سلمان هادوی
ساعت ۲۱:۳۵ دوشنبه شب مورخ27 بهمن 99به وقت اربیل، شبه نظامیان وابسته به سپاه قدس هشت راکت غیر هدایت شونده را به سمت محل استقرار نیروهای ارتش آمریکا در بخش جنوبی فرودگاه بینالمللی اربیل، در منطقه خودمختار کردستان عراق شلیک کردند. حداقل دو راکت از مجموع هشت راکت شلیک شده به این فرودگاه برخورد و منجر به آتشسوزی در محل ذخیرهسازی سوخت هواپیما و تخریب محل استقرار نیروهای آمریکایی شد. همچنین این حمله به کشته شدن یک پیمانکار غیرنظامی و مجروح شدن پنج نفر دیگر شامل یک سرباز آمریکایی منجر شد. شماری از این راکتها نیز به جای آنکه به فرودگاه برخورد کنند به منطقه مسکونی در فاصله دو کیلومتری از فرودگاه برخورد کردند و باعث تخریب یک نمایشگاه ماشین به نام برایت کاسل موتورز (نمایندگی مرسدس بنز) در خیابان گولان، دیوار کنسولگری چین و یک خانه شدند.
حمله راکتی شبه نظامیان وابسته به سپاه قدس زمانی رخ داد که پیشتر در صبح دوشنبه گروهی موسوم به “اصحاب کهف” که بسیاری معتقدند همان کتائب حزبالله است، مسئولیت حمله راکتی به یک پایگاه ارتش ترکیه در شمال عراق را بر عهده گرفت. این شبه نظامیان با انتشار فیلمی از راکتانداز حاوی یک راکت غیر هدایت شونده آرش-۴ ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند. حملهای که تنها یک روز پس از عملیات غیر موفق ارتش ترکیه علیه پ.ک.ک در شمال عراق رخ داد.
سپاه پاسداران و شبهنظامیان وابسته به نیروی قدس، در روزهای آخر ریاست جمهوری دونالد ترامپ، از انجام حملاتی مستقیم به پایگاههای نظامی که بتواند منجر به قتل نظامیان آمریکایی و یا پیمانکاران غیرنظامی آنها شود، خودداری میکردند. اما با روی کار آمدن جو بایدن و با پیش گرفتن سیاست منفعلانه از سوی وی در قبال رژیم جمهوری اسلامی ایران، به نظر میرسد که سپاه قدس بار دیگر جرات پیدا کرده است تا به طور مستقیم پایگاههای ارتش آمریکا و نظامیان آمریکایی را مورد هدف قرار دهد. مشخص نیست که دولت آمریکا چه رویکردی را در قبال این سیاست تهاجمی ایران در پیش خواهد گرفت.
چرا فرودگاه بین المللی اربیل هدف نیروهای نیابتی ایران واقع شده است؟
فرودگاه بینالمللی اربیل در شمال عراق سالهاست که مورد استفاده ارتش آمریکا است. این فرودگاه پس از ظهور داعش نقش مهمی پیدا کرد و نیروهای ارتش آمریکا و کشورهای عضو ائتلاف بینالمللی درگیر در عملیات عزم راسخ (Inherent Resolve) بر علیه داعش از این فرودگاه جهت استقرار نیروهایشان و همچنین هواپیماها، هلیکوپترها و پهپادهای شناسایی و رزمی آنها استفاده کردند. هوانیروز ارتش آمریکا بیش از ۲۰ فروند هلیکوپتر از انواع ترابری سنگین سی اِچ-۴۷اِف شینوک (CH-47F Chinook)، همه منظوره یو اِچ-۶۰اِم بلک هاک (UH-60M Black Hawk) و تهاجمی آ اِچ-۶۴ئی گاردین (AH-64E Guardian) در این پایگاه مستقر دارد.
