زلزله ۲۱ آبان استان کرمانشاه گرچه مجالی برای منتقدان مسکن مهر فراهم نمود تا بار دیگر طرح مسکن مهر را به چالش بکشند اما پس لرزه سیاسی زلزله غرب کشور نه انتقاد منتقدان مسکن مهر بلکه اظهارات وحید حقانیان، معاون امور بررسی های ویژه دفتر رهبری بود که در پی حضورش بعنوان فرستاده ویژه رهبر در منقطه زلزله زده سرپل ذهاب با انتقاد از اظهارات اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در مورد عدم مقاومت منازل طرح “مسکن مهر” در مقابل زلزله اخیر، او را “لعنت” کرد .
به دنبال وقوع زمین لرزه ماه گذشته در استان کرمانشاه ، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور با ابراز تاسف از اینکه “بیشتر خانه های تخریب شده در زلزله متعلق به ساختمان های مسکن مهر بوده” از وزارت راه و شهرسازی خواسته بود تا “با دقت این موضوع که چرا خانه های نوساز تا این حد آسیب پذیر بوده اند را بررسی کند”.
آقای حقانیان اما در واکنش به سخنان اسحاق جهانگیری با انتقاد از “شلوغ کاری” و “سیاسی بازی” بعد از زلزله اخیر گفت «سیاسیاش کردند. زود رفتند سراغ مسکن مهر… خدا لعنت کند معاول اول رییسجمهوری، آقای جهانگیری را… نخستین تخم لق سیاسی را ایشان گذاشت و زود در جلسه اقتصاد مقاومتی اعلام کرد مسکن مهر… اصلا چه ربطی دارد؟ ١٠ تا ١٢ میلیون کسانی که در مسکن مهر [زندگی میکنند] را متزلزل میکنند… مسکن مهر مشکلی ندارد. ٢٧ نفر از کارشناسان نظام مهندسی زنجان آمدند و گفتند مشکلی ندارد زلزله7.6 ریشتری خیلی وحشتناک است… همهچیز را کن فیکون میکند… مردم گرفتاری دارند تو شروع کردی از مسکن مهر… چه ارتباطی دارد؟…»
اظهارات وحید حقانیان تنها به فاصله اندکی از اظهارات مجتبی نیک کردار معاون عمرانی استاندار کرمانشاه بود که در آن، از کشته شدن حدود ۱۰۰ نفر از ساکنان مسکن مهر در شهر زلزله زده سرپل ذهاب خبر می داد.
با این حال سردار وحید فرستاده ویژه رهبر ، در پی واکنش رسانه های ایران به انتقاد تند او از اسحاق جهانگیری ضمن دفاع از اظهاراتش در مورد مسکن مهر و بدون عذرخواهی از سخنانش درباره معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد که «قصد توهین و جسارت» به اسحاق جهانگیری را نداشته است. او درباره انتقاد تندش ازمعاون اول رئیس جمهور گفت که ظاهراً این سخنان به آقای جهانگیری «برخورده در حالی که بنده ۲۵ سال با ایشان همکار بودم و قصد توهین و جسارت نداشتم». آقای حقانیان اعلام کرد که این سخنان «در یک جمع خصوصی صورت گرفت و قرار بر انتشار آن نبود» او در عین حال ضمن دفاع از مسکن مهر اعلام کرد که «بخشی از این منطقه از جمله محل مسکن مهر بر روی گسل بوده که بسیاری از خانههای بتنی که توسط خود مردم هم ساخته شده کاملاً فرو ریخته اما سازه مسکن مهر سالم است».
