نگام ، حسن مقیمی _ رئیسجمهور آمریکا با بیان اینکه “ما تحریمهایی علیه ایران اجرا میکنیم که پیش از این هیچکس مشابه آن را ندیده است”، اظهار کرد: ایران آن کشوری نیست که سه ماه قبل بود. گردانندگان این کشور بسیار متفاوت شدهاند. امیدوارم روزی با ما توافقی انجام دهند که برای آنها، برای ما و برای همه خوب است.ترامپ با انتقاد مجدد از توافق هستهای، گفت: اگر طرف ما توانسته بود از برخی بندهای وحشتناک این توافق کنار برود، میتوانستیم توافقی فوقالعاده داشته باشیم. اصل توافق مشکلی ندارد، اما آن توافق (برجام) مشکل داشت. ما فرصتی برای یک توافق فوقالعاده داشتیم.
پیرامون همین موضوع همکلام شدیم با آقای دکتر پیروز مجتهد زاده عضو بازنشسته هیئت علمی مرکز مطالعات ژئوپولیتیک و مرزهای بینالمللی دانشگاه لندن که در ادامه میخوانید:
نگام : آقای خامنه ای فرمان تولید 190هزار سو را صادر کرد. آیا از دید شما این رفتار نوعی لجبازی سیاسی نیست ؟ یا هدف گرفتن امتیاز از کشورهای عضو برجام است؟
مسلما نه لجبازی سیاسی است و نه هدف امتیاز گرفتن است. این رفتار نوعی حرکت حساب شده در شطرنج ژئوپولیتیکی است که با توجه به شرایط موجود بازی ژئوپولیتیکی مربوط به برجام مورد توجه قرار گرفته است .
به عبارت دیگر آقای خامنه ای با این اقدام به کشور های اروپایی اعلام کرد که اگر شما محکم تر ایستادگی نکنید و جلوی خروج این شرکت ها را نگیرید ما هم مجبور می شویم در جهت مقابل حرکت کنیم. از ابتدا هم قرار بر این بود که اگر طرف های برجام به تعهدات خود عمل نکنند ایران هم مجبور خواهد شد از نظر غنی سازی اورانیوم و انرژی هسته ای به شرایط قبل از برجام برگردد. لذا آقای خامنه ای هدفش این بود که به ایالات متحده و کشور های عضو برجام بگوید که ما آماده بازگشت به شرایط قبل از برجام هستیم و این یک هشدار است. این یک بازی شطرنج ژئوپولتیکی است و اینکه این بازی چه عواقبی خواهد داشت باید صبر کنیم و ببینیم چه میشود فقط این عواقب نمی تواند منفی باشد و حتی می تواند آینده ای مثبت داشته باشد مثل تغییر مواضع اروپا و آمریکا نسبت به اختلافات موجود در برجام که دامنه اش به اختلافات بیشتر و عمیق تر میان آنها شد بر سر جنگ تعرفه های گمرکی در مبادلات بازرگانی بین المللی آنها.
جنگ بدین راحتی نیست و ما در شرایطی هستیم که کشور ها در یک بازی شطرنج ژئوپولتیکی قرار گرفته اند محل مانور دادن های ژئوپولیتیکی فراوانی وجود دارد و در این بازی طرفین به خود اجازه میدهند مانور هایی را انجام دهند. توجه داشته باشیم که اولین و بزرگترین مانور را ترامپ مطرح کرد که با خروج از برجام انتظار دارد منتشر را بکشند و امتیازهای دیگری از ایران گرفته و تحویلش دهند تا رضایتش جلب شود مانند امتیاز در زمینه برنامه موشکی و در زمینه “مداخله” ایران در سوریه و دیگر کشورهای منطقه…. و کشور های اروپایی هم مانورهای کوچکی بر علیه آمریکا مرتکب شدند و همچنین بر علیه ایران زیرا که نکوشیدند از خروج شرکت های خود از ایران جلوگیری کنند…همچنین چین و روسیه هم مانورهای بسیار خفیفی انجام دادند اما هیچکدام از این رفتارها منجر به جنگ نشد و نخواهد شد.
جنگ آخرین راهکار در مرحله مستأصل شدن اتفاق می افتد و من بعید میدانم کشوری حتی در شرایط استیصال هم دست به چنین اقدامی بزند….. ایران ، سوریه و عراق نیست، ایران کشور بسیار بزرگی میباشد و طرف های بازی ژئوپولتیکی با ایران این مسئله را بخوبی میدانند. غیر از اسرائیل که میخواهد به هر قیمتی جنگی بر علیه ایران صورت گیرد و این هزینه را باید آمریکا بپردازد از دید اسرائیل ، لذا این تنها خواسته اسرائیل است که این جنگ بوجود بیاید .حتی آمریکای ترامپ هم چنین تمایلی ندارد.