همچنین شماری از هواپیماها و هلیکوپترهای مورد استفاده نیروهای ویژه ارتش آمریکا نیز در این پایگاه مستقر هستند که در کنار یک تیم جستوجو و نجات مجهز به تیلت روتورهای اِم وی-۲۲بی آسپری (MV-22B Osprey) از نیرویهوایی آمریکا، وظیفه انجام هرگونه عملیات جستوجو و نجات، رهایی گروگان و شکار رهبران گروههای تروریستی القاعده، داعش و شبه نظامیان نیابتی سپاه قدس ایران را بر عهده دارند. در کنار آنها نیز نیروی هوایی انگلستان بیش از شش سال است که از این پایگاه جهت استقرار نیروهای ویژه هوابرد خود موسوم به SAS استفاده کرده و پروازهای روزانه هواپیماهای هرکولس نیروی هوایی سلطنتی از پایگاه هوایی آکروتیری در قبرس، به این فرودگاه تسلیحات مورد نیاز و نیروهای ارتش انگلستان را به آن منتقل میکند.
لازم به ذکر است علاوه بر استفاده هوانیروز (هواپیمای نیروی زمینی) و همچنین نیروی هوایی آمریکا و یگان هوایی سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) از فرودگاه بینالمللی اربیل، یگان هوایی پلیس منطقه خودمختار کردستان عراق نیز شماری هلیکوپتر سبک و هواپیمای شناسایی مستقر در بخش نظامی این فرودگاه دارد. هواپیما و هلیکوپترهایی که برای مرزبانی، کنترل ترافیک و جابجایی مقامات منطقه خودمختار کردستان عراق، مورد استفاده قرار میگیرد.
استفاده از راکتهای غیر دقیق و آسیب به اماکن مسکونی و تجاری در شهر اربیل!
با توجه به آنکه تنها یک یا دو راکت از مجموع هشت فروند شلیک شده به فرودگاه بینالمللی اربیل برخورد کردند، به نظر نمیرسد که حمله به غیر از تخریب محل ذخیرهسازی سوخت در فرودگاه آسیب عمدهای به نیروهای آمریکایی مستقر در این فرودگاه وارد کرده باشد. عمده آسیبها به علت سقوط شش یا هفت راکت دیگر در خیابانهای شهر اربیل به غیرنظامیان وارد شده و منجر به ایجاد جراحات در دو الی پنج نفر شده است.
دقیقا مشخص نیست که شبهنظامیان وابسته به سپاه قدس از چه راکتهایی در این حمله استفاده کردهاند، اما به نظر میرسد که این راکتها همچون نمونههای ایرانی راکتهای ۱۲۲ میلیمتری گراد (موسوم به کاتیوشا) و یا ۱۰۷ میلیمتری فجر-۱ که به دفعات بر علیه سفارتخانه آمریکا در منطقه سبز بغداد استفاده شدهاند، اینبار نیز جهت حمله به فرودگاه اربیل مورد استفاده واقع شده باشند و به دلیل نقایص فراوان ناشی از نگهداری بد، تاریخ مصرف گذشته سوخت جامد و یا کیفیت پایین ساخت در شرکتهای سازمان صنایع دفاع جمهوری اسلامی (ساصد)، در مسیر حرکتشان به فرودگاه سقوط کرده باشند.
این نخستین بار نیست که این راکتها به علت نقص به دور از منطقه مورد هدف قرار گرفته شده سقوط کرده و منجر به ایجاد جراحات و مرگ غیر نظامیان شدهاند. پیشتر بخصوص در سال گذشته نیز حداقل در دو مورد راکتهای شلیک شده توسط کتائب حزبالله به سمت سفارتخانه آمریکا در بغداد در مناطق مسکونی اطراف آن سقوط کرده و باعث مرگ غیرنظامیان منجمله کودکان شدهاند. مسئلهای که شبهنظامیان عراقی هرگز نپذیرفته و مسئولیت آن را بر عهده نیروهای آمریکایی انداختند!
بر اساس منابع محلی در منطقه کردستان عراق، حداقل دو فروند از راکتها به پایگاه نیروهای آمریکایی در جنوب فرودگاه برخورد کرده و منجر به انفجار شده است. انفجاری که میتواند ناشی از برخورد راکتها به محل ذخیره سوخت یا نگهداری مهمات باشد. بر اساس همین منابع حداقل یکی از نیروهای آمریکایی به شدت مجروح شده است. تصاویر و فیلمهای موجود حاکی از آن است که سامانههای پدافندی دفاع نزدیک نیروی زمینی آمریکا مجهز به تیربار ضد هوایی فالانکس، هیچ فعالیتی از خود در زمان حمله راکتی نشان ندادند.
