نگام ، سرویس گفتگو _ در نوبت گفتگوی امروز همکلام شدیم با آقای آرمان مرتضوی ، فعال حقوق کودکان کار و خیابانی و خواننده سبک اعتراضی که پیرامون بحث معضلات کودکان کار در ایران و نابسامانی های آن و سوء مدیریت مسئولین در این زمینه به بحث نشسته ایم.
نگام : با توجه به فعالیت شما در این زمینه راهکار پیشنهادی شما برای کمک به رفع این معضل بزرگ اجتماعی در داخل کشور چیست؟
کودکان کار دارای خانواده هستند اما به دلیل فقر خانواده و برای امرارمعاش به خیابانها روی می آورند. درواقع عاملی که باعث شده تا خانواده ها کودکان خودرا برای کار به خیابانها بفرستندفقر اقتصادی است.اما کودکان خیابانی به دلیل طلاق واعتیاد والدین خود زندگی از هم گسیخته ای دارند ومعمولا ارتباطشان با خانواده قطع است.به همین دلیل این کودکان خیابان رابه عنوان خانه خود برمی گزینند.فقر دشمن نظم وقانون است.پیشگیری بهتر ازدرمان است قبل از اینکه بخواهیم برای کودکان خیابانی کاری انجام دهیم باید از این معضل اجتماعی پیشگیری کنیم.یعنی خانواده های بی بضاعت وکم درآمد راکه زیر خط فقر ودر وضعیتی بسیار سخت درچنگال فقر گرفتار هستند شناسائی کنیم وآنها رابرای دریافت کمک مالی به نهادها وسازمانهای مربوط معرفی نمائیم .برای خانواده هائی که معضلات اجتماعی ازجمله اعتیادوطلاق باعث جدائی کودکان از آغوش گرم آنها
می شود اقدامات اساسی انجام دهیم.برای این اقدام باید بتوانیم برنامه ریزی دقیق وکارشناسانه ای انجام دهیم. باید آماردقیقی از این کودکان داشته باشیم که چه تعداد از این کودکان دارای خانواده هستند وعلت روی آوردن آنها به خیابانهاراجستجو نمود.سپس لازم است که به فکر ساماندهی آنها باشیم.این اقدام باید به طور مداوم در سطح کشور صورت بگیرد. باید به طور مستمر امور حمایتی را ادامه دهیم وضربتی عمل نکنیم. باید مراکزی رابرای نگهداری آن گروه ازکودکان خیابانی که خانواده ای ندارند تاسیس کنیم.همچنین برای کار این کودکان مراکزی را در نظر بگیریم تا پس از رسیدن به سن قانونی کار جذب این مراکز شوند.به منظور ارتقاء سطح آگاهی این کودکان نیز میتوان نسبت به حرفه آموزی و اشتغال ، سواد آموزی وارائه آموزشهای بهداشتی وتربیتی به این کودکان اقدام کرد تا به عنوان یک شهروند فعال ومفیددر خدمت جامعه باشند.تمام نهادهای دولتی وغیر دولتی هر یک به سهم خودبایدحامی این کودکان باشند.
نگام : بسیاری از گروه ها ، این کودکان کار یا خیابانی را سازماندهی شده می دانند که توسط باند ها و مافیای مربوطه مدیریت میشوند ،نظر شما در این باره چیست؟
کاملا بااین قضیه موافقم مافیای کودکان دراکثر کشورها وجود دارد که سوءاستفاده های بسیاری از این کودکان انجام میدهند وآنهائی که در راس امورقراردارند کاملا درجریان این امر می باشند. ولی مشخص نیست چرا متولیان عزم جدی برای شناسائی وبرخورد با مافیای کودکان کار ویاخیابانی ندارند.البته قطع به یقین دستهای پشت پرده ویک سری افراد مانع از برخورد با مافیا می شوند. زیرا منافع آنها به خطر می افتد.درواقع همه اینها برمیگردد به ضعف عملکرد دستگاههای مسئول ومدیران نالایق وبی کفایتی که درراس امور قراردارند.