اما جدا از مجادلات سیاسی پیرامون طرح مسکن مهر یا فارغ از مباحث فنی در خصوص مقاومت یا عدم مقاومت منازل طرح “مسکن مهر” در مقابل زلزله اخیر، از نظر حقوقی، آنچه در حاشیه زلزله غرب کشور اتفاق افتاد و الفاظی که وحید حقانیان، معاون امور بررسی های ویژه دفتر رهبری علیه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به کار برد بطور مسلم واجد وصف مجرمانه می باشد اما ایا الفاظی که فرستاده ویژه رهبر در مناطق زلزله زده علیه معاون اول رئیس جمهور بکار برد واجد وصف مجرمانه توهین است ؟
توهین یا اهانت از ریشه وهن به معنای سست کردن است و ملاک تشخیص ان نیز عرف است اهانت با فعل مادی مثبت محقق می شو د هرچند عده ای معتقند که با ترک فعل نیز قابل تحقق است توهین ممکن است درقالب لفظ یا فعل باشد درماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی توهین با عنوان کلی چنین پیش بینی شده است : (( توهین به افراد از قبیل فحاشی واستعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه ویا پنجاه هزار تایک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود))
اما توهین یا اهانت به جهت شخصیت مجنی علیه ، الفاظ مورد استفاده و موضوع اهانت تحت مقررات خاصی قرار گرفته در واقع به دلیل اهمیت برخی از مصادیق ، عناوین مجرمانه خاصی در قانون پیش بینی شده است از ان جمله می توان به اهانت به روسای سه قوه و کارمندان دولت موضوع ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی اشاره کرد . این ماده مقرر میدارد ” هرکس با توجه به سمت ، یکی از روسای سه قوه یامعاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یااعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه ها وموسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا ( ۷۴ ) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود . “
البته توهین باید صریح و بی شائبه و موهن باشد ماده واحده قانون استفساریه درباره کلمه اهانت و توهین یا هتک حرمت، مندرج در مقررات جزائی مصوب 1379 در این خصوص مقرر میدارد ” از نظر مقررات کیفری اهانت و توهین و… عبارت است از بهکاربردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد یا ارتکاب اعمال و انجام حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و با درنظرگرفتن شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص موجب تخفیف و تحقیر آنان و با عدمظهور الفاظ توهین تلقی نمیگردد ” بنابراین الفاظ غیر صریح ، توهین به خود ، خشونت در گفتار و یا توهین کلی بدون ذکر مصداق مجازاتی را در پی نخواهد داشت ، علنی بودن توهین شرط تحقق آن محسوب نمیشود ضمن اینکه توهین خاص افراد زنده است مگر در مواردی که در قانون تصریح دیگری شده باشد و یا به بازماندگان سرایت کند ، در واقع توهین یک جرم مطلق است به همین سبب جرم توهین مقید به نتیجه نخواهد بود .
بر اساس انچه گفته شد چنانچه بنا بر عرف جامعه لعنت کردن کسی توهین محسوب گردد که البته اینگونه است اظهارات وحید حقانیان، معاون امور بررسی های ویژه دفتر رهبری علیه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور توهین تلقی گردیده و چون اقای جهانگیری معاون اول رئیس جمهور است توهین از نوع مشدد بوده که مشمول ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی میگردد و مجازات ان سه تا شش ماه حبس و یا تا ( ۷۴ ) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی است .
اما حتی اگر اظهارات وحید حقانیان توهین تلقی نگردد این بدان معنا نیست که وی مرتکب جرمی نشده بلکه از انجا که لعن مسلمان توسط مسلمان دیگر از نظر مشهور فقها فعل حرام محسوب میگردد در نتیجه سخنان اقای حقانیان مصداق بارز فعل حرام بوده که مشمول ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی میگردد که مقرر میدارد ” هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴)ضربه شلاق محکوم میگردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمیباشد ولی عفت عمومی را جریحهدار نماید فقط بهحبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد ” در هر حال اظهارات وحید حقانیان علیه اسحاق جهانگیری چه لعن باشد چه توهین واجد وصف مجرمانه میباشد که بنابر شخصیت مجنی علیه که معاون اول رئیس جمهور است اقامه دعوی و تعقیب کیفری اقای حقانیان نیازمند شاکی خصوصی نبوده و از موارد جرم عمومی می باشد که دادستان موظف به اقامه دعوی علیه متهم و تعقیب کیفری وی میباشد . درحالی که قوه قضائیه چشم بر اقدام مجرمانه اقای حقانیان بسته و فرستاده ویژه رهبر را به دادگاه احضار نکرده است . موضوعی که می تواند بار دیگر بیانگر این باشد که نزدیکان رهبرجمهوری اسلامی در مقابل هرگونه پیگرد قضایی همواره از مصونیت اهنین برخوردار میباشند .