همچنین بر خلاف روزهای پایانی دوران ریاستجمهوری ترامپ که جنگندههای آمریکایی بطور شبانه بر روی شمال عراق گشتهوایی داشتند، هیچ جنگندهای در زمان حمله در منطقه نبود و در نهایت ۹۰ دقیقه پس از حمله دو فروند جنگنده نیروی هوایی آمریکا، احتمالا از نوع اف-۱۶سی و از قطر به روی اربیل ظاهر شدند.کاهش آمادگی رزمی نیروهای آمریکایی و نبود گشتهای هوایی جنگندههای آنها برفراز عراق، فرصتی را برای «سپاه قدس و نیروهای نیابتی»اش فراهم کرد، تا دوشنبه شب دست به حمله به فرودگاه بینالمللی اربیل و محل استقرار نیروهای آمریکایی در آن بزنند، بدون آنکه نگران پاسخ نظامی آمریکا به حمله باشند.
یک روز پس از حمله راکتی گسترده در اربیل عراق، نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل گفت که ایجاد بستر مناسب برای برگزاری انتخابات عراق، نیازمند مقابله با شبهنظامیان مورد حمایت ایران، نقش بیثبات کننده ایران و عناصر باقیمانده از داعش است.
ریچارد میلز گفت که یکی از مهمترین موانع ایجاد فضای مناسب برای برگزاری انتخابات صلحآمیز و فراگیر در عراق، حضور شبه نظامیان مسلح، افراطگرایان خشن و غارتگران است. این گروهها اعتماد عمومی به دولت و انتخابات اکتبر ۲۰۲۱ را تضعیف میکنند. آنها شهروندان عراقی را میکشند و عراق را از رفاه اقتصادی و سرمایهگذاریهای خارجی محروم میکنند. در این شرایط هیچکس مصون نیست.
در پی حمله راکتی روز دوشنبه به مقر استقرار نیروهای آمریکایی در اربیل، دیپلماتهای ارشد کشورهای ایالات متحده، فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا، روز سهشنبه با صدور بیانیهای مشترک، حمله موشکی به شمال عراق را که منجر به کشتهشدن یک پیمانکار غیرنظامی و زخمی شدن یکی از نیروهای ایالات متحده شد را قویاً محکوم کردند. در بیانیه منتشر شده که نام آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده، ژان ایو لودریان وزیر امور خارجه فرانسه ، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان، لوئیجی دی مایو وزیر امور خارجه ایتالیا و دومنیک راب وزیر خارجه انگلیس در زیر آن وجود دارد، آمده است: «دولت های ما با هم از تحقیقات دولت عراق در مورد این حمله با هدف پاسخگویی مسئولین پشتیبانی خواهند كرد.»
چند روز پس از این حمله در مورخ منابع خبری بامداد جمعه اول اسفند 99گزارش دادند که یک کاروان پشتیبانی متعلق به نیروهای نظامی آمریکا در جنوب عراق هدف حمله قرار گرفت.
بنا بر گزارشها، انفجار دو بمب کنار جادهای در مسیر عبور کاروان پشتیبانی و لجستیک آمریکا در منطقه صبه شهر الناصریه مرکز استان «ذیقار» رخ داد که تلفاتی در پی نداشت.
این سومین حمله ظرف سه روز گذشته به کاروان نظامی آمریکاست. عصر پنجشنبه یک کاروان نظامی لجستیک ارتش آمریکا در استان «الدیوانیه» هدف حمله قرار گرفت.
یک روز قبلتر هم (روز چهارشنبه) یک کاروان متعلق به نظامیان ایالات متحده هنگام عبور از شهر «الناصریه» هدف بمب کنار جادهای قرار گرفت.
گفتنی است، در ماههای اخیر حمله به کاروانهای حامل تجهیزات لجستیکی برای نظامیان آمریکایی مستقر در پایگاههای نظامی گوناگون در عراق سیر صعودی یافته است. این کاروانها عموماً از مرز سوریه در غرب یا مرز کویت در جنوب، وارد عراق میشوند.
