محمد سهیمی
پروفسور استیون والت استاد امور بین المللی در دانشگاه هاروارد میباشند. ایشان یکی از واقع بینترین استادان و کارشناسان روابط بین المللی هستند که به همراه پروفسور جان مرشایمر از دانشگاه شیکاگو مقاله و بعد کتاب بسیار معروف “لابی اسرائیل” را منتشر نمودند که به راستی چهره واقعی این لابی را نشان میداد. پروفسور والت گفتند که میدانستند انتشار کتاب باعث خواهد شد که ایشان در وزارت خارجه آمریکا و دستگاه دیپلماسی آن پستی نخواهند گرفت، و نقش مشاور را هم نخواهند داشت، که نشان دهنده قدرت آن لابی است، و البته صحبت ایشان درست بود.
در مقاله زیر ایشان مینویسند که به دلیل سیاستهای آمریکا جهان دیگر به این کشور اعتماد ندارد. ایشان به آن سخن معروف پرزیدنت رانالد ریگان اشاره میکنند، “اعتماد داشته باش [به رقبای خود]، ولی صحت [وفاداری رقبا به توافقها را] تأیید کن،” یا Trust but verify. آقای ریگان این صحبت را در رابطه با شوروی مطرح نمودند، ولی اکنون خیلیها از آن استفاده میکنند. البته، همانطور که پروفسور والت مینویسند، فرض بر این است که خود آمریکا قابل اطمینان است، ولی رقبا و دشمنان آن حقه باز و شارلاتان هستند و به همین دلیل باید دائما در حال بررسی باشند. نمونه خوب آن تمامی محدودیتها و مکانیسمهای بازرسی برنامه هستهای ایران در توافق برجام است. ولی با سیاستی که آقای دانالد ترامپ در پیش گرفته، روشن است که دستکم در این مورد بخصوص این آمریکا است که قابل اطمینان نیست. ولی همانطور که پروفسور والت مینویسند، اینگونه رفتار آمریکا و به قولها و توافقهای خود با دیگر کشورها عمل نکردن تاریخچهای بس طولانی دارد.
در سال ۱۹۸۹ آمریکا به شوروی قول داد که اگر نیروهای خودرا از آلمان شرقی و اروپای شرقی بیرون کشد و اجازه دهد که دو آلمان متحد شده و کشورهای پیمان ورشو انتخابات آزاد داشته باشند، پیمان ناتو را به اروپای مرکزی و شرقی گسترش نخواهد داد. ولی دیدیم که اینطور نشد. در ۱۹۹۴ دولت آقای بیل کلینتن درباره برنامه هستهای کره شمالی با آن کشور به توافق رسید، ولی اگرچه کره شمالی به تعهدات خود عمل نمود، آمریکا هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرد. دولت جرج بوش پسر با لیبی برای برنامه هستهای آن به توافق رسید، و لیبی به برنامه خود پایان داد، و بعد دولت آن سرنگون شد. درباره حمله به لیبی، آمریکا و متحدان روسیه و چین را گول زدند، و به همین دلیل از آن زمان ایندو کشور تمامی قطعنامههای غرب در شورای امنیت سازمان ملل درباره سوریه را وتو میکنند. اینها البته مشت نمونه خروار هستند.
و حال، مساله برجام و، بار دیگر، حل بحران با کره شمالی مطرح است. چه کشوری میتواند به آمریکا، بخصوص تحت رهبری آقای ترامپ، اطمینان کند؟