شهاب الدین حائری شیرازی
اخیرا مصاحبه ای از نویسنده پر کار انقلاب اقای رضا امیر خانی منتشر شد که در آن به ضرورت دوره ای شدن رهبری تاکید شده بود .
ضروری است نخبگان به جوانب این بحث ورود نموده ونکات مثبت ومنفی آن را بگویند شاید قدمی باشد برای بهبود وضعیت کارآمدی نظام .
آنچه عقلاء در قرن بیست ویکم برآن اتفاق نظر دارند اینستکه
1) ظرفیت توانایی وخلاقیت انسانهای معمول( به استثنای معصومین که شرائط ویژه ای دارند) محدود است
2) در یک فضای رقابتی از ظرفیت افراد مختلف بهتر استفاده میشود.
3) با توجه به اختیارات بسیار گسترده رهبری ، امکان تحقق فساد بیش از یک یک حوزه های تحت امر رهبری نظیر مسئولین عالی دستگاه قضاء وامرای نظامی وانتظامی وصدا وسیما، مجمع تشخیص مصلت ، شورای عالی انقلاب فرهنگی ، ائمه جمعه ونماینگان ولی فقیه در استانها ونهادها … میباشد اما در حال حاضر بواسطه آنچه گذشت تمامی مسئولیتهای تحت نظر رهبری دوره ای شده و رهبر گرامی انقلاب نیز طی قانونی نانوشته مدیران موفق تحت امر خویش را بیش از دو دوره تمدید نمیکنند تا فضا برای نیروهای خلاق دیگر فراهم شود حال سوال میشود چرا در مورد مسئولیت و مدیریت خطیر رهبری نظام مثل دیگر مسئولیتها از همان قاعده عقلایی تبعیت نشده یعنی دوره ای نشده است .
4) این نکته حائز اهمیت است که بحث ولایت فقیه به معنی حکومت فقیه در حدود وثغور و کیفیت اش بحثی اختلافیست لذا امام راحل(ره) خود تصریح کردند بنا بر دیدگاه ایشان بخشی از اختیارات گسترده ولی فقیه مد نظر فقه از منظر ایشان در قانون اساسی به ولی فقیه داده شده در سوی مقابل فقهاء بسیاری نظیر استاد الفقهاء آیت الله العظمی خوئی (ره) وشاگردان مکتب نجف عموما اصلا قائل به ولایت فقیه به معنی حکومت نیستند .
حال با توجه به تقلید مسلمانان از فقهاء مختلف این قانون مورد وفاق عامه مردم است که میتواند رفع کننده اختلاف در مقام عمل و جلوگیری کننده از رسیدن اختلاف نظری در بحث ولایت فقیه به اختلاف وتفرق در مقام عمل گردد .
5) اگر چه قانون اساسی تصریح به امکان مدت دار بودن زمامداری ولی فقیه ننموده اما اولا با اصلاح قانون اساسی این امر شدنیست مشروط بر اینکه بزرگان نظام به این مسئله واقف شوند که مدت دار بودن این مسئولیت به مانند دیگر مسئولیتها به افزایش بهره وری این جایگاه خواهد انجامید .
بعلاوه در همین قانون اساسی فعلی هم این ظرفیت وجود دارد چرا که به مجلس خبرگان رهبری اختیار هرنوع مصوبه وتغییر ایین نامه داخلی را بدون نیاز به نظارت مقام دیگری داده است .
6) با توجه به آنچه گذشت خطر مبدل شدن ولایت فقیه مادام العمر به حکومتی موروثی درآینده ، محتمل است ویکی از اموری که از این احتمال حایزاهمیت میتواند پیشگیری نماید دوره ای شدن مسئولیت ولی فقیه است