پس از حملات تروریستی ائتلاف آمریکا علیه نیروهای مقاومت و شهادت شماری از نیروهای الحشد الشعبی عراق و همچنین شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس در دیماه ۱۳۹۸ و مخالفت گسترده گروههای مقاومت عراق و مردم این کشور با تداوم نظامیان خارجی به ویژه آمریکاییها در کشورشان پارلمان عراق با طرح خروج نیروهای آمریکایی از عراق در پانزدهم همان ماه موافقت کرد؛ با این حال واشنگتن با توسل به بهانههای مختلف و غیرموجه همچنان از خارج کردن نیروهای خود از عراق خودداری میکند.
در دومین حمله راکتی طی یک هفته پایگاه هوایی «بَلَد» در شمال عراق، مقر نظامیان آمریکایی، شامگاه شنبه دوم اسفند هدف حمله چهار فروند موشک قرار گرفت.
خبرگزاری رویترز به نقل از چندین مقام امنیتی گزارش داد که در جریان این حملات، یکی از نیروهای نظامی عراق زخمی شد، اما شدت جراحات آن قدر نیست که خطر مرگ را در پی داشته باشد.
ایالات متحده اغلب این نوع حملات را به نیروهای مورد حمایت ایران در عراق نسبت داده است. بهویژه پس از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروهای قدس در نزدیکی فرودگاه بغداد توسط پهپادهای آمریکایی، این نوع حملات افزایش یافته است.
هماکنون ۲۵۰۰ نیروی آمریکایی در عراق مستقر هستند و نیروهای ناتو نیز برای آموزش نظامیان عراقی در این کشور هستند، اما گروههای شبهنظامی شیعه مورد حمایت ایران بر خروج نیروهای خارجی از کشور تاکید دارند.
طی سال گذشته بیش از ۱۰ گروه کوچک مشابه شیعهمذهب در عراق اعلام موجودیت کرده و حملات راکتی مختلف را به خود نسبت دادهاند.
سومین حمله راکتی طی ده روز در تاریخ4 اسفند ماه دست کم سه راکت به سوی منطقه فوق امنیتی بغداد شلیک شده و آژیر خطر سفارت آمریکا در این محدوده به صدا درآمده است.
به گفته مقامهای امنیتی عراق دو راکت به داخل منطقه سبز اصابت کرده که تلفاتی نداشته است. بنا بر گزارشها یک راکت به ساختمان مرکزی سرویس امنیتی عراق در این منطقه برخورد کرده است.
خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که بقیه راکتهای شلیکشده به مناطق مسکونی اطراف منطقه سبز بغداد اصابت کرده است.
پیشتر بعضی خبرنگاران محلی از فرود آمدن یک راکت در محوطه سفارت آمریکا در بغداد خبر داده بودند.
منطقه امنیتی سبز بغداد محدودهای است که ساختمانهای دولتی و سفارتخانهها از جمله سفارت آمریکا در آن واقع شده است.
پس از این حملات بود که وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون پنجشنبه هفتم اسفندماه اعلام کرد که ارتش این کشور مواضع شبه نظامیان مورد حمایت ایران را در شرق سوریه هدف قرار داده است.
ناظر حقوق بشر سوریه هم گفته است در این حمله ۲۲ شبه نظامی مورد حمایت ایران کشته شدند.
پنتاگون میگوید، این حمله در پاسخ به حملات راکتی اخیر علیه محل استقرار نیروهای آمریکایی در اربیل عراق صورت گرفته است.
در حملات شامگاه ۲۷ بهمن، شلیک سه راکت به اطراف فرودگاه بینالمللی اربیل در نزدیکی محل استقرار نیروهای آمریکایی در شمال عراق شلیک شد. در این حمله یک پیمانکار غیر نظامی کشته و یک نیروی نظامی آمریکایی نیز مجروح شد.
ستاد فرماندهی ارتش آمریکا، سنتکام، در توییتر خود نوشته است: «به دستور رئیس جمهور بایدن٬ نیروهای ارتش آمریکا اوایل عصر امروز حملات هوایی علیه زیر ساخت های مورد استفاده گروه های شبه نظامی مورد حمایت حکومت ایران درشرق سوریه انجام دادند.»
سنتکام اضافه کرده است: «این حملات درپاسخ به حملات اخیر علیه پرسنل آمریکا و ائتلاف در عراق و تهدیدهای مداوم علیه این پرسنل تصویب شد.»