نگام : چشم انداز شما از آینده این کودکان با وجود این معضل بزرگ حول کودکان کار چه می باشد؟
با وجود چنین نظام دیکتاتوری ومسئولان ،مدیران که درراس امور هستند وهرروز به فکر پرکردن جیبهای خودوحسابهای بانکی خود می باشند وپولهای نفتی که درکشورهای سوریه ولبنان وفلسطین و…. هزینه می شود
آینده ای روشن برای این کودکان نمی بینم.تا وقتی که خانه ازپایه ویران است فقروبدبختی ورنج همیشه همراه این کودکان می باشد.وقتی که دولت به فکر مردم غزه و
سوریه ودیگر کشورها می باشد چه انتظاری می توانیم داشته باشیم که کودک کار وجود نداشته باشد.
نگام : در پایان با توجه به فعالیت شما در این زمینه و تحقیقات گسترده شما ، چند مصداق و نمونه از مشکلاتی که برای این کودکان بوجود آمده برای ما بازگو کنید تا خوانندگان ما بیشتر به دردهای این کودکان پی ببرند.
مطالعات وتحقیقاتی که در این زمینه داشته ام ویا در بعضی موارد شاهد خیلی از مسائل بوده ام.این کودکان به دلیل نداشتن سرپرست در خیابان هم امنیتی ندارند و بارها مشاهده کرده ام مورد تحقیر،توهین ،تعرض و…. قرار گرفته اند. ومتاسفانه کودک آزاری جسمی، جنسی، عاطفی وروانی هم تجربه می کنند.همه تحلیلها وپژوهشها اشاره مستقیمی به فقر،اعتیاد ،مهاجرت وغیره به عنوان دلایل به وجود آمدن کودکان کار وخیابان دارند.عوامل مختلفی همچون عوامل اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی، زیستی وروانی ونبود نظارتهای دولتی در دفاع از حقوق کودکان می تواند بر شکل گیری پدیده کودکان خیابانی تاثیر داشته باشند. متاسفانه به دلیل بی کفایتی ونالایقی سردمداران نظام که شامل رهبری و نهادهای دولتی وغیر دولتی می باشد. واینکه نظارتی صورت نمی گیرد این کودکان از حق مسلم خود محروم می باشند.
این محرومیتها شامل نظام آموزشی و فرهنگی وبهداشت و غیره می باشد. وقتی این کودکان بنا به هر دلایلی به خیابان روی می آورند مورد آسیب جدی قرار می گیرند.
مخصوصا از نظر بهداشتی که با انواع بیماریها از جمله ایدز و هپاتیت روبرو می شوند.
من از نزدیک شامل خیلی از مسائل بوده ام. وخود فقر را تجربه کرده ام. تنها خاطره ای که هرگز از ذهنم خارج نمی شود مربوط به دختر بچه چهار یا پنج ساله ای است که در فصل سرد زمستان در خیابان ولی عصر با او مواجه شدم. دختر بچه ای که وقتی به او نزدیک شدم
دستان کوچکش را که از شدت سرما پوستهایش ترک خورده بود ودر زیر این پوست خون جمع شده بود در دست گرفتم وبا نگاه معصومانه اش از من خواهش می کرد که چیزی از او بخرم. واین خاطره تلخ همیشه در ذهنم نقش بست. وآن روز یکی از بدترین وتلخترین خاطرات زندگیم شد. یک نگاهم به عابرین بود که بی توجه از کنار این کودک عبور می کردند و نگاه دیگرم به صورت معصوم ودستهای این کودک.
به امید روزی که صلح ودوستی در تمامی جهان برقرار شود وهیچ کودک گرسنه ای وجود نداشته باشد. وهیچ پدر ومادری شرمنده کودکانش نشود.