، ولی حتما تمدید قرارداد در دستورکار ما هست.
رییس دستگاه دیپلماسی در خصوص پیامی که از روحانی برای پوتین هم میبرد توضیحی نداد و گفت: اگر قرار بود در تلویزیون عنوان شود که در تهران گفته میشد.
اشاره ظریف به گفتوگوهای روحانی و پوتین مربوط به تماس تلفنی است که روسای جمهور ایران و روسیه روز ۲۶ تیر ماه داشتند. در گفتوگوی تلفنی حسن روحانی و ولادیمیر پوتین، روحانی توسعه همکاریهای دوجانبه و متوازن با مسکو را در تمامی سطوح سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی مورد تاکید قرار داد و از رایزنیها و مذاکرات مسوولان دو کشور برای اجرایی و عملیاتی شدن توافقات ابراز خرسندی کرد. رییسجمهور ایران همچنین با اشاره به اهمیت حفظ و اجرای کامل برجام به عنوان یک تعهد بینالمللی برای طرفین امضاکننده آن، بر مقابله با یکجانبهگرایی و اقدامات و تلاشهای اخیر امریکا برای مقابله با پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران تاکید کرد. رییسجمهور روسیه نیز در این گفتوگو در تشریح مواضع این کشور در خصوص برجام گفت: همچون پنج سال گذشته از این سند بینالمللی حمایت میکنیم و بر اجرا و حفظ آن اصرار داریم.
لاوروف: هنوز شانس برای حفظ برجام وجود دارد
«سرگئی لاوروف» در آغاز دیدار رسمی خود با محمدجواد ظریف در مسکو گفت: ما سیاست امریکا مبنی بر نابود کردن برجام را محکوم و تمام تلاش خود را برای حفظ آن انجام میدهیم. هنوز شانس برای حفظ برجام وجود دارد و نه تنها روسیه بلکه چین نیز در این زمینه فعال است و اعضای اروپایی برجام نیز برای حفظ این توافق تلاش میکنند.
در این باره که چه میتوان برای حفظ برجام کرد گفتوگو میکنیم ضمن اینکه در خصوص قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که بخش جدا نشدنی از برجام است به گفتوگو خواهیم پرداخت. امروز فرصت خوبی است که در خصوص گفتوگوهای سران آستانه نیز تبادل نظر کنیم که به تازگی میان ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان برگزار شد. همچنین در خصوص گفتوگوی اخیر روسای جمهوری ایران و روسیه با هم صحبت خواهیم کرد و به طور مفصل در خصوص مناسبات به تبادل نظر خواهیم پرداخت.
نقش روسیه در حفظ برجام برجسته است
محمدجواد ظریف عصر روز گذشته در دیدار با سرگئی لاوروف همتای خود در مسکو با اشاره به سیامین سفرش به مسکو، گفت: فکر میکنم من رکوردهای سفرهای وزیر خارجه را به مسکو شکسته باشم. برای موفقیت رفراندوم در روسیه تبریک میگویم.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه افزود: «امریکاییها سیاست خطرناکی را در مورد برجام دنبال کردند. بسیار خرسندیم که فدراسیون روسیه هم در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و هم در شورای امنیت با سیاستهای غیرسازندهای که دنبال شده، مقابله کرده است. این باعث میشود نقش روسیه و چین در حفظ برجام برجسته باشد و همه دنیا به این نقش اعتراف کنند. بر اساس توافق روسای جمهورمان خوب است در این زمینه با هم از نزدیک درباره مناسبات دوجانبه و مسائل منطقهای کار کنیم. فرصت خوبی برای ماست که آخرین تحولات در سوریه بعد از ویدئو کنفرانس سران و تحولات در افغانستان، یمن و منطقه را دنبال کنیم. امروز روابط ایران و روسیه قویترین شرایط را در دهههای گذشته دارد و امیدواریم بتوانیم این روابط را هر چه قویتر، درازمدتتر و راهبردیتر پیگیری کنیم که حتما در جهت منافع دو کشور براساس احترام متقابل و به نفع صلح و امنیت منطقه و جهان است.»
ظریف: تمدید قرارداد ۲۰ ساله با روسیه در دستور کار است
وزیر خارجه ایران در دیدار از مسکو گفت، ایران خواستار تمدید قرارداد ۲۰ ساله با روسیه است. روسیه هم اعلام کرد موافق عضویت ایران در سازمان شانگهای است. سفیر ایران در مسکو نیز از تمایل ایران برای خرید تسلیحات روسی خبر داد.
خبرگزاری اسپوتنیک روسیه پس از سفر ظریف به مسکو نوشت، آخرین دیدار وزیر امور خارجه ایران از روسیه اواسط ژوئن بوده و او رکورد دیدار با مقامات وزارت خارجه روسیه را شکسته است.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران امروز سهشنبه ۳۱ تیر (۲۱ ژوئیه) پس از دیدار با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در مسکو اعلام کرد که ایران تمدید قرارداد ۲۰ ساله را در دستور کار قرار داده و اگر روسیه برای “قرارداد بلندمدت” دیگری هم آمادگی داشته باشد، این موضوع “قابل بررسی” است.
سرگئی لاوروف نیز گفت که دو کشور ایران و روسیه در مورد روابط و اصول همکاری، توافقنامه دوجانبه دارد که به زودی ۲۰ ساله خواهد شد و به طور خودکار این توافقنامه برای پنج سال دیگر تمدید میشود.
موافقت روسیه با عضویت ایران در سازمان شانگهای
رسانههای روسیه از قول لاوروف نوشتند که روسیه موافق حضور ایران در سازمان همکاریهای شانگهای است.
سازمان همکاری شانگهای سازمانی میاندولتی برای همکاریهای امنیتی، اقتصادی و فرهنگی است که در سال ۲۰۰۱ توسط سران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان و با هدف “برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه” پایهگذاری شد. هند و پاکستان نیز که چند سال عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای بودند، از تابستان ۲۰۱۶ به عضویت کامل این سازمان درآمدند. اما ایران در کنار مغولستان، افغانستان و بلاروس همچنان عضو ناظر این سازمان است.
ایران در سال ۲۰۰۸ درخواست عضویت دائم در سازمان شانگهای را کتبا ارائه کرد. ولی ظرف ۱۲ سال گذشته روسیه و چین بارها با عضویت ایران در این سازمان منطقهای مخالفت کردهاند. جمهوری اسلامی در نشستهای سالانه این سازمان تا به حال فقط به عنوان ناظر شرکت کرده است.
تمایل ایران برای خرید تسلیحات از روسیه
یکی از مواردی که بین وزرای خارجه ایران و روسیه موضوع مذاکره بوده، لغو تحریم تسلیحاتی ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل بوده است. مقامات ایرانی گفتهاند که با لغو این تحریمها، تمایل دارند از روسیه و چین تسلیحات خریداری کنند.
کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، در آستانه سفر ظریف به روسیه، در مصاحبهای با روزنامه کومرسانت روسیه پیشنهاد کرد که ایران، روسیه و چین با هدف مقابله با تحریمهای آمریکا “باشگاه کشورهای تحت تحریم” را تشکیل دهند.