در این بیانیه همچنین آمده است: «به طور مشخص این حملات باعث نابودی چندین تاسیسات واقع در یک نقطه کنترل مرزی شد که توسط تعدادی از گروههای شبه نظامی مورد حمایت حکومت ایران از جمله کتائب حزب الله و کتائب سید الشهدا استفاده میشدند.»
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا هم در این زمینه گفته است: «ما درباره کسانی که هدف قرار دادیم، اطمینان داریم. ما میدانیم (چه کسانی) را زدهایم.»
وزیر دفاع آمریکا اضافه کرده است: «ما اطمینان داریم که مواضع هدف قرار گرفته شده از سوی همان گروههای شبه نظامیان شیعه که حملات [علیه آمریکاییها در عراق] را انجام دادند، مورد استفاده قرار میگرفت.«
لوید آستین همچنین تصریح کرده است که او پیشنهاد این حمله هوایی را به رئیس جمهوری آمریکا ارائه کرده و جو بایدن صبح روز پنجشنبه این حمله را تأیید کرد.
جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا هم در بیانیهای گفته است: «این عملیات این پیام صریح را ارسال میکند که رئیس جمهور بایدن برای محافظت از پرسنل آمریکایی و ائتلاف دست به اقدام خواهد زد. در عین حال، ما به طور سنجیده عمل کردهایم با این هدف که از وضعیت کلی در شرق سوریه و عراق تنشزادیی کنیم.»
۲۲ شبه نظامی «کشته شدند»
جان کربی در بیانیه خود اشارهای به تلفات احتمالی حمله آمریکا به مواضع شبه نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه نکرده است.
اما ناظر حقوق بشر سوریه، مستقر در لندن، به نقل از منابع خود میگوید٬ در جریان حمله هوایی آمریکا به سه خودرو حامل مهمات از عراق به سوریه در نزدیکی شهر بوکمال سوریه، ۲۲ نفر کشته شدند.
ناظر حقوق بشر سوریه میگوید تمامی این کشتهشدگان از نیروهای حشدالشعبی بودند.
حشدالشعبی، مهمترین گروه شبهنظامی فعال در عراق است که از حمایت نظامی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است و در سوریه نیز ماموریتهایی انجام داده است.
سی ان ان هم به نقل منابع نظامی آمریکا میگوید، شماری از نیروهای شبه نظامی مورد حمایت ایران در این حمله کشته شدند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در این باره نوشت که تصمیم جو بایدن برای حمله به مواضع شبه نظامیان در سوریه نشانه تمایل به دخالت نظامی بیشتر در منطقه نیست، بلکه هدف آن نشان دادن عزم آمریکا برای دفاع از نیروهای این کشور در عراق است.
در همین زمینه، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران به نقل از منابع شبه نظامیان شیعه گفته است، نیروهای آمریکایی اهدافی را بین ابوکمال و القائم در مرز سوریه و عراق را هدف قرار دادند.
خبرگزاری فارس تعداد کشتهها را دو نفر اعلام کرده و گفته است که چند نفر نیز زخمی شدهاند.
پیام مهم حمله آمریکا به بوکمال سوریه
آمریکا و نه اسرائیل پایگاهی در منطقه البوکمال سوریه را هدف حملاتی قرار داد که نه تنها نخستین از نوع خود در دولت جو بایدن است، بلکه یکی از سنگینترین حملات آمریکا در چند سال اخیر است. حمله مستقیما به دستور خود بایدن صورت گرفته و وزیر دفاع جدید آمریکا هم درباره چند و چون آن اطلاعاتی را بیان کرده است.
هر چند حملاتی از این دست بیسابقه نیست، اما به سادگی نمیتوان از کنار این واقعه گذشت. دلیل آن هم اما و اگرها و حرف و حدیثهایی است که درباره آمریکایِ بایدن مطرح میشود؛ به نحوی که انگار این که آمریکا به دو دوره پیشا و پسا ترامپ تقسیم میشود.