نگام : صحبت از اسرائیل شد. از نظر شما این جوش و خروش های نتانیاهو و سفر به کشور های اروپایی ، برای ایجاد جنگ بر علیه ایران مطرح کرد است؟
نه لزوما برای ایجاد جنگ چون او می داند که ارپایی ها در حال حاضر حتی حاضر نیستند کلمه جنگ را بر زبان آورند. آو می کوشد که اروپا را وادار به همکاری با امریکا در امر خروج از برجام نماید. خود نتانیاهو هم آنقدر درایت دارد که از تهدیدات نظامی در حرف های خود استفاده نکند
نتانیاهو نه تنها خواهان بر هم خوردن هرگونه توافق بین ایران و اروپا میباشد بلکه خواهان نابودی ایران است و این خواسته خود را نه کتمان کرده و نه پنهان. نتانیاهو خواهان حذف شدن ایران بعنوان یک قدرت منطقه ای است نه حذف از نقشه جغرافیا. این مسئله را دقت کنید. لذا هیچ وقت این خواسته خود را کتمان نکرده و از هر اقدامی و حرکتی و رفتار شنیعی استفاده میکند تا به خواسته خود برسد. از طرفی می بینیم در آمریکا فردی به قدرت رسیده است که گوشش کاملا در اختیار نتانیاهو میباشد و من می خواهم از عنوان اجاره رفتن مغز رئیس جمهور آمریکا استفاده کنم و بگویم مغز و فکر آقای ترامپ در بست به آقای نتانیاهو اجاره داده شده است.
نگام : تا 25 سال آینده اسرائیل نابود میشود.این جمله متعلق به آقای خامنه ای میباشد که اینروزها صریحا آقایان جنتی و احمد خاتمی و سردار سلامی و امثالهم آن را تکرار میکنند .نظر شما در این باره چیست؟
در ابتدا باید بگویم که من اطلاع ندارم که آقای خامنه ای پیرامون این موضوعات تاریخ مشخصی را مطرح کرده باشد. اما در باره آقایانی که نام بردید امیدوارم به خودشان زمان بدهند و آن را با نتیجه رفتار آقای احمدی نژاد در همین زمینه بسنجند و ببینند که آن حرفها به زیان اسرائیل تمام شد یا به زیان ما…..
نگام : ترامپ اخیرا گفت خروج ما از برجام باعث گردید فعالیت های نظامی سپاه در منطقه محدود گردد.آیا این هم نوعی رجزخوانی سیاسی است یا چنین اتفاقی افتاده یا خواهد افتاد؟ صد در صد رجزخوانی است برای قانع کردن اروپا تا بگویند اقدامات او موثر بوده و باعث انزوای استراتژیکی ایران گردیده است. من بشخصه بعنوان ناظر بر مسئله ژئوپولتیکی منطقه فعالیتهای خاصی از ایران را در منطقه ندیده ام که در اثر خروج آمریکا از برجام محدود شده باشد.بدون تردید این حرفهای ترامپ یک مانور ژئوپولتیکی میباشد برای خام و رام کردن کشورهای اروپایی است.
نگام : نقش آقای روحانی در این تصمیمات را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا دولت تضعیف شده است؟
– نه! ولی باید بگویم که بسیار متأسفم که بگویم نقش آقای روحانی در تمامی این مراحل نقش نارسایی بود که ایران را از همان ابتدای مذاکرات تضعیف کرد. مذاکرات غیر حرفه ای و مذاکرات غیر مطالعه شده باعث گردید تمامی مواضع و سنگرهای ایران را از همان ابتدا تحویل دهند و به برجامی رسیدند که پیش از اینکه به چنین سرنوشتی دچار گردد من هشدار میدادم که این کار را نکنید و این راه را نروید و اگر میخواهید مذاکره کنید دونفر مذاکره کننده قوی از کشور دیگری قرض بگیرید. این راهی که آقای روحانی پیمود اشتباه بود و نقش خود و دولتش را تضعیف کرد . اگر آقای روحانی در موقعیت ضعیف تری اکنون قرار دارد بخاطر اشتباه خودش و تصمیمات ناصحیح او و عملکرد ضعیف وزیر خارجه اش است. و من تصور نمیکنم با توجه به اینکه بیش از یک سال پیش که ضعف دولت آقای روحانی چشمگیر شده است، با توجه به اتفاقات برجام این مسئله تغییری کند زیرا که دولت روحانی در ضعیف ترین مرحله خود قرار گرفته است.نگام : سخن پایانی ؛
– برای من بسیار تأسف آمیز است که میبینم در این اوضاع وانفسایی که دچارش هستیم حتی اگر آمریکا و اسرائیل با ما کاری نداشته باشند خود ما به خودمان ضربه میزنیم زیرا که ما در شرایط بحرانی و سقوط اقتصادی هستیم. در این شرایط باز هم در پی آن هستیم که تاریخ نابودی اسرائیل را اعلام داریم و از طرف دیگر دولت می کوشد دنبال مقصر دیگری برای نارسایی های اجرایی خود در روابط خارجی پیدا کند. این امر برای من شدیدا تأسف انگیز است که یک نظام حکومتی در درون خود شبانه روز در جنگ است و نمی تواند یک انسجامی در برابر این دشواری های بزرگ ایجاد کند. باید به ایشان گفت آقای روحانی شما و وزیر خارجه شما بودید که مذاکره کردید و قول و قرار گذاشتید و نتیجه آن چنین شد که میبینید و امثال آقایان جنتی و احمدی نژاد و احمد خاتمی و امثالهم با همه انتقادات گسترده ای که علیه شان وجود دارد ، نبودند که سعی می کنید تقصیرات را به گردن آنها بیاندازید. بس کنید. مقداری حس مسئولیت نسبت به این کشور و مردم داشته باشید.