با شکست ترامپ و پیروزی بایدن سیاست ایران چه در پرونده هستهای چه در منطقه شکل تهاجمیتری به خود گرفت. گامهای هستهای قابل توجهی در جهت کاهش تعهدات برداشته شده و این روند ادامه دارد و در منطقه نیز نه تنها حملات به منافع و نیروهای آمریکایی در عراق کاهش نیافت، بلکه روند تصاعدی معناداری هم پیدا کرد و مهمترین این حملات چند وقت قبل با شلیک چند موشک علیه پایگاه نیروهای آمریکایی در اربیل انجام گرفت که به نوعی هدف از آن سنجش واکنش دولت جدید آمریکا و برنامه ریزی بر اساس آن درباره حملات بعدی و تنظیم ریتم و شدت و ضعف آن بود.
در پرونده یمن نیز روند صعودی حملات انصار الله به اهدافی در عربستان تشدید شد و تحولات میدانی مهمی به ویژه در مارب بیتوجه به سیاست اعلامی جدید واشنگتن در قبال این بحران رخ داد. در کنار اینها نیز چندین مانور نظامی متوالی در هفتههای آخر دولت ترامپ برگزار شد و در آنها سلاحها و موشکهای بالستیک دور برد به کار گرفته شد. هدف تنها پیشگیری از حملات احتمالی دولت ترامپ نبود. به نوعی ایران با این رفتارها در سه حوزه هستهای، موشکی و منطقهای، میخواست با آمدن بایدن و درک اولویتها و مشغلههای داخلی وی، گربه را دم حجله بکشد.
در این وضعیت، حملات سنگین پریشب چند پیام مهم داشت؛
نخست به ایران و محور تحت رهبری آن در منطقه بود. به این معنی که دولت بایدن با این اقدام در واقع میخواهد بگوید که تداوم این وضعیت را بر نمیتابد و این که نباید به رفتن ترامپ و آمدن بایدن به عنوان فرصتی برای امتیازگیری نگریسته شود. در این راستا انتخاب پایگاهی در البوکمال و نه پایگاه نیروهای همپیمان در داخل خاک عراق برای رساندن این پیامها قابل تامل است. ایران در عراق حضور فیزیکی نظامی ندارد، اما در سوریه به ویژه در این منطقه مرزی عراق و سوریه، در کنار نیروهای همسو حضوری نظامی دارد. در حقیقت اینجا انتخاب هدف معطوف به نوع، ماهیت و سطح پیامی است که دولت بایدن قصد ارسال آن را در شکلی مستقیمتر و هدفمندتر دارد. لب پیام واشنگتن اینجا این است که به ایران فرصت استفاده از برگههای فشار منطقهای خود به ویژه تداوم به تحلیل بردن حضور نظامی آمریکا در منطقه را نمیدهد. حالا در روزها، هفتهها و ماههای پیشرو باید دید با این پیام چه برخوردی خواهد شد.
اما به نظر میرسد که پیام دوم به اسرائیل، لابی اسرائیلی در آمریکا، جمهوریخواهان و شرکای منطقهای است؛ به این معنا که سیاست خاورمیانهای آمریکا با آمدن بایدن قرار نیست تغییر کند و تاکید بر دیپلماسی نباید به معنای چرخشی در این سیاست قلمداد شود. در واقع انجام چنین حملات نسبتا بیسابقهای هم نوعی اطمینان بخشی نسبت به عدم تغییر راهبرد منطقهای آمریکا و هم تاکیدی بر این است که گزینه نظامی در مواجهه با چالشها از دستور کار خارج نشده است و آمریکایِ بایدن حاضر است در این خصوص حتی از ترامپ نیز فراتر برود.
این پیام دوم از آنجا حائز اهمیت است که اخیرا هم در اسرائیل و هم در آمریکا، دولت بایدن به نشان دادن ضعف در برابر ایران متهم شده است و تهاجمی شدن رویکرد تهران را مویدی بر این مدعا مطرح میکنند. اما دولت جدید آمریکا به هیچ وجه نمیخواهد نظر به پیامدهای آن در مظان اتهام قرار گیرد. بایدن در قبال ایران حاضر نیست بدون اجماع داخلی و خارجی حرکت کند و همین رفتار نیز ناشی از نگرانی از تبعات در پیش گرفتن سیاستی جدید در قبال ایران بدون اجماع داخلی است. وی سالها سناتور بوده و در کنگره فعالیت داشته است و از این رو نمیخواهد در این پرونده بدون جلب نظر حداقل بخش مهمی از جمهوریخواهان و لابیهای قدرت حرکت کند. این خود مفروض الزاماتی عملی است که با آنها مواجه است و او را همیشه در مقابل ایران دست به عصا نگه میدارد.
در پایان ذکر این نکته نیز ضروری است که تداوم حضور نظامی آمریکا در راهبرد خاورمیانهای بایدن اهمیت ویژهای دارد؛ به گونهای نسبتا متفاوت از دوره اوباما و ترامپ. در همین حال نیز در حال کشاندن بیشتر ناتو به مسائل منطقه است و تقویت حضور آن در عراق هم در این راستاست.
نخستین واکنش بایدن علیه ایران پس از حمله ارتش امریکا به شرق سوریه
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره پیام حملات هوایی پنجشنبه این کشور در مرز سوریه و عراق به ایران اظهار کرد: شما نمیتوانید بدون مجازات عمل کنید. مراقب باشید!
واکنش روسیه
روسیه میگوید آمریکا تنها چند دقیقه قبل از حمله هوایی به مواضع گروههای وابسته به ایران در شرق سوریه، مسکو را در جریان این حمله قرار داده است.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: “نیروهای نظامی ما چهار یا پنج دقیقه قبل هشدار حمله را گرفتند. البته که چنین هشدارهایی وقتی حمله در واقع در حال اجرا است، چندان به کار نمیآید.”
قای لاوروف از آمریکا خواسته تماسها با روسیه درباره سوریه را از سر بگیرد و خواهان روشن شدن موضع دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در قبال سوریه شده است.
دمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه هم ساعاتی بعد از این حملات گفت که مسکو به صورت مرتب با دمشق در ارتباط است و به دقت اوضاع را زیر نظر دارد.
همزمان سایت خبری اکسیوس گزارش داده که آمریکا پیش از حمله اسرائیل را از تصمیم خود مطلع کرده است.
مقامهای پنتاگون و وزارت دفاع اسرائیل به اکسیوس گفتهاند که آمریکا صبح روز پنجشنبه (به وقت شرق آمریکا) اسرائیل را در جریان تصمیم خود قرار داده است.
واکنش ایران
پس از 24 ساعت از حمله نیروهای آمریکایی به یک پایگاه نظامی، ایران نسبت آن موضع گیری کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه حملات غیر قانونی و تجاوزگرانه نیروهای آمریکایی به مناطقی در شرق سوریه را نقض آشکار حقوق بشر و قوانین بین المللی دانست و آن را بشدت محکوم کرد.
سعید خطیب زاده افزود: این حملات که در ادامه تجاوزات مستمر رژیم صهیونیستی به خاک سوریه میباشد ،در شرایطی صورت گرفته است که نیروهای آمریکایی طی سالهای اخیر بطور غیر قانونی وارد خاک سوریه شده و اقدام به اشغال مناطقی از خاک این کشور و سرقت منابع طبیعی از جمله نفت نموده است که حق طبیعی مردم سوریه می باشد .
خطیب زاده در ادامه گفت: همچنین پایگاه های غیر قانونی آمریکایی در خاک سوریه اقدام به آموزش نیروهای تروریستی و استفاده ابزاری از آنها می نمایند.
سخنگوی وزارت امور خارجه این اقدام دولت جدید امریکا را تجاوز آشکار به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نقض قوانین حقوق بین الملل دانست که منجر به تشدید درگیریهای نظامی و بی ثباتی بیشتر منطقه خواهد شد.
نتیجه گیری
بایدن در طی چندین دهه فعالیت در سطوح مهم سیاسی و آشنایی کامل با ایران می داند که اگر در مقابل ایران مواضعی تهاجمی اتخاد نکند ، ایرانی ها وی را با مشکلات عدیده ای روبرو خواهند نمود
بایدن برای مهار ایران از همه توان و ظرفیت امریکا استفاده خواهد نمود و جمهوری اسلامی که فکر میکرد می تواند در زمان ریاست جمهوری بایدن به استحکام بخشیدن به توان تهاجمی خود که در دوره ترامپ تضعیف شده بود بپردازد ، با مانع مستحکم و زیرکی روبروست که اجازه زیاده خواهی را به حاکمیت ایران نخواهد داد